"Hiphopçular boş konuşuyor"

Kıyafetleri, tavırları, yaşam biçimleriyle farklı bir kültür hiphop. Son yıllarda Türkiye’de de gençler arasında giderek yayılıyor. Peki nedir bu kültürün temel özellikleri? İşte "Bir Gençlik Çığlığı Hiphop Kültürü" adlı kitapta bu sorunun yanıtı veriliyor. Kitabın yazarı Jöntürk; Murat Pakten, Refleks ve Yargı’dan oluşan Barikat adlı grubun kurucusu. Sosyoloji eğitimi alan Jöntürk’le kitabı ve hiphop kültürü üzerine konuştuk.

Kitabın ilk cümlesinde "Türkiye’de hiphop kültürü yok" demişsiniz. Böyle düşünmenizin nedeni nedir?
Hiphop, Türkiye’de son yıllarda çok hızlı yayılan bir müzik türü, bir kültür ama bunun temel direkleri henüz oluşmadı. Sadece sağlıksız bir yayılma var.

Neden sağlıksız buluyorsunuz?
Çünkü hiphopun bir ahlaki duruşu, tavrı, felsefi ve politik yanı var ama bütün bunlar şu anda tam oturmuş değil. Türkiye’de hiphop kıyafet, rap, breakdance ve DJ’lik olarak algılanıyor. Oysa bunun kültürel bir boyutu var. Her şeyden önce hiphop underground, alternatif, protest bir kültürdür ve muhalif özelliği vardır. Bu şekilde tanımladığımızda bizim de günlük yaşamda o muhalif tavrı bir şekilde göstermemiz gerekiyor. Şu anda bu oturmadığı için Türkiye’de yok.

Bu kültürü oturtmak için ne yapmak gerekiyor?
Kitabı bu yüzden yazdım. Hiphopun felsefesini, çıkış tarihini, Türkiye’ye nasıl yayıldığını, ne olması gerektiğini anlatmaya çalıştık. Bu anlamda Türkiye’de ilk olduğu için de bu hızlı yayılışa nitel katkısı olacak.

Türkiye’de hiphopun geleceği parlak görünüyor"
Hiphopla ilgili etkinlikler çok fazla duyurulmuyor...
Gerek Türkiye’de gerekse dünyada hiphopçuların çoğu varoşlardan gelen, ekonomik durumu kötü olan insanlar. Bu insanların da eğitim seviyesi ortada. Buradaki eksiklik oradan kaynaklanıyor. Neyi, nasıl yapacağını henüz tam olarak bilmeyen bir kitle. Genelde Türkiye’de hiphopla ilgili şeyler internet sitelerinde duyuruluyor ve sadece hiphopçular duyuyor. Burada da bir çelişki var. Eğer biz mesaj veren bir grupsak niye birbirimize anlatıyoruz? Dışarıdaki insanlara anlatmak lazım.

Hiphopun dinleyici kitlesi arttı mı?
Son birkaç yılda çok arttı. Liselilerin çoğu hiphop eğiliminde. Reklamlar, Eminem, Havuç falan gençleri etkiledi. Bu da hiphopun geleceğinin parlak olduğunu gösteriyor.

Bu müziği yaşam biçimi haline getiren insanlar nerelere gider, nasıl eğlenir?
Çoğu ekonomik problemi olan insanlar. Ailelerinden kopma çabasındalar. Kendini geliştirme ve yeni kimlik arayışı içindeler. Bu nedenle toplumdan kopup arkadaş grupları oluşturmaya başladılar. Günlerini çalışmadan geçirebildikleri yerlere takılırlar. Bakırköy’de Carousel’e, Kadıköy’de Rexx sineması civarına, Harbiye’de dans ettikleri bir yer var, oraya giderler genelde.

Nasıl zaman geçiriyorlar?
Boş konuşarak. Üretim yok. Bütün rap gruplarının sözlerine bakarsan dünyayı kurtaracaklar ama günlük yaşamda bir şey yok. Yıllarca aynı mekanlara takılıp bütün gün sohbet ediyor, kızlara veya erkeklere bakıyorlar. Burada bir aksaklık var. Hiphopun ne olduğuna dair çok fazla bir şey verilmedi, bunun bir kültür olduğu anlatılmadı.

Siz kimleri dinlersiniz?
Türk halk müziği, rock, elektronik müzik severim. Benim için müzikten önce sanatçının kafa yapısı ve kimliği de önemli. Türkiye’de toplumsal duruşu olan, mesaj vermeye çalışan, halkın yanında olan bütün sanatçıların yanındayım. Haluk Levent, Moğollar, Erkin Koray, Cem Karaca, Yavuz Bingöl, Sezen Aksu’yu severim.

Eminem nasıl sizce?
Dönüp bakmam bile. Bir özelliği yok. Süsleyip püslüyor, piyasaya sunuyorlar. Çok acılardan, sıkıntılardan gelen bir insan değil. O sıkıntıyı yaşayan ve rap yapan binlerce insan var. Beyaz olduğu için sıyrıldı. Eğer o avantajı kullanıyorsan, o avantajı eleştirmiyorsan, bu sistem yanlış demiyorsan bitmiştir o zaman.

Arabesk dinler misiniz?
Hiç dinlemem. "Arabeskin ipini çekeceğiz" diyoruz. Çıkış yerleri tabii ki aynı. Biz özgürlükten yanayız, herkes istediğini dinler ama bazı müzik tarzlarını onların politik duruşundan ayırmamak lazım. Arabesk, Türkiye’de kaderci bir kültür oluşturuyor, daha da kötüsü kendine ve başkasına zarar veren bir insan tipi yaratıyor.