Ortodontist Dr. Ferdi Allaf ortodondiye dair merak edilenleri açıkladı

PembeNar Özel Röportajı

Diş beyazlatma uzun vadede dişlere zarar verir mi?

Diş beyazlatma uzun vadede dişlere zarar vermez. Sadece, diş beyazlatmanın başlangıç safhasında yani hemen diş beyazlatma işlemimiz tamamlandıktan sonra bir süre hassasiyete neden olabilir. Ama diş beyazlatmanın düzgün koşullarda ve hekim kontrolünde yapılması durumunda, diş beyazlatma herhangi bir şekilde dişlerimize zarar vermez. Bunun yanı sıra sigara, çay, kahve, kırmızı şarap, renkli meyve sularını ne kadar az tüketirsek, bu beyazlatma bizi o kadar uzun süre götürebilir.

Diş taşlarını temizletmek diş hassasiyeti yaratır mı? Avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Diş taşlarını temizlettiğimizde uzun süre kapalı kalan yüzeyler açığa çıktığı için, ilk dönemde bir hassasiyet yaratabilir fakat sonrasında bu normal sürecine geçecektir. Diş taşlarını belli periyotlarda temizletmemiz gerekir. En azından 6 ayda bir hekim kontrolünde diş taşlarımızı temizletmemiz gerekiyor. Aksi durumda, diş taşlarımız ilerleyip kemik yıkımına ve diş eti çekilmesine neden olabiliyor. Diş eti çekilmesinden korunabilmek için, düzenli hekim kontrolüne gidip, iyi bir ağız bakımı yaptırmamız ve bu diş taşlarımızı temizletmemiz gerekiyor. Biz ortodontik tedavi sırasında ve sonrasında da diş taşlarını özellikle takip ediyoruz ki, diş taşı oluşması gibi bir durumda ortodontik teller varken de temizletme şansımız mevcut.

Diş eti çekilmesi neden olur, nasıl önlenir?

Diş eti çekilmesini etkileyen birçok faktör var. Diş tellerinden sonra, ağzımıza diş telleri uygulandıktan sonra, hekimimiz bize ona uygun olacak bir diş fırçası önerecektir. Ortodontik diş fırçaları var. Ortodontik diş fırçasının yanına ağzımızda ortodontik braketler varsa, diş fırçası ve diş macunu alışkanlığımızı diş arası fırçasıyla da desteklememiz gerekiyor. Kısacası düzenli, düzgün bir şekilde fırçalayıp, diş arası fırçasıyla da bunu desteklediğimiz sürece bir sıkıntı olmayacaktır.

Sabit ortodontik tedavi dişlerimi çürütür mü?

Sonuçta, telden veya ortodontik tedaviden dolayı dişlerimiz çürümez, ama biz yeteri kadar iyi bir ağız bakımını yapamaz, ağız hijyenimizi düzgün seviyede tutamazsak, ağzımızda bu ortodontik tellerimiz olmasa dahi çürük oluşumu olabilir. Bu ortodontik braketler çürük oluşumunu, çürük oluşumu olasılığını arttırabilir. Ama sadece sabit ortodontik tellerimiz var diye dişlerimiz çürümez. Dişlerimizi düzgün fırçaladığımız sürece ağzımızda braketlerimizin olması bir sorun teşkil etmez. Ama yeterli ağız hijyenimizi sağlayamazsak, ağzımızda braketlerimiz olmasa dahi dişlerimizde çürük riski oluşur. Braketler sadece bu riski artırır.

Ortodontik tedavi için sağlam dişlerin çekilmesi doğru mu?

Ortodonti; dişler ve yüzdeki düzensizliklerin teşhisi, önlenmesi ve tedavisiyle ilgilenen diş hekimliği dalıdır. Ortodonti kelimesi, Yunanca’da ortho “düzgün” ve odons “diş” kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Kelime anlamı olarak düzgün diş anlamına gelse de ortodonti, yüz ve çenenin gelişim bozukluklarının düzeltilmesini de amaçlar.

