Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu; okul öncesi dönemde başlayan en az 6 ay süre ile görülen dikkatsizlik ve dürtüsellik, yaşa uygun olmayan aşırı hareketlilik ve bunu engellemeye yönelik denetim eksikliği nedeniyle davranışlarda ya da bilişte ortaya çıkan bir bozukluktur. Bunun sonucu olarak çocukta bulunduğu gelişim dönemine uymayan dikkatsizlik ya da aşırı hareketlilik vardır. Başlangıcı genellikle üç yaş dolaylarında olmakla birlikte, tanı genellikle ilkokul yıllarında konmaktadır. Bu dönemde sınıf öğretmenleri ders süresi hakkında ‘’Elleri dursa ayakları durmuyor, sürekli sınıfta kalkıp dolaşıyor.’’ gibi belirtilerle rehber öğretmene başvururlar. Dikkat eksikliği ayrı hiperaktivite-dürtüsellik bozukluğu ayrı şeylerdir. Dikkat eksikliği belli konsantrasyon çalışmaları, beyin jimnastikleri ve düzenli olarak yapılan dikkat geliştirme oyunları ile desteklenebilir ve bu bağlamda akademik başarıyı artırıcı bir faktör olabilir. Ancak hiperaktivite- dürtüsellik tanı kriterlerinde belirtildiği gibi en az 6 ay süre ile gözleniyor ve bu çocuğun hayatının işlevselliğine engel bir durum teşkil ediyorsa mutlaka bir psikiyatriye başvurulmalıdır.

Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

• Detaylara dikkat etmez, sürekli hata yapar.

• Dikkatini korumada sıkıntı yaşadığı için okul ödevlerini tamamlayamaz.

• Konuşurken daldan dala atlar ve sizi dinlemez görünür.

• Akranları ile anlaşamadığı noktada sabırsız davranarak zorbalığa başvurur.

• Organizasyon sorunu yaşar, odaları genellikle dağınıktır.

• Yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz,

• İşlerini yarım bırakarak yeni işlere başlar ve onarı da yarıda yapmayı keser.

• Dikkati kolayca dağılır, bir işi zorlandığı yerde bırakır.

• Eşyalarını sürekli kaybeder.

• Günlük işlerini unutur.

Hiperaktivite-dürtüsellik Belirtileri Nelerdir?

• Uzun süre oturmada sıkıntı yaşar,

• Elleri ve ayakları kıpır kıpırdır.

• Çok konuşkan olma, dinlemede sabırsızlık

• Gereksiz yere koşma, tırmanma, sağa sola sürekli bakma isteği

• Sessizce bir şeyle meşgul olamama, sürekli başka şeylerle ilgilenme

• Sırayla yapılan işlerde sıkıntı yaşama

• Başkalarının sürekli sözünü kesme, her olayda sabırsız davranma

Neler Yapmalıyım?

• Dikkat eksikliği problemi yaşayan çocuklar sese karşı çok hassas oldukları için sessiz bir ortamda az uyaranın olduğu bir masada ders çalışabilir.

• Zor işleri bir anda çocuğunuza yüklemeyin. Küçük parçalara bölerek her bitirdiği bölüm için ayrı süreler verin ve size yaptıklarını anlatmasını sağlayın

• Beyinde tıpkı kaslar gibidir, çalıştıkça gelişir. Herhangi bir sayıdan bir hikaye yazmasını isteyin.

• O hikayenin içindeki belli harfleri bulmasını (örneğin b,c,k harflerinin altını sarı kalemle çizmesini ) ve fosforlu kalemle işaretlemesini isteyin. Bu çocuğunuzun odaklanmasını artırıcı bir etkendir.

• Belli örüntülerle dizilmiş bir sıra diziminde soru işareti olan yerleri buldurmaya çalışın.

Örneğin;

B, İ, Ü, D, B, A, ? soru işareti olan yere hangi harf gelebilir? Bu sıra sayma sayılarının baş harfleri ile oluşturulmuştur. Soru işareti olan yere yedi sayma sayısının baş harfi olan Y harfi gelmelidir gibi sorular sorun.

• Ona kısa hikayeler anlatın ve özet olarak yazılı şekilde size sunmasını isteyin.

• Konsantrasyon gerektiren detay işlerde zorlamayın, asla azarlamayın.

• Akranlarına göre fazlaca hareketli ise yüzme, koşma, eskrim, aikido gibi konsantrasyon güçlendirici spor faaliyetlere yönlendirebilirsiniz.