İnternetten alan alana: Yılansız yılan yağı! Milyonları kırmızı biberle kandırdı
Bugün saç çıkardığına, cildi güzelleştirdiğine, ağrıyı anında kestiğine inanılan yılan yağının internette hatrı sayılır düzeyde satışı var. Ancak bu yağ aslında çok daha eski ve karmaşık bir geçmişe sahip. Çinli işçilerin getirdiği doğal formül, ABD’de bir şovmenin ellerine geçince olanlar oldu. İşte yılanları canlı canlı kaynatıp insanları dolandıran adamın yaptıkları.
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr -Bilim dünyası, insan sağlığını korumak ve onarmak adına her geçen gün yeni ilaçlar geliştiriyor. Ancak modern tıbbın yanında, yüzyıllardır varlığını sürdüren alternatif tedavi yöntemleri de hâlâ popülerliğini koruyor. Bu yöntemler bazen şifalı bitkilere, bazen de hayvanlardan elde edilen doğal bileşenlere dayanıyor. İşte bu alternatif ürünlerden biri de adı sıkça geçen, kulağa biraz egzotik gelen yılan yağı. Özellikle Çin’de yaşayan su yılanlarından elde edilen bu yağın, ağrı kesici ve iyileştirici özellikler taşıdığına inanılıyor. Geleneksel Çin tıbbında yeri olan yılan yağı, kas ağrılarından eklem rahatsızlıklarına kadar pek çok derde deva olarak görülüyor. Peki bu ürün nasıl oldu da dünya çapında ün kazandı?
Bizi 19. yüzyıla götüren bu sorunun yanıtı, dönemin en renkli ama bir o kadar da tartışmalı figürlerinden biri olan Clark Stanley’de saklı. Kendini 'Yılan Yağı Kralı' ilan eden Stanley, modern tıbbın henüz emekleme döneminde olduğu bir çağda sahneye çıktı ve ABD’nin ilaç endüstrisindeki büyük denetim boşluklarından faydalanarak adını tarihe yazdırdı. Fakat bu, bir başarı hikâyesinden çok ustaca kurgulanmış bir dolandırıcılık öyküsüydü. Peki Clark Stanley ne yaptı da binlerce insanı etkiledi, hatta kandırdı? Yılan yağı gerçekten mucizevi bir ürün müydü, yoksa kurnaz bir pazarlama efsanesi miydi?
VÜCUTTAKİ AĞRIYI ANINDA ALIYORDU
Takvimler 1893 yılını gösteriyordu. Clark Stanley isimli kişi Chicago Dünya Fuarı'nda bir ürün tanıttı. Bu ürün 'çıngıraklı yılan yağı'nın ta kendisiydi. Başlarda Çin'den Amerika Birleşik Devletleri'ne göç eden demir yolu işçilerinin, uzun ve zorlu çalışma günlerinden sonra eklemlerini rahatlatmak için kullanılan bu yağ işe yarıyordu. Ancak yılan yağı dolandırıcıların eline düştükten sonra olanlar oldu. 19. yüzyılın ortalarında, yaklaşık 180 bin Çinli işçi çalışmak için ABD'ye geldi. Oldukça zorlu şartlarda çalışan bu işçiler hem düşük ücretlere çalışıyor hem de harcadıkları fiziksel güçle vücutlarında ciddi ağrılar yaşıyordu. Çinli demir yolu işçileri bu ağrılarla başa çıkabilmek için kendi ülkelerinden çeşitli ilaçlar getirdiler. Bunlardan bir tanesi de yılan yağıydı.
Scientific American'ın 2007 tarihli bir raporuna göre, Çin su yılanından elde edilen yağ, yüksek düzeyde iltihap azaltıcı Omega-3 yağ asitleri içeriyordu. İşçiler ürünü ağrı dolu eklemlerine sürdüklerinde kendilerini daha iyi hissediyorlardı.
YILANLARI CANLI CANLI PARÇALAYIP KAYNAR SUYA ATTI
Yılan yağı Çinli işçilerin ağrılarına çare olunca bu yağın gücünün fark edilmesi kısa sürmedi. ABD'li dolandırıcıların ağına takılan bu ürünün popüler bir hale gelmesiyle işler çığırından çıktı. Yılan yağının sihrini fark eden Clark Stanley bu ürünü Çinli işçilerin ülkeye getirdiği gerçeğini tamamen ortadan kaldırdı ve kendine yeni bir hikaye yazdı. Girişimci Clark Stanley, 1893'te Chicago Dünya Fuarı'na çıngıraklı yılanlar getirdi ve seyirciler izlerken Stanley bir çuvaldan canlı bir yılan çıkardı, parçalara ayırdı ve parçaları kaynar suya attı. Daha sonra, kazandan yağları sıyırarak 'Clark Stanley'nin Yılan Yağı Merhemi'ni yarattı. Bu manzarayı gören kalabalık Stanley'in yağını satın almak için adeta akın etti.
