Tüp bebekte en yüksek başarı 30 yaş altındaki hastalarda

Didem Seymen - Günümüzde çocuk sahibi olamayan çiftler için etkili yardımcı üreme yöntemlerinden biri tüp bebektir. Tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen birçok faktör bulunması, çiftler için fiziksel ve duygusal açıdan zorlayıcı olabiliyor. Oysaki bu sürece psikolojik açıdan iyi hazırlanmak ve akıllardaki tüm soru işaretlerini gidermek çok önemli. Medicana International İstanbul Hastanesi Tüp Bebek Bölümü’nden Prof. Dr. Selman Laçin, tüp bebek hakkında bilgilendirmede bulundu… 

Tüp bebek nedir? 

Tüp bebek yumurta ile sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında birleştirilmesi (döllenmesi) sonucu elde edilen embriyonun rahim içine yerleştirilmesi yöntemidir. Tüp bebek (IVF, In-Vitro Fertilizasyon) yöntemi, doğal yollardan çocuk sahibi olamayan çiftler için bir yardımcı üreme tekniğidir. Günümüzde en çok uygulanan kısırlık tedavilerinden birisidir.

Tüp bebek yönteminde, laboratuvar ortamında döllenen yumurtalar, ilk gelişim  aşamalarını (embriyo dönemi) yine laboratuvar ortamında geçirir ve sonrasında anne adayının rahmine yerleştirilir. Bu işlemden sonra elde edilecek olan gebelik, doğal gebelikten farklı değildir. 

Hangi durumlarda tüp bebek kararı verilir? 

Bir çifte tüp bebek tedavisi uygulanıp uygulanmayacağına karar vermek için gebeliğin doğal yollarla veya daha basit desteklerle gerçekleşmesinin çok zor veya imkânsız olması gerekir. Örneğin; dış gebelik nedeniyle iki tüpü de ameliyatla alınmış bir kadının doğal yolla gebe kalması mümkün değildir ve tüp bebek uygulanmalıdır.

Aynı şekilde menopoza yakın bir dönemde olan kadının, gebe kalabilmek için tedavi yöntemini seçmesi de doğaldır. Yine belirgin adet düzensizliği olan ve yumurtalama problemi olan kadınlar eğer uyarıcı tedavilerden beklenilen sonucu alamadılar ise yine tüp bebek yöntemine başvurabilirler. 

Denemede sınır var mı? 

Tüp bebek deneme sayısında yasal bir limit bulunmuyor. Teknik açıdan, hastadan yumurta ve embriyo elde edilebildiği sürece, rahimde de bir sorun yoksa tüp bebek denemesine devam edilebilir. Teorik olarak pek çok kez tüp bebek yapılabilir.

Genellikle ilk 3 denemede en yüksek başarı elde edilmektedir ancak beşinci, sekizinci, hatta daha fazla sayıdaki denemelerden olumlu sonuç alan çiftler de vardır. Tüp bebek tedavisi sırasında yumurtaları uyarmak için hormonlar kullanılır.

Hormonlar yumurtalıkları uyardığı gibi, rahmi ve meme gibi önemli bir organı da uyarabilir. Meme kanseri, bilindiği gibi kadınlar için çok ciddi bir risk durumundadır. Bu konuda mutlaka dikkatli olunmalı ve gerekli  taramalar yapılmalı. 

40 yaş sonrası başarı düşüyor 

Erkeğin yaşının büyük bir önemi olmamakla birlikte; bazı araştırmalar, 50 yaş sonrası spermlerde bazı DNA kırıklıklarının arttığını gösteriyor. Ancak 60-70 yaşındaki erkeklerde de babalık elde edilmesi mümkündür. Kadının yaşı ise kesinlikle çok önemli bir faktör. Çocuk sahibi olmayı 40 yaş sonrasına erteleyen birçok kadın maalesef istediği sonucu alamayabilir. Doğal olarak bir kadının en kolay gebe kalabildiği yaşlar 24-25’tir. Ancak bu durum günümüz şartlarıyla pek bağdaşmıyor. 25 yaşından itibaren minimal düzeyde de olsa kadınların doğurganlık hızında düşme başlar. 35-40 yaşlarından sonra iyice hızlanır. Ortalama olarak 45’ten sonra ise doğurganlık çok zorlaşır ya da imkânsız hâle gelir. Tüp bebekte başarı oranı, kadının yaşı ve yumurtalık rezervine göre değişir. Uzun vadede inatçı ve kararlı olmak, işin peşini bırakmamak çok önemlidir. Tüp bebek tedavisinin hastalar için büyük bir zorluğu yoktur. Yaklaşık 12-13 günlük bir süreçte 4-5 kez hasta takibi gerekir. Yumurtalıkları uyarmak amacıyla başlanılan ilaç dozunun hasta için uygun olup olmadığının belirlenmesi için 4-5 kez kontroller yapılır. Kontroller genellikle yarım saatten uzun sürmez. 

Genellikle ilk 3 denemede başarılı sonuçlar alınıyor 

İstatistiklere göre, tüp bebek tedavisinde genellikle ilk 3 denemede en başarılı sonuçlar alınıyor. 3’üncü denemeden sonra başarı oranı düşmeye başlıyor. Her zaman istisnalar olmakla birlikte, başarılı olacak bir çift yüzde 75-80 oranında ilk 3 denemesinde gebelik elde edebiliyor. Tüp bebek tedavisinde 30 yaşın altındaki hastalarda en yüksek başarı oranı yakalanıyor. Hastadan yumurta elde edilebildiği ve embriyo hâline getirilip transfer yapılabildiği sürece tüp bebek denemesine devam edilebilir. Birkaç denemeye rağmen embriyo hâline getirilebilen sağlıklı yumurtalar elde edilemiyorsa vazgeçilebilir. Genellikle iki tüp bebek tedavisi arasında hastaların 2 aylık bir ara vermesi tavsiye edilir. 

Yapay zekâ teknolojileri tedavide başarı oranını artırıyor

Son yıllarda genetik konularında önemli gelişmeler yaşandığını belirten Prof. Dr. Selman Laçin, “Gelişen tıp teknolojileri sayesinde artık pek çok genetik hastalık taranabiliyor. Embriyo dondurup çözme teknolojileri hızla ilerlerken, yapay zekâ laboratuvarlara da yansımaya başladı. Dünyada yapay zekâdan yararlanılan alanlardan biri de tüp bebek tedavisi Laboratuvar ortamında yumurtayla birleştirilmek üzere doğru sperm seçiminde yapay zekâdan yararlanılıyor. Bu sayede tüp bebekte başarı ve gebelik oranının artırılması sağlanıyor.” şeklinde konuştu.