Ortodontik tedavinin ana amacı iyi bir kapanıştır. Bu da düzgün olarak sıralanmış dişlerin karşı çenedeki dişlerle uyumlu olmasıdır. İyi bir kapanış ısırma, çiğneme ve konuşmayı kolaylaştırır. Çünkü, biz ne sadece alt çeneyle ne de sadece üst çeneyle çiğneme yapabiliyoruz; ikisiyle birlikte işlev yapılabiliyor. Ortodontik tedavi ağız sağlığının geliştirilmesine ve böylece genel sağlığın da iyileşmesine yardımcı olur ve kişinin özgüvenini artırır.

Dişsel bozukluklar her yaşta düzeltilebilirken, iskeletsel bozuklukları (örneğin alt çene önde, üst çene geride, ya da tem tersi alt çene önde, üst çene ilerde olan vakalar) ergenlik döneminde yakalayacak olursak, ilerde ameliyata gerek kalmadan, küçük yaşta düzeltebilme şansımız olabiliyor. Aksi takdirde, düzeltilemez mi? Evet, ileriki yaşlarda yine düzeltilebilir. Ama o zaman ortodontik tedavinin yanı sıra bir ortognatik cerrahi işlemine de ihtiyaç duyuyoruz.

Bazen ortodontik tedavi için sağlam dişlerimizin çekilmesi gerekebiliyor. Mesela bazı durumlarda, kalıtsal olarak annemizden çenemizin ufaklığını alıp, babamızdan da dişlerin büyüklüğünü alabiliyoruz. Bu tür durumlarda dişlerin çene üzerinde hizalanması sırasında yeteri kadar yer olamayabiliyor. Bu veya benzeri durumlarda, bir ortodontik tedavi yapılırken sağlam dişlerimizin çekimi gerekebiliyor. Diş çekimi kararı, dişlerin çene kemikleri üzerine yerleştirilemediği durumlarda tedavi sonucunun daha başarılı ve kalıcı olmasını sağlar.

Diş teli uygulaması her yaşta yaptırılabilir mi? En uygun yaş hangisidir?

Ortodontik tedavi artık günümüz koşullarında her yaşta uygulanabiliyor. Geçmişte ortodontik tedavinin sadece çocuklar için olduğu görüşü hakimdi. Günümüzde ise ortodontik hastaların yaklaşık yüzde 30’u erişkin bireylerden oluşmaktadır. Sağlıklı bir kapanış, 16 yaşında olduğu kadar 60 yaşında da aynı öneme sahiptir. Yaş, ortodontik tedavi için değerlendirilecek bir kriter değildir. Sağlıklı dişler her yaşta hareket ettirilebilir.

Ancak ergenlik dönemde hastaya erişebilmemiz durumunda iskeletsel bozuklukları da düzeltme şansına sahip olabiliyoruz. Artık 6 yaşından itibaren şeffaf plak tedavisi de uygulayabiliyoruz. Daha önceleri daha çok beyaz yetişkin bireylere; bir diğer deyişle, belli bir yaşın üstünde olup, “dişlerim düzelsin istiyorum yani ortodontik tedavi yaptırmak istiyorum ama tellerle dolaşmak istemiyorum” diyen bireyler için ideal bir tedavi iken şimdi artık o yaş grubu 6 yaşa kadar inmiş durumda.

Diş telleri çıktıktan sonra dişler eski haline döner mi?

İnsan vücudunda olduğu gibi dişlerde de hayat boyunca süren bir hareket ve değişim söz konusudur. Ortodontik tedavimiz bittikten sonra ortodontistimiz tarafından geri dönüşü engellemek ve en aza indirmek için pekiştirme tedavimiz de yapılacaktır. Bu ortodontist tarafından yapılacak olan pekiştirme tedavisi birkaç şekilde yapılabilir. Ya dişimizin arkasına ince bir tel (lingual retainer) yapıştırılır, ya da şeffaf plaklarla işlem yapılır. Hasta bu şekilde yapılacak pekiştirme tedavisini uyguladığı sürece dişlerde eski haline dönme durumu olmaz.

Diş tellerinden sonra diş bakımında nelere dikkat edilmeli?

