Bel fıtığı tedavisinde ameliyat şart mı?

Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Zafer Orkun Toktaş, bel fıtığı konusunda cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemleri hastalar için anlattı.

Bel fıtıklarında ağrı tipinize göre aciliyetiniz değişebilir!
“Bel fıtıklarında hastalar ne zaman doktora başvurmalı? Hastalarda bel ağrısının şiddetlenmesi, bel ağrısının bacağa vurması çok önemli bir bulgudur. Bacakta veya ayakta güç kaybı, yürüme güçlüğü gibi durumlar acil müdahale gerektirebilir.

Bel ağrısı uzun süredir var olan bir hastada bel ağrısının azalıp bacak ağrısının tek taraflı olarak öne geçmesi durumunda hekime başvurulması gerekiyor. Bu bahsettiğimiz klasik bel fıtığı için geçerli. Bir de ani başlangıçlı bel fıtıkları vardır ki bu ağrı hastayı zaten doktora götürür, götürecek kadar şiddetlidir. Ani gelişen bel fıtığında, bel ağrısı ve bacak ağrısıyla birlikte eş zamanlı olarak başlayabilir. Böyle bir durumda fıtık varlığı neredeyse kesindir. MR çekilip tanı kesinleştirilir.

Muayenede bacak kuvvetsizliği, uyuşma, idrar kaçırma gibi ek bulgular var ve hasta dik yürümekte zorlanıyor, dışarıdan görülebilecek kadar aksayarak yürüyorsa zaten doktora acilen başvurması gerekmektedir.

"Her fıtık cerrahi gerektirmez"
Bel fıtıklarında tedavi yöntemleri çok çeşitlidir. Halk arasında uygulanan tıp ile ilgisiz geleneksel tedaviler maalesef çok yaygındır. Birçok hasta ameliyat korkusuyla bu yöntemlere başvurur. Hâlbuki hastaneye başvuran bel fıtığı olgularının az bir kısmı ameliyat gerektirmektedir. Bu problemin cerrahi dışı tedaviye uygun olan birçok çeşidi vardır. Gerçek bel fıtığı varlığında (halk arasında patlamış bel fıtığı olarak bilinir) en etkin tedavi, cerrahi yolla fıtığın çıkarılmasıdır.

Her fıtık cerrahi yöntem gerektirmemektedir. Birçok fıtık sadece başlangıç aşamasında veya küçük fıtıklar olarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıftakiler için fizik tedavi, egzersiz programları, ilaç tedavileri, dinlenme, ergonomik önlemler rol oynar.

Tedavi yöntemlerine ek olarak özellikle bel fıtığına eklem problemleri eşlik ediyorsa hastalara korse ve duruş eğitimi de verilmelidir. İlave olarak verilen bel egzersizleri ile bel fıtığının erken başlangıç aşamasında bel fıtığının ilerlemesi önlenebilir. Bu yöntemler dışında ise ameliyat dışı girişimsel yöntemlerle nükleoplasti, nükleoliz gibi bir takım kapalı ameliyat yöntemleri de uygulanabilir.

Bel fıtığında ameliyatı gerektiren 5 durum
Bel fıtığı tedavisinde ilk çarenin her zaman ameliyat olmadığını açıklayan Yrd. Doç. Dr. Zafer Orkun Toktaş, ameliyatı zorunlu kılan durumlar olmadığında ameliyatı önermediklerini belirtti. Fıtık tedavisinde cerrahi olmayan yöntemlerle mücadele edildikten ve tedavi gerçekleşmedikten sonra ameliyatın gerekli olduğu durumları ise şöyle özetledi;

1-Hastanın bacağında fıtığa bağlı güç kaybı,
2-Özellikle düşük ayak gibi nedenlerle yürümenin bozulması,
3-Çok ağrılı bir durum olan dış fıtıklar,
4-Cauda Equina adı verilen birçok sinir kökünün etkilenmesi,
5-Uzun süreli medikal tedsviye yanıtsız ve ilerleyici ağrı varlığı, bu durumlarda ameliyat gerekli olmaktadır.

Bel fıtığı operasyonları sonrası dikkat edilmesi gereken noktalar
Bel fıtığı ameliyatları sonrası fit ve sağlıklı kalmanın önemini vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Zafer Orkun Toktaş, genel sağlık durumu dışında hastanın bel kaslarınında güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi ve sözlerine şöyle devam etti; "Ameliyattan 2-3 hafta sonra tüm hastalarımızın kaslarını güçlendirecek birtakım önlemler alıyoruz. Bu önlemler hem ameliyat öncesinde hem ameliyat sonrasında hastanın işine yaramaktadır.

Kilolu ve hareketsiz birine göre aktif spor yapan biri ameliyat sonrası çok daha hızlı iyileşme göstermektedir. Ameliyat sonrasında ise kas ve kemik yapısı istenilen düzeyde olmayan kişilere biz mutlaka birtakım egzersizler vererek bu bölgeyi güçlendirmeye odaklanıyoruz. Burada amaç, bel bölgesindeki kemik ve eklemi stabilize etmek için kasların güçlendirilmesidir. Sağlıklı kas yapısı sağlıklı bir omurga için şarttır.

“Bel fıtığı tekrar edebilir”
Ameliyat olsanız da olmasanız da bel fıtığı tekrar edebilir. Tıp literatüründe bu oran yaklaşık % 5-20 arasında bildirilmektedir. Bel fıtığının tekrarından sakınmak adına bel egzersizlerine devam edilmesi ve sağlıklı bir yaşam sürmek önemlidir .