Çıt çıkmayan Olimpiyat’ta ses getirdiler

Sanem Arman - Telefonları bıraktık, saatleri çıkardık, çantamızdaki güneş gözlüğüne kadar kişisel eşyalarımızı güvenliğe teslim ettik ve işte Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de 45. Dünya Satranç Olimpiyatları’nın düzenlendiği salondayız. Sahada 1500’ü aşkın sporcu ve kaptan var ama çıt çıkmıyor. Dünyanın en sessiz mücadelesine tanıklık ederken gözlerimiz milli sporcularımızı arıyor. Basın ekibinden bulundukları yeri göstermeye çalışan arkadaşımıza hemen uyarı geliyor: “Elle işaret etmek yasak”. Geçtiğimiz olimpiyattan bu yana kaptanların konuşma şansı yok. Sporcu maçta kendi kararını vermek zorunda. Her masada bir iki gözlemci var. Milli sporcularımızdan GM (Grand Master-Büyük Usta) Vahap Şanal’dan; en ufak bir yardımda maç biter, akıllı saat, kulaklık veya izleyiciden aldığı hareketle yapılabilir, diye bu kadar kısıtlama olduğunu öğreniyoruz. Öyle ki sporcular uğurlu saydıkları bir kalemi bile yanlarında götüremiyorlar.

Son turlar belirleyici

Milli Takım’da bugüne kadar 8 kez Satranç Olimpiyatları’na katılan da var. GM Ediz ve Yağız Kaan gibi ilk kez katılanlar da. Sporcularımız takım olarak ilk 10’a girersek iyi bir sonuç olur görüşünde: “Son 2-3 tur kritiktir. Son turlar belirleyici oluyor. Stres çok artıyor, yoruluyoruz. Heyecan da artıyor.”

5-6 saat süren müsabakalardan sonra nasıl dinleniyorlar? İki maç arasında kalan sürede kimi yürüyüş yapıyor kimi keman dinliyor, GM Emre Can önceki turnuvalara Playstation getirdiğini söylüyor:”Genelde futbol oynuyoruz. Birlikte olup birbirimizin modunu yükseltiyoruz”. GM Yağız Kaan da “Masa tenisi oynuyorum. Stres atıyorum. Futbol oynuyorum, çok koştuğum söylenemez” diyor. Türkiye Satranç Federasyon Başkanı Gülkız Kınay bugüne kadar gelinen noktadan memnun: ”Gösterilen performans, çalışma ahengi, grupların takımların birbirleriyle olan iletişimi uyumu ve sporcularımızın olağanüstü çabası şu haliyle başarıyı getirdi. Olimpiyat sahasında delegelerle karşılaştığımda herkes ‘Türk takımları çok iyi gidiyor’ diyerek tebrik etti. Ekipte Ediz ve Yağız gibi pırıl pırıl çocuklarımızın yer alması popülerlik açısından da güzel oldu. Dünya şampiyonu Norveçli Magnus Carlsen ile berabere kalan GM Mustafa Yılmaz’ın maçı herkesin dilinde.‘‘ Takım içindeki dayanışma satır aralarında kendini gösteriyor. GM Vahap Şanal, Yağız Kaan için “Geçen yıl Bakü’deyiz dünyanın 50 numarasıyla (28 yaş) oynuyor, destek vermeye çalışıyoruz. ‘Vahap Abi ben 12 yaşındayım ne yapabilirim ki’, dedi ve kazandı oyunu” diye anlatıyor.

Sinema filmi geliyor

Dünya sıralamasında ilk 100’e giren ilk Türk sporcu GM Mustafa Yılmaz, Ediz ve Yağız Kaan için “7-8 yaşından beri büyükustalarla çalışıyorlar. Ben bu yaşıma geldim olmadı. Yaşları çok genç, çok iyiler. Gidişatları çok üst seviyede. Onların bunu başarma şansı var. Bir oyuncu olarak turnuvalara girmek ve kazanmak lazım. Federasyon sporcu bursu desteği var ama yetmiyor. Türkiye ligi var, o ligde oynadığımız için onun karşılığını alıyoruz” derken Kübra Örenli söze giriyor: “Milli satranççılarımız ek iş yapmak zorunda, sadece milli sporcu değiliz.” Tam da bu noktada Başkan Kınay önemli bir noktanın altını çiziyor:  “Muhtemelen birçok ülkede benzer bir durum var. Satrançla ilgili maddi kaygıların olmaması lazım. İş Bankası’nın özel desteğiyle olimpiyatlara daha rahat hazırlanabildiler. Son iki yıldır, satrançtaki başarılar herkesin dikkatini çekmeye başladı” diyor ve bu rüzgârla bilinirliği artırmak için hayata geçirdikleri bir film projesinin müjdesini veriyor: “Yağız, Ediz gidecekler. Turnuvalardan sahneleri var. Sinema filmi, İş Bankası sponsorluğunda hayata geçiyor.”

