Sorumluluklarımı Biliyorum

Sorumluluğun Bilincinde Olmak Bilgiye Götürür

Birçok anne baba çocuklarının sorumluluk almaktan kaçındığını ya da aldığı sorumluluğu yerine getirmemesinden yakınır. Sorumluluklar aslında yetişkinliğe hazırlıktır. Nitekim yetişkin rolünün tanımlarından birisi, sorumluluk almak ve aldığı sorumlulukları yerine getirmektir.

Çocuk, yaşam ile ilgili becerileri aşamalı olarak edinir. Kazanılan her beceri çocucuğun bireyselleşmesinde, bağımsız, kendine yeten bir birey olmasında önemli bir adımdır. Sorumluluklar ise çocuğun yeni edindiği bu becerileri hayata geçirmesi için önemlidir. Kendi ihtiyaçlarını tek başına karşılama becerisini kazanan çocuğun, yetişkinlere duyduğu bağımlılık giderek azalır. Davranışlarının sonucunu yaşadıkça, gelişen becerilerini kullandıkça, çocuğun kendine olan güveni artar. Becerilerini kullanması ve geliştirmesi için fırsat verilmeyen çocukların ise yeterlilik duygusu ve özgüven gelişimi sınırlanır. Çocuklar bir sabah yataklarından kalktıklarında bir anda sorumluluk sahibi bireyler olmazlar diğer tüm beceriler gibi pratik yapmak gerekir.

Sorumluluk Nasıl Kazandırılır?

Çocukta sorumluluk duygusu geliştirilmeye çalışılırken, aynı anda bağımsız kişilik gelişimi, kendine güven ve iş yapabilme becerisi, karşılığında haz duyma, başarma duygusu, karar verme, hata yapma, problem çözme becerisi ve sonuçlarını görme vb. pek çok gelişim alanı karşılığını bulmuş olacaktır.

Sorumluluk vermeyen, koruyucu yaklaşım sergileyen ebeveynler çocuğun bağımsız bir birey oluşunu olumsuz etkileyecektir. Çocuk düşük benlik saygısına sahip olacaktır. Kendi başına karar alamayan, sorumluluktan kaçan, başkalarının yapmasını bekleyen 'Ben yapamam' diyen özgüveni eksik çocuklar yetişir.

. Kurallar açık ve net olmalıdır. Duruma, olaylara göre değişiklik göstermemelidir.

. Kurallar oluşturulurken çocukların düşünceleri alınmalı ve karar verme sürecine katılmalıdır.

. Çocuğa evin kuralları açık bir şekilde anlatılmalıdır. Çocuk kurallara uymadığı zaman karşılaşacağı sonuçları bilmelidir.

. Çocuk sorunlarla karşılaştığı zaman sorunları kendi çözmesi için çocuğa süre ve olanak tanınmalıdır. Problem çözme becerisi bu şekilde gelişir.

. Çocuklara karşı davranışlar kararlı ve tutarlı olmalıdır.

Sorumluluk verirken dikkat edilmesi gereken noktalar;

. Çocuğun yaşına, bulunduğu gelişim dönemine uygun sorumluluklar vermek gerekir.

. Sorumluluk verirken olanak buldukça seçim yapmasına fırsat vermek gerekir.

. Emredici olmamaya ve uygun sosyal sözcükleri kullanmaya dikkat etmek gerekir.

. Uzun ve anlaşılmaz cümleler kurmamaya ve çocuğun gelişim düzeyine uygun yönergeler vermeye özen göstermek gerekir.

. Çocuğun üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirebilmesi için cesaretlendirmek gerekir.

. Sorumlu şekilde davrandığı durumlarda desteklemek ve ödüllendirmek gerekir.