Porselen ya da metal diş teli uygulaması yaptığımız durumlarda hastamızdan sert, yapışkan ve asitli içecekler tüketmemesini rica ediyoruz. Şeffaf plak dediğimiz teknikte ise bunlardan bağımsız olarak herhangi bir yasak uygulaması olmadan, oldukça daha kısa sürede, daha konforlu ve daha estetik bir tedavi imkanı sağlayabilmekteyiz.

Bütün ortodontik tedavilerin sonrasında pekiştirme tedavisi mutlaka uygulanmalı. Şeffaf plak teknolojisinin de vivera retainer dediğimiz kendi özel pekiştirmesi mevcut. Tamamen bilgisayar ortamında, kişiye özel hazırlanıyor ve uygulaması ortodontist tarafından yapılıyor. Sabit ortodontik tedavi yaklaşık bir yıl ile bir buçuk yıl arasında sürebiliyor. Şeffaf plaklar ile bu tedaviyi daha kısa sürede, hastanın tedavi ihtiyacına göre üç ila dokuz ayda tamamlayabilme imkânımız olabiliyor.

Metal diş teli, lingual diş teli, porselen şeffaf diş teli arasındaki farklar nelerdir?

Ortodontik tedaviyi birçok şekilde yapabiliyoruz. Ortodontik tedavi ya dişlerimizin ön yüzlerine takılan tellerle (bunlar metal veya porselen braketler olabilir) ya da dişlerimizin arka yüzlerine takılan tellerle olabilir. Ama günümüz koşullarında bunlardan bağımsız olarak, hiç ortodontik tel takmadan şeffaf plaklarla da bu ortodontik tedaviyi yapabilme şansına sahibiz. Metal diş teliyle porselen diş teli arasında, tedavi süreci, tedavi seyri veya tedavi süresi açısından herhangi bir fark yok. İkisi arasındaki tek fark, görüntüdür. Ama lingual diş telinde sadece dişinizin arkasında teller oluyor, ayrıca lingual diş telinin ilk aşaması biraz daha meşakkatli olabiliyor. Bildiğiniz üzere, konuşurken dil dişlerimizin arkasında dolaşır. Dolayısıyla lingual ortodontik tedavinin ilk dönemlerinde, dilimizin tahriş olma olasılığı daha yüksek. Ama bütün bunların yanı sıra, şeffaf plaklarla gerek metal diş telinden, gerek porselen şeffaf telden veya lingual telden çok daha kısa sürede ve çok daha etkin bir ortodontik tedavi elde etme şansına sahip oluyoruz. Hatta tedaviye başlamadan sonucunu gösterebiliyoruz. Böylece, hastamızın herhangi bir şekilde hayal etmesini beklemeden, direkt olarak tedavi sonucunda ne oluşabileceğini ve ne gerçekleşeceğini ona sunabilme şansımız oluyor; dolayısıyla da hayal kırıklığı yaşanmıyor. Dışarıdan görünmüyor, hasta özel bir görüşmesi olduğunda plakları çıkarabiliyor. Bu şekilde de çok ciddi bir konfor sağlıyor. Daha kısa sürede bir tedavi sağlıyor. Metal diş telleri veya porselen diş telleri ağzımızdayken birtakım yasaklarımız olurken şeffaf plak tekniğinde herhangi bir yasağımız söz konusu değil. İstediğimizi yiyip istediğimiz içebiliyoruz.

Sabit ortodontik tedavi yaptığımız noktalarda, metal braket veya porselen braket olsun veya lingual teknikte olsun, ister istemez, ne kadar iyi bir temizleme yapmaya çalışsak dahi yiyecekler braketlerin arasında kalabiliyor. Ama şeffaf plak tekniğinde normal bir şekilde plağı çıkarıp istediğimizi yiyip tükettikten sonra temizliğimizi yapabildiğimiz için daha ideal ve daha net bir temizlik yapabiliyoruz.

Ortodontik fonksiyonel tedavi hedeflediğimiz durumlarda dahi artık şeffaf plaklarla alt çeneyi de ileriye almamız yani Mandibular Advancement sağlamamız mümkün olabiliyor.