Stanley, kendi yayınladığı otobiyografisinde Arizona'daki Hopi isimli bir kabileyi ziyaret ederken yılan yağı yapmayı öğrendiğini iddia etti ve şu cümleleri kullandı: "Şifacı tarafından çok beğenildiğim için bana yılan yağı ilacı yapmanın sırrını verdi, bu ilaç artık 'Clark Stanley'nin Yılan Yağı' olarak adlandırılıyor. Yılan Yağı yeni bir keşif değil, Hopi'ler ve diğer Kızılderili kabileleri tarafından nesillerdir kullanılıyor ve ben orijinal formülde bir iyileştirme yaptım."
YILAN YAĞI OLMADAN YILAN YAĞI ÜRETTİ
Stanley'nin reklamları ülke çapındaki gazetelerde yayınlandı ve 'ağrı ve topallıktan' anında kurtulmayı vadediyordu. Yılan yağına olan talep o kadar yüksekti ki Stanley, Rhode Island ve Massachusetts'te bu yağı üretmek için tesisler açtı. Ana bileşeni tedarik etmek için Teksas'ta bir yılan çiftliği sahibi olduğunu iddia etse de Stanley ilk gösterisinden kısa bir süre sonra çıngıraklı yılan yağının seri üretiminin kolay olmadığını anlamıştı. Bu nedenle Stanley ürünün içerisinden yılan yağını çıkarmış ancak etiketten bu maddeyi çıkarmayı nedense unutmuştu(!). Peki yılan yağının içinden yılanı çıkardıysa geriye ne kalmıştı? Mineral yağı, sığır yağı, kırmızı biber ve terebentin...
Stanley, bu ilacı onlarca yıl sattı ve binlerce insanı adeta kandırdı. Ancak 20. yüzyılın başlarında federal yasa patentli ilaçları hedef almaya başlayınca Stanley'nin merhemi daha sıkı bir incelemeye tabi tutuldu. Clark Stanley'nin Yılan Yağı'nın hiçbir işe yaramadığı ortaya çıktı. 1906'da yetkililer Stanley gibi üreticilerin ilaçlarını yalanlarla pazarlayamayacağını net bir şekilde ifade etti. Fakat bu uyarılara rağmen Stanley ürününü satmaya devam etti ta ki 1917 yılına kadar. Federal hükümet ürününün sevkiyatını durdurdu çünkü yağı test ettiler ve yılan izine dair hiçbir şey bulamadılar. Hükümet Clark Stanley'e tüketicileri yanılttığı için para cezası verdi, üretim tesislerini kapattı ve sessizce ortalıktan kayboldu.
KIZILDERİLİ DEĞİL ÇİN KÜLTÜRÜNDEN GELİYORDU
Yılan yağı Kızılderili kabilesi Hopi'den gelen bir uygulama değil, aksine çok uzaklardan Çin'den gelmişti. Çinli işçilerin getirdiği yılan yağı orijinaldi ve ağrıları azaltmada oldukça etkiliydi. Clark Stanley bu yağın gücünü suiistimal edip insanları kandırsa da eğer orijinal yılan yağı bulabilirseniz bu ürünün ağrıları azaltmada etkili olup olmadığını kendiniz deneyimleyebilirsiniz.
Günümüzde en başta ağrıları azaltmaktaki etkisiyle bilinen bu ürün yüksek kan basıncı değerlerini düşürür, içeriğinde bulunan asitler beynin sağlıklı çalışabilmesine destek olur, Alzheimer'ı önler, cilt hastalıklarında kullanılır ve nemlendirici etkisi yüksektir. Son zamanlardaki en popüler özelliği ise saç diplerinde yarattığı etkidir. Saçların ana kaynağı olan keratinin saç derisinde etkinleştirilmesini sağlayan yılan yağı, keratini aktive ederek hem dökülen saçların tekrardan çıkmasını sağlıyor hem de yıpranmış saçların eski sağlığına ve güzelliğine kavuşmasını teşvik ediyor.
KEŞFETYENİ
Survivor yarışmasıyla adını duyuran sunucu Murat Ceylan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla ilişkisini resmen duyurdu.
