Ben diyip geçmeyin

Cilt lekelerinin özellikle yazın artış gösterdiğini söyleyen Liv Hospital Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gonca Gökdemir “Cilt üzerinde mevcut bir benin büyümesi, kanaması, renk değiştirmesi veya üzerinde kanayan yaralar olması kanserleşme lehine bulgulardır. En önemli nokta erken teşhistir. Erken evrede yakalanan melanomda tümörün olduğu alanın cerrahi olarak çıkarılması yeterlidir” diyor.

Ciltteki benler neden oluşur?

Benler cilde renk veren hücrelerin cilt altında normalden farklı şekilde yerleşmesi ile oluşur. Ben oluşumuna neden olan en önemli faktör ailesel geçiştir. Açık tenli ve mavi-yeşil gözlü olanlar, sarı-kızıl saçlı olanlar, çillenme eğilimi olanlar, güneşte kolay yanabilen cilt tiplerinde benler daha fazla görülür.

Benlerin tipleri var mı?

Doğuştan mevcut olanlar: Kahverengi lekeler şeklinde başlayabilir, zamanla lekelerin üzerinde kabarıklıklar görülür. Üzerinde kalın kıllar bulunabilir. Boyutları yaşla birlikte artabilir. Doğuştan benlerin kanser gelişim riski fazladır.

Sonradan ortaya çıkan benler: Farklı renk ve şekillerde görülebilir. Genellikle açık ya da koyu kahverengi tonlarında, ciltle aynı yüzeyde ya da kabarıktır. Koyu tenlilerde benler daha koyu renklidir.

Atipik / displastik benler: Genellikle kenarları düzensiz olan, açık-koyu kahverengilerin bir arada bulunduğu benlerdir. Kanser oluşturma riski vardır.

Benler ne zaman tehlike oluşturur?

• Renk yapısında değişiklik; açık renkli bir bende koyulaşma, kırmızı-siyah renk değişikliği olması

• Benin boyutunda büyüme, kenarlarının düzensizliği

• Benin üzerinde kaşıma

• Benlerin üzerine kanamaların görülmesi, yaraların açılması

• Bu durumlarda mevcut ben zaman kaybetmeden alınmalıdır.

Benlerini aldırmak tehlikeli midir?

Tehlikeli değildir. Ancak işlem öncesi benlerin bir dermatolog tarafından incelenmesi gerekir. Benler iki nedenle aldırılabilir:

• Kozmetik açıdan kötü bir görünüm varsa ve kişiyi rahatsız ediyorsa

• Kanserleşme riski olan benler mevcutsa.

Riskli olan benlerde kanserleşme oranı normale göre 27 kat daha fazla olduğu için benin tamamı alınmalıdır. Riskli benler alındıktan sonra inceleme için mutlaka laboratuara gönderilmelidir.

Benlerin takibi nasıl yapılır?

Ciltteki lekelerin gerçekten ben olup olmadığı dermatoloji muayenesi ile belirlenir. Benlerin kansere dönüşme riski olan ben olup olmadığı ayırt edilmelidir. Bu ayrım için özel bir muayene metodu olan dermoskopi kullanılır. Bu yöntemle benler belirli büyütme sistemleri ile fotoğraflanır, kanser riskini belirlemek için puanlama sistemi uygulanır. Tüm bilgiler hasta dosyasında depolanır. Benin risk durumuna göre 6-12 ayda bir aynı işlem tekrarlanır. Bu muayeneden sonra yüksek riskli olan benlerin alınması gerekebilir.

Ne zaman melanomdan (Cilt kanserinden) şüphelenilmelir?

Cilt üzerinde mevcut bir benin büyümesi, kanaması, renk değiştirmesi veya üzerinde kanayan yaralar olması kanserleşme lehine bulgulardır. Sağlam deriden köken alan melanomda önce deride kahverengi yama şeklinde lekeler şeklinde başlayabilir. Bu evrede tanı konulamazsa lekenin rengi giderek koyulaşır ve kalınlaşır. İleri evrelerde deriden kabarık, kanamalı, kırmızı-siyah renklerin bulunduğu yaralar şeklini alabilir.

Tedavisi nasıl yapılır?

En önemli nokta erken teşhistir. Erken evrede yakalanan melanomda tümörün olduğu alanın cerrahi olarak çıkarılması yeterlidir. İleri evrelerde vücutta başka organlara yayılabilir. Önce kanserin bulunduğu alandaki lenf bezlerini etkiler. Sonra sırasıyla akciğer, kemikler, karaciğer, beyin gibi organları etkileyebilir. Bu evrede cerrahi müdahale ile birlikte kemoterapi yapılması gereklidir. Riskli grupta bulunanların mutlaka belli aralıklarla dermatoloji muayenesi olması gerekir.