Kargo Paketimden Patlıcan Çıktı, Ne Yapacağım?

Daha önce 12 Kasım tarihinde kaleme aldığım “Kargo Haklarım Nerede?” yazısının ardından birçok geri dönüş aldım. Öncelikle başka insanların da aynı hataları yapmaması için mail gönderenlere, nasıl dolandırıldığını anlatanlara, mesajlarıyla bana ulaşanlara teşekkür ediyorum. Geri dönüşlerde özellikle bu anlamda dolandırıcılara yer vermemi ve neler yapılabileceği konusunda birçok kişinin bilgisiz olduğu söylendi. Herkes hata yapabilir “beni asla kandıramazlar, böyle şeyler benim başıma gelmez” demeyin. Geliyor. Bende bu doğrultuda dolandırılan yüz binlerce kişi tarafından kapısı çalınan Tüketici Hakları ve Çevreyi koruma Derneği(TÜRÇED) Başkanı Osman İlhan’la röportaj yapmaya karar verdim. Getirilen paketlerde cihaz yerine yiyecek bir şey çıkmasından, en çok yapılan hatalara kadar birçok konuyu Osman beyle ele aldık.

İnternetten alışveriş yapan kişi, kargocunun getirdiği paketten hiç beklemediği bir ürünle karşılaştığında ne yapmalı? Kargo şirketi de bu durumdan sorumlu mu?

İnternet üzerinden alışveriş yapan bir kişi ödemeyi kesinlikle kapıda yapmalı. Ürünü inceleyerek o paketin sipariş verdiği ürün olup olmadığına, ürünün faturasına ve garantisine bakarak ücretini ödemeli. Aksi bir durumla karşılaştı ise hiçbir şart gözetmeksizin 14 gün içinde mevcut firmanın iletişim adresine cayma ihtarnamesi göndererek yasal hakkını aramalı. Şayet buna rağmen ödemiş olduğu ücreti firma ödemez ise tüketici, oturduğu ilçede tüketici hakem heyetine başvurarak ve oradan karar çıkartarak yasal hakkını aramalıdır. Bu karara rağmen ilgili firma ücreti geri ödemez ise o kararı icraya vererek ilgili firmadan tahsil etmelidir. Yeni çıkan yönetmeliğe göre kargo şirketi de bu durumdan sorumludur.

Şu ana kadar bu konuyla alakalı başınıza gelen en ilginç şikâyet nedir ya da unutamadığınız bir olay var mı? Bizimle paylaşır mısınız?

Çok yakın zamanda iki kuzen internetten iki tane markalı ayakkabı siparişi vermiş. Asıl fiyatı 600 TL olan ayakkabıdan iki adet(200 TL’ye) sipariş vermiş. Tüketici hukuk fakültesinde öğrenci olduğunu, kesinlikle içinden domates, salatalık vb. şeyler çıkmamasını söylemiş. Dolandırıcı kesinlikle öyle bir şey olmayacağını, ayakkabıların şeffaf kutunun içinde olacağını belirtmiş. İlgili şahıs ayakkabıları kendi özel kuryesi ile tüketiciye getirmiş. Tüketici de o an meşguliyetinden dolayı paketin ağırlığına aldanmış ve beş dakika sonra bakmış. Açtığında ise kutunun içinde iki tane patlıcan ve bir not görmüş. Notta şöyle yazıyor; “Patlıcanları al, Belgrat Ormanına git orada güzelce közle ve bunu alkol ile kutla.” Tüketici 118’den ulaşarak bize geldi ve elinde hiçbir belge, kargo evrakı yok. İlgili şahsın sadece iletişim telefonu var o telefonu da bir defa aradık. Dolandırıcılar, “İstanbul’da böyle kerizler varken biz aç kalmayız.” diyerek kapattılar. Bu televizyonda da haber olarak yer almıştı. Yine başka bir tüketicinin internetten akıllı telefon siparişi verdiğine ve beklediği kutudan salatalık çıktığına da şahit olduk.

Tüketicilere tavsiyem şudur; kesinlikle bir ürünü almadan önce firmayla ilgili bir araştırma yaparak, tüketicilerin firma hakkında yaptığı yorumlara göz atsınlar. İnternet üzerinden kredi kartı bilgilerini vererek alışveriş yapmasınlar.

E-ticaret ve kargo üzerine en çok hangi şikâyetleri alıyorsunuz?

Tüketiciler, en çok televizyon, radyo ve yazılı basında yer alan yanıltıcı reklamlardan dolayı mağdur oluyor. Örneğin, televizyonda özendirilerek cep telefonu reklamları veriliyor. Tanıtım yapılırken ürünün orijinali gösterilse de tüketiciye gönderilen ürün sahte oluyor. Bu şekilde ürün gönderen dolandırıcılar, ürünü gönderirken ücreti peşin alıyor fakat detaylı adreslerini yazmıyor. Dolayısıyla tüketici, gerçek ürün gelmediğinde yasal hakkını aramak için iletişim bilgilerini veremiyor. Durum böyle olunca tüketici yasal hakkı olan “cayma hakkını” dahi kullanamamaktadır. Dolandırıcıların değirmenine kargocular da su taşımaktadır. Yani ürünün ağzını açmasına izin vermezler, içinde faturası olup olmadığını söylemezler ve iletişim bilgilerini vermezlerse bu kargolar bu şekilde dolandırıcılara hizmet etmiş olur. Çünkü karşısında yasal hakkını savunacak bilgi ve belge bulamayan tüketiciler haklarını arayamamaktadır.

Şikâyetler en çok kimlerden geliyor? Dolandırıcılar kimleri hedef alıyor?

Bu konularda en çok şikâyet hanımefendi tüketicilerimizden geliyor. Özellikle sosyal medyayı çok sık kullananlar, gösterilen reklamları araştırmadan iyi niyetlerinden dolayı maalesef hanımlar daha çok yanılmaktadır. Eşlerinden ve ailelerinden habersiz olarak sipariş verenler de var. Örneğin, kapıya gelen dolandırıcı hediye çıktı diyerek küçük bir ürün teslim ederken yüklü miktarda senet imzalatmaktadır.

Bazı hanımlar icra aşamasına gelene kadar da bu durumu ailelerinden gizli tutar. İcra evrakı kapıya geldikten sonra ise aile içinde şiddet, huzursuzluk ve kavgalar oluşmaktadır. Bu sebeplerden dolayı yuva yıkıldığına bile şahit olduk maalesef…

Sizce tüketiciler şikâyetlerini bildirmede nasıl bir yol izlemeli? Bu konuda tüketiciler bilinçli mi?

Tüketici, bilinçli bir şekilde tüketici dernekleri ile bulunmuş olduğu ilçedeki tüketici hakem heyetleri ve bakanlığın müşteri hizmetleri ile önce yasal haklarını öğrenmeli ve ona göre hareket edilmelidir. Alışverişlerde yasal cayma hakkı olan 14 günü kesinlikle kaçırmamalılar. Hiçbiri yapılmıyorsa PTT yoluyla iadeli taahhütlü olarak cayma ihtarnamesi göndererek hakkını kullanmalılar. Bundan on yıl öncesine kadar düşünürsek şu an tüketicilerimiz daha bilinçli, haklarını nasıl arayacaklarını, nerelere başvuracaklarını biliyor. Örneğin, beş yıl öncesine bir hakem heyeti üyesi olarak başvuru sayısı ayda 50/100 olurken şu an bu rakam 3 bin 500’leri buldu.