Akran zorbalığının ilacı oyun

CEYDA ULUKAYA - Akran zorbalığı başta ilkokul çağı olmak üzere çocukların fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimlerini etkileyen yaygın sorunlardan biri. Akran zorbalığıyla mücadele konusunda işaret edilen iki önemli nokta ise çocukların akran zorbalığına maruz kaldıklarında bunu ayırt edebilmeleri ve akran zorbalığıyla başa çıkma becerisi geliştirmeleri. Save the Children Türkiye’nin tam da bu amaçla hayata geçirdiği proje kapsamında 7-11 yaş grubuna yönelik bir oyun ortaya çıktı: “Evrenler Arası Macera”. Karakterlerin belirlenmesinden oyun evrenlerinin şekillenmesine tüm aşamalar, Avcılar Leyla Bayram İlkokulu öğrencileri ve öğretmenlerinin katkısıyla geliştirildi, oyun şirketi ROOT tarafından tasarlandı. Çocukların siber zorbalık da dahil tüm akran zorbalığı türlerini tanımasını ve eğlence-macera odaklı bir deneyimle akran zorbalığına karşı koyma becerileri geliştirmesini hedefleyen oyunun kutu oyunu sürümü şimdiye dek bine yakın okul ve sivil toplum kuruluşuna dağıtıldı. Ayrıca  www.evrenlerarasimacera.com üzerinden çıktısı alınarak oluşturulabilen “kes-yapıştır” sürümü ve Windows, Mac, Linux ve Android uyumlu dijital sürümleri de mevcut. Oyunu ve yarattığı etkiyi bizzat tasarım sürecine dahil olan öğrencilerden ve Save the Children Türkiye Proje Yöneticisi Burak Anadolu’dan dinledik.

M.A.D. (10) Atölyelerde oyunlar oynadık ve zorbalıkla ilgili eğitimler aldık. Zorbalık deyince aklıma kötü davranışlar geliyor. Benim başıma gelmedi. Ama okulda oldu. Ben de aralarına girdim ve kavga etmemelerini söyledim. Onları durdurdum. Sonra öğretmene haber verdik. Tekrar olmadı. Evrenler Arası Macera oyununda yıldızları toplamak çok zevkli. Mahalle var, robotlar var, gezegenler var. Bir tane karakter var sevdiğim, adı Koni. Oyunla zorbalığın nasıl bir şey olduğunu öğrendim. Zorbalık davranışını biliyordum ama isminin zorbalık olduğunu bilmiyordum.

S.Ş. (10) Atölyelerde oyunlar oynadık. Kelime oyunu oynadık. Şarkı söyledik, dans ettik. Ben bir kez İngilizce şarkı söylemiştim. Meyve şarkısını söylemiştim. Evrenler Arası Macera oyununu okulda arkadaşlarımla oynadım. Bir de evde oynadım. Oyundaki karakterleri hatırlıyorum. Soruların cevaplarını hatırlıyorum. Üzgün, mutlu gibi cevaplar vardı. İyi davranışlar, kötü davranışlar vardı. Bir tane soru hatırlıyorum. Maymun düşmüştü. Kanguru arkadaşı onun fotoğrafını çekip internette paylaşmıştı. Maymun üzgün hissetmişti. Bu durumda ne yapabilirdi? Bir yetişkinden yardım isteyebilirdi. Bence oyun çok güzel. Teşekkür ederim oyun için.

E.M.S (10) Atölyelerde oyun tasarladık. Evrenler Arası Macera oyunu. Sonra da oynadık. Evde de oynadım. Oyunda empati yaparak soruları cevaplıyorum. Kendimi oyundaki karakterlerin yerine koyuyorum. En çok Koni’yi sevdim. Koni’nin çizimlerini beğeniyorum. Oyun çok güzel olmuş, en çok karakter alma kısmını beğendim.

Burak Anadolu

Save the Children Türkiye Ofisi Proje Yöneticisi

“Çocuk katılımını güçlendiriyor”

Oyun temelli öğrenme alanında yapılan araştırmalar, oyunların eğitsel içeriğinin eğlenceli ve güvenli bir ortamda aktarılmasını, böylelikle çocukların öğrenme sürecinde daha istekli ve katılımcı olmasını sağladığını gösteriyor. Oyunun tekrar tekrar oynanmasıyla kazanımlar pekiştirilerek daha kalıcı hale geliyor. Evrenler Arası Macera oyununu geliştirme sürecinde 34 çocuğun katıldığı 50 atölyede çocuk hakları, şiddetsiz iletişim, toplumsal cinsiyet eşitliği, dijital okuryazarlık, zorlayıcı veya stres ve kaygı uyandıran durumlarla baş etme gibi konuları ele aldık. Atölyeleri pandemi şartları nedeniyle dijital ortamda ve her hafta yaklaşık iki saat süren oturumlarla gerçekleştirdik. Bu oturumlarda çocukların sıkılmadan aktif katılımını sağlamak üzere işlediğimiz konuları müzik, dans ve oyun gibi eğlenceli etkinliklerle harmanladık. Tasarım sürecinde karakterlerin belirlenmesi, oyun alanının detaylandırılması ve oyunda yer alan evrenlerin şekillendirilmesi gibi tüm aşamalarda karar verme süreçlerinde çocukların geri bildirim ve önerilerini dikkate aldık. Atölyelerde ele alınan konuların çocukların oyuna dair verdikleri geri bildirimleri olumlu anlamda etkilediğini ve çocuk katılımını güçlendirdiğini gözlemledik. Bu anlamda oyunun sadece çocukların akran zorbalığı ile başa çıkma yollarını öğrenmenin ötesinde, farklılıkları tanıyarak çeşitliliği benimsemeleri, şiddetsiz iletişim ve empati becerilerini geliştirmeleri, sosyal-duygusal öğrenmelerini güçlendirmeleri için de olanak sağladığını söyleyebilirim.