57 kişiyi ölüme uçurdular

Isparta’da geçen 30 Kasım’da meydana gelen ve 57 kişinin yaşamını yitirdiği uçak kazasının nedeninin yalnızca pilotaj hatasından kaynaklanmadığı ortaya çıktı. Ulaştırma Bakanlığı’nın oluşturduğu Kaza Soruşturma Kurulu’nun raporunda World Focus Havayolları’na ait olan Atlasjet yolcularını taşıyan MD83 tipi uçağın normalde uçmasını engelleyecek çok sayıda arızayla İstanbul Atatürk Havalimanı’ndan kalktığı belirtildi.

Rapor savcılığa gönderildi
Öte yandan, pilotların kuleyle yaptıkları İngilizce konuşmalarda en son ‘I will call you back -Sizi geri arayacağım’ dediği ortaya çıktı. Bu konuşmalar, kule kayıtlarından elde edildi. Ulaştırma Bakanlığı tarafından onaylanan ve Türkçe-İngilizce hazırlanan rapor adli kovuşturmayı yapan Keçiborlu Cumhuriyet Savcısı’na gönderildi.

Gerekli ikazlar verilmedi
Raporda kazanın ‘muhtemel sebebi’ olarak ‘uçuş ekibinin yayınlanmış alçalma planlarındaki usulleri doğru uygulamadığı’, ‘karşılıklı çapraz kontrolü sağlayamadığı’ gösterildi. Ayrıca uçuş öncesi arızalı olduğu görülen, Yere Yakınlık Çarpma İkaz Sistemi’nin (EGPWS) dikkate alınmayarak uçuşa çıkıldığı ve bu cihazın yanlış yaklaşma sırasında gerekli ikazları vermediği ortaya çıktı.
İniş için alçalmaya başlayan MD83 tipi yolcu uçağında kanatlarda bulunan ve uçağın düşük hızda tutunmasını sağlayan ‘flap’ adlı parçaların çıkartılamadığı belirtildi. Bu durumun pilotları olumsuz etkileyeceği ve oluşan stresin bilinç kaybına yol açabileceği ifade edildi.

Kara delik etkisi
Raporu hazırlayan kurulun araştırmaları sırasında pilotların ‘kara delik etkisi’ olarak adlandırılan, daha çok aydınlatılmamış araziler ve su kesimi üzerinde ufuk hattının net algılanmadığı durumlarda meydana kontrol kaybının oluştuğu da belirtildi.
Bu etkenler ışığında pilotların yanlış yaklaşarak dağa çarptığı ortaya konuldu.

Yaklaşma bilgileri sisteme yüklenmemiş
Son derece teknik açıklamalara sahip, fotoğraf ve grafiklerle hazırlanan rapora göre, kaza soruşturma kurulu incelemelerinde 55 bulgu tespit etti.
Araştırmada kazanın tanıklarının yanı sıra pilotların eşleriyle görüşülüp son günkü psikolojileri hakkında bilgi alındı.

İşte rapordan bazı bulgular:
*Pilotların tecrübeleri az: İki pilotun da kazada düşen MD83 tipi uçakta uçuş saatlerinin ve deneyimlerinin az olduğu, Isparta’ya ilk defa uçtukları, ilgili doküman ve standartlara göre havaalanı ve yol nitelik eğitimleri almadığı ortaya çıktı.
*Karakutular bozuk: Uçakta pilotların aralarında ve telsizle yaptığı konuşmaları kaydeden “Kokpit Ses Kayıt” ve uçuştaki tüm verilerin kaydedildiği “Uçuş Bilgi Kayıt” cihazlarının kazadan 9 gün önce bozulduğu tespit edildi. Normalde bu tür arızalarda uçak sefere kesinlikle verilmiyor.
* EGPWS uyaramadı: Dağlık araziye inişte pilotu hayati uyarı yapan EGPWS de arızalı çıktı. Pilotu sesli uyararak yükselmesini söyleyen sistemin “sesi sağlayan” bölümü arızalıydı. Bu arızanın pilotlar tarafından uçuş öncesinde görüldüğü ancak arızanın giderilemediği ortaya çıktı.
*Yaklaşma bilgileri yok: Uçağın Isparta meydanına yaklaşmasını sağlayacak haritaların uçağın FMS olarak adlandırılan sistemine yüklenilmediği belirlendi.