“Hedefim dünya şampiyonluğu”

GM Yağız Kaan Erdoğmuş Olimpiyat’ta yarışan en genç sporcular arasında. Grenke Açık Satranç Turnuvası’nda son GM normunu da tamamlayarak Dünya satranç tarihindeki en genç GM’ler arasına girmeyi başardı. Bu başarısıyla birlikte 12 yaşında, güncel FIDE sıralamasına göre ‘Dünyanın En Genç GM’si’ unvanını kazandı. Sporcu, 11 yaşında “Dünyanın En Genç Uluslararası Ustası (IM)” unvanına sahip olmuştu. Abu Dabi Satranç Festivali’ndeki başarılı performansı ile 2601 Elo puanına ulaşan Yağız Kaan, Dünya 20 Yaş Altı sıralamasında ilk 20’ye girmeyi başardı. Şu an 13 yaşında ve bugüne kadar kazandığı şampiyonluklar için ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Geçtiğimiz ay Guardian’da çıkan haber Yağız Kaan’ın en umut verici uluslararası yetenekler arasında giderek daha fazla takdir topladığına dikkat çekiyor:  “Önümüzdeki birkaç yıl içinde Erdoğmuş’un başarılarını izleyeceksiniz.”

Bir araya geldiğimizde bu başarının arkasında ne kadar kararlı bir duruş olduğunu fark etmemek mümkün değil. “Bizim ailede satranç oynayan yok. Haftada bir gün anaokulunda satranç dersi vardı. Taşların hareketini sevmiştim. 6-7 yaşlarındaydım. Hocam da benim satrancı sevdiğimi görüp aileme söylemiş hobi olarak bir kursa yazdırın diye. Ondan sonra bir kursa yazıldım ve satranç kariyerim başladı” diye anlatıyor. Turnuvalar çok yoğun geçtiği için okuldan uzak kaldığı zamanlar oluyor. “Elimden geldiğince telafi etmeye çalışıyorum, öğretmenlerim anlayışlı. Onların da desteğiyle ikisini birlikte yürütmeye çalışıyorum. Hocalarımla çalışıyorum. Online maç oynuyorum analiz yapıyoruz, soru çözüyoruz. GM olmadan önce stresliydim üzerimde büyük bir baskı vardı ama olduktan sonra bir rahatlama geldi” diyor.

Carslen herkes gibi Yağız Kaan’ın da ilham aldığı bir efsane: “Magnus Carlsen’i örnek alıyorum. İlk hedefim 2700 ELO’yu geçmek ve ondan sonra dünya şampiyonu olmak istiyorum.” Turnuvaya babasıyla gelen Yağız Kaan’ın en büyük desteği ailesi ve antrenörleri: ”Ailem çok destek çıkıyor. Olimpiyatlara babamla geldik. Maçtan önce konuşuyoruz. Benden 3 yaş büyük bir ablam var. İlk başlarda birlikte öylesine oynuyorduk” diyor. Yağız Kaan’ın aklı fikri satrançta: “Sadece satrancıma odaklanıyorum, Olimpiyatlardan sonra turnuvalarım var. Eve dönünce satranç çalışacağım.”

Türkiye Milli Takımı

Ülkemizi olimpiyatlarda, Erkek A Milli Takımı’nda IM (Uluslararası Usta) Oğulcan Kanmazalp kaptanlığında, GM (Büyükusta) Ediz Gürel, GM Yağız Kaan Erdoğmuş, GM Mustafa Yılmaz, GM Vahap Şanal ve GM Emre Can;

Kadın A Milli Takımı’nda Nijat Mammadov kaptanlığında, IM Ekaterina Atalık, WGM (Kadın Büyükusta) Betül Cemre Yıldız Kadıoğlu, WGM Kübra Öztürk Örenli, WIM (Kadın Uluslararası Usta) Gülenay Aydın ve WIM Hayale İsgenderova temsil ediyor.

Sporcular aynı zamanda online olarak da GM Burak Fırat, GM Cem Kaan Gökerkan, GM Dragan Solak, IM Selim Çıtak, IM Okan Özsakallıoğlu eşliğinde maçlara hazırlanıyor.

Bir ekosistemin gelişim hikâyesi

Türkiye İş Bankası, Aralık 2005’ten bu yana TSF’nin ana sponsorluğunu üstleniyor. Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen 19 yılın bilançosunu bir ekosistemin gelişim hikâyesi olarak tanımlıyor: “Milli takım havuzu genişledi, böylece turnuvalarda başarılı sonuçlar ortaya çıktı. Biz ilk sponsor olduğumuzda uluslararası alanda sadece bir GM yetiştirebilmiş bir ülkeydik. Şimdi bu sayı 16 oldu. Ediz Gürel, 15 yaşında GM unvanını aldı. Son olarak Yağız Kaan Erdoğmuş 12 yaşında ‘Dünyanın en genç GM’si unvanına hak kazandı. Bu çocuklarımızla dünya literatürüne de girdik. Tüm bu başarılar tek bir amaçtan doğdu: Satrancın faydalarını bu ülkede daha çok çocuğa, daha çok gence ulaştırabilme amacı…”