Eşlerin Edinilmiş Malları

1. Edinilmiş Mallar Nedir?

Günümüzde kurulan evliliklerin büyük çoğunluğunda edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanmaktadır. Bu durum Medeni Kanunumuzda 01.01.2002 tarihinde uygulamaya geçilen değişikliğin bir sonucudur. Bu kanun değişikliği çerçevesinde eşler, aksine bir düzenleme yapmadıkları takdirde edinilmiş mallara katılma rejimine tabidir. Yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi, “edinilmiş mallar” ile “eşlerden her birinin kişisel mallarını” kapsamaktadır.

Yasal mal rejiminin temelini oluşturan edinilmiş mallar, eşler arasında yasal mal rejimi devam ettiği süreçte, bir eşin, karşılığını vermek suretiyle elde ettiği malvarlığı değerleridir.

2. Bir Malvarlığının Edinilmiş Mal Olarak Değerlendirilmesinin Şartları Nelerdir?

Bir malvarlığının edinilmiş mal olabilmesi için, öncelikle mal rejimin sona erdiği tarihte bir “malvarlığının” olması gerekir. Bu malvarlığı gayrimenkul, nakit para ya da hisse senedi olabilir. Ortada bir malvarlığı bulunmadığı takdirde, edinilmiş maldan söz etmek de mümkün olamayacaktır.

Yine bu malvarlığının yasal mal rejimi içerisinde elde edilmesi gerekir. Yasal mal rejimi öncesinde ya da sonrasında elde edilecek malvarlığı değerleri, kural olarak edinilmiş mal olarak değerlendirilmeyecektir.

Son olarak ise bu malvarlığı değerinin emeğin karşılığı olarak elde edilmiş olması da gerekmektedir. Buradaki emek, fiziksel veya zihinsel olabilir.

3. Hangi Malvarlığı Değerleri Edinilmiş Maldır?

Yasal mal rejimi içerisinde bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilmektedir. Bu kapsamda bir malvarlığının kişisel mal olduğunu, o malın sahibi ispatlamak zorundadır. MK 219’a göre bir eşin edinilmiş malları özellikle şunlardır:

a. Çalışmasının Karşılığı Olan Edinimler, Edinilmiş Maldır.

Eşlerin çalışmalarının karşılığı olarak elde ettikleri değerlerin tamamı edinilmiş maldır. Bu kapsamda eşlerin aldıkları maaş, prim gibi ödemeler ile bir işin yapılması sonrasında elde edilen edinimlerin tamamı edinilmiş maldır.

b. Sosyal Güvenlik Veya Sosyal Yardım Kurum Ve Kuruluşlarının Veya Personele Yardım Amacı İle Kurulan Sandık Ve Benzerlerinin Yaptığı Ödemeler, Edinilmiş Maldır.

Eşlerin sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları emekli ikramiyeleri, çalışılan şirkette kurulan sandıklardan yapılan ödemeler ya da kıdem tazminatları gibi ödemeler, kural olarak edinilmiş maldır.

Sosyal Güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemelerde, diğer eşin talepte bulunması halinde evliliğin devam ettiği süreçteki nominal karşılığının hesaplanması gerekir. Söz konusu nominal karşılık TMK 228/2 gereğince, bilirkişi raporu ile tespit edilecektir.

Kıdem tazminatı alacaklarının hesaplanmasında ise, nominal değerleme hesabı yapılmamaktadır. Nitekim Yargıtay içtihatlarına göre kıdem tazminatlarında; öncelikle çalışmanın, yasal mal rejimi içerisinde olup olmadığı incelenecektir. Bu kapsamda mal rejiminin başlangıcından önceki hak kazanılan kıdem tazminatları kişisel mal olacaktır.

c. Çalışma Gücünün Kaybı Nedeniyle Ödenen Tazminatlar, Edinilmiş Maldır.

Eşlerden birisi yaşadığı meslek hastalığı ya da iş kazası sebebi ile çalışma gücünde kayıp yaşamış ve bu sebeple tazminat almış olabilir. Yasal olarak bu malvarlığı değerleri de edinilmiş mal olarak değerlendirilmektedir. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatların hesaplanmasında da MK 228/2 gereğince evliliğin devam ettiği süreçteki nominal karşılığın bilirkişi marifetiyle tespit edilecektir.

d. Kişisel Mallarının Gelirleri, Edinilmiş Maldır.

Eşlerin, kişisel mallarının gelirleri de edinilmiş mal niteliğindedir. Bu sebeple kişisel mal niteliğindeki gayrimenkulün kirası, evlilik öncesi bankadaki mevduatın faiz getirisi, kişisel mal niteliğindeki şirket hissesinin kar payı getirisi edinilmiş mal niteliğindedir. Bu hususta MK 221/2’de istisnai bir hüküm getirilerek; “eşler mal rejimi sözleşmesi ile kişisel mallarının gelirlerinin edinilmiş mallara dâhil olmayacağını da kararlaştırabilirler” denilmiştir. Bu kapsamda eşler, kişisel mallarının gelirlerinin, kişisel mal olacağını kararlaştırabilirler.

e. Edinilmiş Malların Yerine Geçen Değerler, Edinilmiş Maldır.

Edinilmiş mal niteliğindeki malvarlığı değerlerinin başka bir ürünle ikame edilmesi durumunda, elde edilen malvarlığı değeri de edinilmiş mal olacaktır. Söz gelimi edinilmiş mal niteliğindeki aracın satılarak, elde edilen bu bedel ile bir gayrimenkul alınması durumunda gayrimenkul, edinilmiş mal olma özelliğini koruyacaktır.

Mutlu Günler

Avukat Yaşar ÖKSÜZ

avyasaroksuz@gmail.com