29.11.2024 - 06:43 | Son Güncellenme:
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr - Yeme, içme gibi günlük faaliyetlerin bir sonucu olan sindirim sonrası canlılar fizyolojik olarak bunu atığa çevirir. İnsan da var olduğu günden bugüne dek çeşitli atık sistemleri geliştirdi, bugün tuvalet adını verdiğimiz alanlar neolitik çağdan modern zamana kadar ciddi bir gelişim gösterdi. Günümüzde tüm dünyada kabul gören sifonlu tuvalet sisteminin ortaya çıkışının Kuzeybatı Hindistan'daki arkeolojik kazılarda bulunan 4000 yıllık drenaj sistemleriyle bir bağlantısı olabileceği düşünülüyor ancak bunun için henüz kesin bir yorum yapmak mümkün değil. Roma'dan Orta Çağ'a, Viktorya ve Edwardian Dönemleri'nden modern zamanlara sürekli farklılaşan ve insan hayatını kolaylaştırarak daha hijyenik hale gelen tuvalet teknolojisi yeni bir haliyle karşımıza çıktı. Norveç'te geliştirilen 'Yakma Tuvaleti (Incineration Toilet)'nin sifonu suyla değil, ateşle çalışıyor! Peki akıllara Çin işkencelerini getiren 'Yakma Tuvalet' nasıl işliyor?
DİREKT KÜLE DÖNÜŞTÜRÜYOR
Norveç'te kısa bir süre önce geliştirilen yakma tuvalette su yerine ateş kullanılıyor ve bir drenaj sistemine ihtiyaç duymadan dışkıyı bambaşka bir forma dönüştürüyor. Biyolojik atıkları yüksek sıcaklıklarda yakan bu tuvalet insan atıklarını küle çeviren bu sistemin amacı oldukça farklı. Yapılan testlerde 1 haftalık dışkı külünün bir çay bardağı kadar yer kapladığı görüldü.
Görüntü olarak evlerimizdeki klozetlere benzeyen yakma tuvaletinin sistemi şu şekilde işliyor: Önce tuvaletin içine tuvalet kağıdı yerleştiriliyor ardından dışkılama gerçekleşiyor ve sonrasında klozetin kapağını kapatmak gerekiyor. Kapağı kapatıldıktan sonra çelik kapak açılıyor ve içindeki ateş dışkıyı içine çekiyor. Paslanmaz çelikten yapılan yakma tuvaleti elektrikle çalışıyor. Kokuların etrafa yayılmasını önlemek için güçlü filtrelerle donatılmış, elektrikli bir fan ve yanma gazlarını ortadan kaldırmak ve odanın yüksek sıcaklığını kontrol etmek için bir egzoz havalandırma deliği bile düşünülmüş. Ancak herhangi bir elektrik kesintisi yaşanması halinde kullanım dışı hale geliyor.
Yakma tuvaletlerinde diğer tüm atık yönetim sistemlerinde olduğu gibi klozetin düzenli olarak temizlenmesi gerekiyor. Periyodik olarak dışkının yakılarak küle dönüştüğü kül kabının boşaltılması ve temizlenmesi atlanmaması gereken önemli bir adım.
YA YANLIŞLIKLA SİFONA BASARSAK?
Yakma tuvaletinde işlemin temiz ve hızlı olduğu bir gerçek. Her şey otomatik olarak gerçekleşiyor; yalnızca tek bir düğmeye basarsınız ve sistem sizden başka bir yardım almadan atıkları yakar. Yakma tuvaleti, düzenli olarak temizlemeniz gereken küçük miktarda kalıntılarla atıkları bir saat kadar kısa bir sürede ortadan kaldırmak için tüm süreçleri hızlandırır.
Yakma tuvaletinin karavanlar ve drenaj sistemi olmayan alanlar için üretildiği söyleniyor. Ancak bu sistemin gereken ilgiyi görmesi halinde kanalizasyon sorununu çözmesi ve daha sağlıklı bir çevre için hizmet etmesi bekleniyor. Tamamen çevre dostu olan bu tuvalet sudan ve atık suyun geri dönüşümüne gidecek kaynaklardan tasarruf sağlayabilir. Fakat bununla birlikte bazı dezavantajları da bulunuyor. Bir yakma tuvaletiniz varsa bunun için sağlık ve güvenlik kurallarına uyan bir havalandırma sistemi kurmak ve tuvaletinizi bir gaz borusuna bağlamak gibi birden fazla unsur için profesyonel bir yardım almalısınız. Elektrikle çalıştığı için yüksek bir enerji harcamanız gerekli. Bu da klasik tuvaletlere kıyasla yüksek maliyetli olduğu anlamına geliyor.
İnsan atıklarını büyük ölçekte yakmak sürdürülebilir bir çözüm gibi görünmese de, evsel kullanım için yakma tuvaletleri, sifonlu tuvaletlere güvenilir bir alternatif olabilir. Ancak bunun için çalışmalar hâlâ devam ediyor.
Norveç'te geliştirilen yakma tuvaletleriyle ilgili içeriklerin sosyal medyaya düşmesiyle birlikte akıllara tek bir soru geldi: 'Klozette otururken ya yanlışlıkla sifona basarsak ne olur?'