Düğün Takılarının İadesi

1. Düğün Takıları Kime Aittir?

Evlilik birliğinin kuruluşunda, gelin ve damada yakın çevresi tarafından takılan ziynet eşyaları ile nakit paraların kime ait olduğu konusunda açık bir kanun maddesi bulunmamaktadır. Yargıtay güncel içtihatlarına göre kural olarak, düğün sırasında takılan ziynet eşyaları, kim tarafından ve kime takılırsa takılsın kadına bağışlanmış sayılmaktadır. Bu kapsamda düğünde takılan ziynet eşyaları, hangi ailenin taktığına ya da geline mi damada mı takıldığına bakılmaksızın TMK 220 gereğince kadının kişisel malıdır. Ancak istisnai olarak damada hediye edilen kol saati gibi kişisel eşyalar, erkeğin kişisel malıdır.

2. Düğün Takılarının İadesi Nasıl Sağlanır?

Düğün takılarının erkekte bulunması durumunda kadın, kişisel eşyanın iadesi istemiyle dava açabilir. Düğün takılarının iadesi davasında en önemli husus, iadesi istenilen ziynet eşyalarının cins, nitelik, ayar, gram, miktar ve değerlerinin ayrı ayrı gösterilmesidir. Bu konularda eksiklik bulunması halinde mahkeme, davacıya kesin süre vererek açıklama yapmasını isteyecektir.

Düğün takılarının iadesine ilişkin davalar, nispi harca tabidir. Bu sebeple talep edilen ziynet eşyalarının değeri üzerinden belirli bir harç yatırılması gerekmektedir. Nispi harcın dava açılırken yatırılmamış olması durumunda mahkeme, davacıya kesin süre vererek eksik harcı tamamlamasını isteyecektir.

Ziynet eşyalarının iadesine ilişkin davalar, boşanmanın fer’i niteliğinde değildir. Bu sebeple eşler arasında boşanma davası olmasa da ziynet eşyalarının iadesinin talep edilmesi mümkündür.

Bu davalarda ziynet eşyasının mümkün ise aynen; olmadığı takdirde ise bedelinin iadesi terditli (kademeli) olarak talep edilebilir. Düğün takılarının aynen iadesine ilişkin talepler yönünden herhangi bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır. Nitekim ziynet eşyasının aynen iadesine dair talepler, niteliği itibari ile mülkiyet hakkına dayanmaktadır. Düğün takılarının nakdi olarak iadesine ilişkin talepler ise tazminat niteliğindedir. Bu sebeple ziynet eşyalarının nakden iadesine ilişkin talepler bakımından, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi vardır.

3. Düğün Takılarının İadesine İlişkin Davalar Nasıl İspat Edilir?

Düğün takılarının iadesine ilişkin davalarda ispat külfeti davacı üzerindedir. Davacı, öncelikle dilekçelerinde cins, nitelik, ayar, gram, miktar ve değerlerini ayrı ayrı belirttiği ziynet eşyalarının varlığını ispat etmelidir. Bu husus düğün videoları, düğün fotoğrafları, çeyiz senedi, tanık anlatımları, yemin ve benzeri deliller ile ispat edilebilir. Bu davalarda düğün video ve fotoğraflarının dosyaya sunulması sonrasında kuyumcu bilirkişiden rapor alınmaktadır. Kuyumcu bilirkişi tarafından hazırlanacak bu raporda düğün takılarının değerleri tespit edilmektedir.

Bu davalarda davacı, dava konusu düğün takılarının erkekte olduğunu da ispatlaması gerekir. Bu husus ise tanık anlatımları, taraflar arasındaki konuşma ve mesajlaşma kayıtları, banka hesap hareketleri, yemin ve benzeri deliller ile ispat edebilir.

4. Konutu Terk Eden Kadının İspat Konusunda Dikkate Etmesi Gerekenler Nedir?

Ziynet eşyaları, rahatlıkla saklanabilen, taşınabilen, götürülebilen eşyalardır. Bu sebeple Yargıtay, bu eşyaların kadın üzerinde olmasının ya da evde saklanmış olmasının müşterek hayat tecrübelerine uygun olduğu değerlendirmiştir. Yine bu değerlendirmede ziynet eşyalarının erkeğe teslim edilmiş olmasının hayatın olağan akışına ters olduğu belirtilmiştir. Yapılan bu değerlendirmeler sonrasında ise Yargıtay, evden ayrılmayı tasarlayan kadının, ziynet eşyalarını önceden götürmesi veya gizlemesinin her zaman mümkün olduğu içtihadında bulunmuştur. Bu kapsamda kural olarak evi kendi rızası ile terk eden kadının, ziynet eşyasını da birlikte götürdüğü kabul edilmektedir. Bu sebeple evi terk eden kadın, ziynet eşyasının evde kaldığını ispatlamak zorundadır. Ancak konuttan kovulan veya şiddete maruz kalıp kendi ailesine sığınmak zorunda kalan kadının, ziynet eşyalarını yanında götürdüğünü kabul etmek mümkün değildir.

5. Düğün Masrafları ya da Evin Giderleri İçin Harcanan Düğün Takılarının İadesi Gerekir Mi?

Düğün takılarının; düğün masrafları, ortak konutun giderleri veya erkeğin borçları için kullanılması ihtimal dahilindedir. Bu tür durumlarda kadının düğün takılarını iade alıp alamayacağı önemli bir sorundur. Burada belirleyici olan husus, düğün takılarının iade edilmek üzere verilip verilmediğidir. Yargıtay içtihatlarına göre kadının, ziynet eşyalarını geri iade almak koşuluyla verdiği kabul edilir. Bu sebeple bu tür durumlarda erkek, kadın tarafından kendisine verilen ziynet eşyalarının geri ödenmek koşuluyla verilmediğini ispat etmek zorundadır. Aksi durumda erkek, düğün takılarını iade etmekle mükellef olacaktır.

Mutlu Günler

Av. Yaşar ÖKSÜZ

avyasaroksuz@gmail.com