Düşlerin hakikâte döndüğü yer: Casa Botter

Seyhan Akıncı -Bundan iki yıl önce bu sayfalarda “Bugünlerde İstanbul’da inşa edilen ilk Art Nouveau yapı olarak kabul edilen Botter Apartmanı’nda hararetli bir çalışma var. Biz de Sultan II. Abdülhamid’in terzisine ev sahipliği yapmış apartmanın perdesini araladık” diye yazmış İBB Miras’ın İstanbul’un en özel yapılarından biri olan Casa Botter’de başlattığı restorasyon çalışmaları vesilesiyle hem yapının tarihine hem de dönemin modasına olan etkisine göz atmıştık. Geçtiğimiz günlerde Casa Botter tekrar aramıza döndü. Onu öyle ihtişamlı, öyle canlı ve içinde insanların yeniden hayal kurduğu bir yer olarak görmek tüm İstanbullular için paha biçilemezdi.

İstanbul’un ilk Art Nouveau yapısı

1900’lerin başında Saray mimarı, İtalyan Raimondo D’Aronco tarafından dönemin padişahı II. Abdülhamid’in isteği üzerine sarayın resmi terzisi Jean Botter için inşa edilen ve Casa Botter olarak adlandırılan yapı on yıllar boyunca olduğu gibi yeniden şehrin kalbinin attığı, modanın, edebiyatın konuşulduğu bir mekân olmak için kapılarını açtı. Uzun bir süredir İstiklal Caddesi’nde hatırlanmayı bekleyen yapıyı gündemine alan İBB Miras yaptığı restorasyon çalışmalarının her bir aşamasında yapının çok katmanlı dokusunu adım adım keşfederek ilerledi. Özgün malzeme ve tekniklerle uygulanan çalışmalarla yapının baştan sona iyileştirilme süreci ise devam ediyor. İstanbul’daki ilk Art Nouveau yapı olarak kabul edilen Botter Apartmanı, Art Nouveau akımının en özgün detaylarıyla bezeli cephesinden göz alıcı renkli vitraylarına, şehrin ilkleri arasında anılan asansöründen merdiven korkuluklarına, yılların yaşanmışlığını barındıran duvarlarından yer döşemelerine tüm detaylar düşünülerek titiz çalışmaların ardından 123 yıllık Botter Apartmanı “Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi” olarak yeniden kapılarını açtı. Bu aynı zamanda UNESCO Tasarım Kenti unvanına sahip İstanbul için de iddiasını pekiştirme fırsatı sunuyor.

Dün, bugün, yarın: “Düşler, Hakikâtler”

İlk aşamada açılan Botter Apartmanı’nın zemin katı sergi salonuna, birinci katı Cumhuriyet’in 100. Yıl coşkusunun nabzını tutacak çalışma alanlarına ev sahipliği yapıyor. Devam eden çalışmaların tamamlanmasının ardından Casa Boter çatısı altında gösterim merkezi, İstanbul Documenter Film Arşivi, Bilgi Belge Merkezi, konferans salonu, tasarım atölyeleri ve sanatçı ofisleri gibi farklı etkinlik alanları da yer alacak. Botter Apartmanı’nın bahçesindeki ek yapı kafe, müştemilat ise tasarım evi olarak kent sakinlerini ağırlayacak. Casa Botter ilk olarak Melike Bayık’ın küratörlüğünü üstlendiği “Düşler, Hakikâtler” adlı kolektif sergiye ev sahipliği yapıyor. Sergi, sanatçıların eserleri üzerinden izleyicileri “dün, bugün ve yarın” arasında düşünmeye davet ediyor. “Düşler, Hakikâtler” sergisi üzerine konuşan Bayık, “Burada düzenlenen ilk serginin küratörlüğünü üstlenmekten onur duyuyorum. 11 yıldır İstanbul’da yaşıyorum ve zihnimdeki İstanbul’un, İstiklal’in dönüşmüş olması fikrine istinaden ‘Düşler, Hakikâtler’ sergisi ortaya çıktı. Kültürel kimliğin yitirilmesi, binaların kendi değerlerini kaybetmesi, tarihsel süreçteki kayıplar ve asimilasyona odaklandığım bir çalışma pratiğim var. Casa Botter de hem katmanlı bir tarihi taşıması hem de Anka Kuşu misali küllerinden doğuşuyla bize çağrışımlar yapıyordu. ‘Düşler, Hakikâtler’ hayal ettiğimiz, düşlediğimiz ve yaşadığımız gerçekliklerin çizgisinde ortaya çıktı” dedi.

“Ferit Edgü sonuna kadar direniş gösterdi”

Casa Botter’in açılışında konuştuğumuz İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat da 1970’lerde Botter Apartmanı’nda ofisi bulunan yazar Ferit Edgü ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu, “Biz İstanbul’un özellikle kültür insanlarının yıllar boyunca yaşadığı dramatik, travmatik etkileri kaldıracak şekilde şefkatli bir alan üretmeye çalışıyoruz. Dünyanın her yerinde kültür insanlarına alan açılırken kültür insanları burada alanlarını korumak için mücadele veriyorlar. Ferit Edgü sadece burada çalışmadı, burayı terk etmemek konusunda da sonuna kadar direniş gösterdi. Ferit Edgü çıktıktan sonra burası çöküntüye dönüştü. Burada başka insan hikâyeleri de var.  Bu hikâyeler İstanbul’un tamamına ilişkin de anlatılabilir. Sadece Ferit Edgü’nün değil bütün kültür isanlarının artık burası. Ve onların, bir önceki kuşağın bize ürettikleri her şeyi anlatmaları için çok iyi bir mekân. Burası kültür insanlarının ve tabii ki haklı olarak başta Ferit Edgü’nün mekânı.”

Apartman’ın ‘İlk’leri

İstanbul’un ilk modaevi,

İstanbul’daki Art Nouveau üslubundaki ilk yapı,

Konut ve iş yerinin bir arada yapıldığı İstanbul’daki ilk yapı,

İnşasında çelik konstrüksiyon kullanılan ilk apartman, 

Pera Palas’tan sonra asansörü olan ikinci yapı.

Tarihi yapıda neler olacak?

Kültür sanatın dönüştürücü gücüyle buluşarak UNESCO Tasarım Kenti unvanlı İstanbul’da tüm şehre ilham veren “Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi”nin restorasyonunda öncelikli olarak tamamlanması planlanan zemin kat ve birinci kat:

Sergi Salonu Gösterim Merkezi İstanbul Documenter Film Arşivi Bilgi Belge Merkezi, Konferans Salonu  Tasarım Atölyesi  Tasarım Ofisi Açık Alan  Sanatçı Tasarım Hub Açık Alan Sanatçı Hub gibi farklı etkinlik alanlarına ev sahipliği yapacak.