Bir kadın gebeliği süresince hayatının en önemli fizyolojik ve psikolojik değişikliklerini yaşar. Bu süre zarfında doğum uzmanı, aile hekimi ve ebenin desteğini alır. Gebelik süresince klinisyenin rolü yalnızca anne ve bebeğin sağlığını takip etmek, reçete yazmak ve davranışlarını yönlendirmek değil, aynı zamanda oluşan psikolojik değişikliklerine de destek olmaktır.
Gebelik boyunca bir kadın kimliğinin yeni yönlerini keşfedecektir. Ergenlikte oluşan kadın kimliği ve annelik kavramı gelişecektir. Yeni bir role bürünen anne adayının fizyolojik süreçleri şu şekildedir:
- Toplumsal olarak kabul edilen çekici görünümden farklı olan yeni vücut görünümünü kabullenme
- İçinde büyüyen yeni çocuğu kabullenme
- Gebeliğinin getirdiği yeni kimliği annesi, arkadaşları ve babasının kabullenmesi
- Sembolik olarak çocuğun varlığına ve güvenliğine yönelik yeni uygulamalar (örneğin evin yeniden düzenlenmesi)
İyi bir sosyal destek alan çoğu kadın için bunlar tatmin edici duyguları beraberinde getiren, umulan ve istenilen süreçlerdir. Diğerleri için ise bunların bir kısmı yada tamamı beklenmedik ve zor görevlerdir.
Gebelik değişimin yaşandığı, ümit ve beklentilerin olduğu bir süreçtir. Aynı zamanda duygusallığın, endişe ve kaygıların arttığı bir süreç te olabilir. Gebelik haricinde hastanın çok önemli görmediği pek çok bulgu, gebelik boyunca pek çok sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Gebeliğin tanısı, genellikle adet gecikmesi öyküsü ile birlikte gebelik testinin pozitif çıkmasıyla koyulur. Bulantı ve memelerde hassasiyet sıklıkla eşlik eder.
Gebelikten şüphelenilmesini gerektiren belirti ve bulgular şunlardır:
- Adet görmeme: düzenli adet gören bir kadında adet gecikmesi öncelikle gebeliği akla getirir
- Bulantı-kusma: gebeliklerin yaklaşık %50’sinde görülür; sabahları en belirgin olmak üzere herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir ve yemek kokuları, keskin kokular bulantı ve kusmayı artırabilir.
- Memelerde değişiklikler: meme ağrısı ve meme hassasiyeti, meme başı çevresindeki yağ bezlerinde genişleme, süt gelmesi
- Bebek hareketleri: ilk gebelikte 18-20. haftalarda birden fazla gebelik yaşamışlarda 14-16. haftalarda algılanır
- İdrar yolu değişiklikleri: idrar torbası hassasiyeti,sık idrara çıkma, sıkışma, gece idrara çıkma, yolu enfeksiyonu
- Bazal vücut ısısında artış
- Cilt bulguları: kloazma(gebelik maskesi), linea nigra(meme başı ve karın orta hattında koyulaşma), gerilme çizgileri - karın çatlakları, ciltte örümcek görüntüsü veren damarlar
Gebelik sürecinde gebenin vücudunda bu yeni duruma adapta olabilmek için pek çok değişiklikler meydana gelir. En önemli ilk adaptasyon kalp damar sisteminde olmaktadır. Kan hacmi gebelik öncesine göre %140 artar, vücuttaki su miktarında artış ve suyun dağılımında değişiklik meydana gelir. Böbrek kan akımı artar ve böbreğin süzme oranı artar. Kilo artışı gebeliğin ilerlemesiyle paralellik gösterir.
Ayrıca tükrük üretiminde artış, mide yanması, reflü, kabızlık,ishal, gaz sorunları, varis ve hemoroid, yorgunluk, senkop ( aniden ayağa kalkınca yada uzun süre ayakta kalınca oluşan baş dönmesi, sersemlik hissi ve bayılma) uyku bozuklukları, huzursuz bacak sendromu, bacak krampları, sırt ağrısı ve baş ağrısı gebelik ilerledikçe kendini gösteren diğer yakınmalardır.
Gebelik kadın hayatında fizyolojik bir olay olup çoğu gebelik normaldir. Gebelik her kadının değişik biçimlerde önemli fizyolojik değişiklikler yaşadığı bir dönemdir. Gebelik öncesi muayene potansiyel risklerin aydınlatılmasını ve gebelik için hazırlık yapılmasını sağlar. Gebelik çoğu kadın ve ailesi için değişim, beklenti, bilinmezlik ve kaygı kaynağıdır; doktorun hastayı sevecen ve güven verici bir şekilde direkt ve yeterli aydınlatması süreci kolaylaştırır.