İşe alımda yapay zeka her şeyi değiştiriyor! Meslektaş gibi konuşuyor ücreti bile kendi belirliyor

İSMAİL ŞAHİN-Hayatımızın her alanına girmeye başlayan yapay zeka işe alımlarda da hem maliyeti düşürüyor, hem de zamandan tasarruf sağlıyor. Yapay zeka tabanlı işe alım yönetim sistemi OneNewOne (ONO) kurucusu Tunç Erman, 20 yıl ulusal ve uluslararası bazda işe alımları yönettikten sonra elde ettiği birikimle ve karşılaştığı sorunlardan yola çıkarak bir otomasyon sürecine girmiş. CV'leri 67 parçaya ayırarak tamamen kendilerine ait 4 farklı yapay zeka sözlüğü oluşturmuşlar. Şimdi 10 kişilik bir ekibin saatlerce, günlerce yaptığını yapay zeka saniyeler içinde yüzde 90 doğrulukta yerine getiriyor. Önümüzdeki 15 yıl içinde günümüzdeki mesleklerin yüzde 60'ının kaybolacağına dikkat çeken Tunç Erman, yapay zekanın işe alım sürecini hızlandırırken işe en uygun kişinin yerleştirilmesini sağlayarak çalışan ve işvereni memnun ettiğini kaydetti. Tunç Erman sorularımızı yanıtladı…

Kısaca OneNewOne'dan bahseder misiniz?

İnsan kaynakları dikeyinde, işe alım alanında faaliyet gösteren OneNewOne, yapay zeka teknolojisi ile CV Havuzu'nu dakikalar içerisinde sınıflandırıyor, eşleştiriyor ve "Akıllı Mülakat" modülü ile yapay zekanın ön görüşmeleri tamamlamasını sağlıyor. Bunun yanında "Görüşme ve Sınav Otomasyonları", "Akıllı Teklif" modülleri ile İK yetkililerine, tüm işe alım sürecini öğrenen algoritmalar ile tek bir platform üzerinden yönetme şansını sunuyor.

Yapay zeka ile işe alım fikri nasıl aklınıza geldi?

20 yıldan fazla bir süredir, yurt içi ve yurt dışında on binlerce istihdam sürecini yönettim. Türkiye'nin en büyük istihdam projelerinde yer aldım, bu büyük projelerde tekrarlanan işlerde çok fazla insan kaynağı yetiştirmek zorunda kaldım. Her projede yeniden aynı süreçleri tekrarlama ve bunun için yeni ekipler yaratmanın güçlüğünü deneyimledim, bu süreçleri nasıl otomize edebiliriz diye düşünerek OneNewOne fikri ortaya çıktı. Fikir ortaya çıktığında yıl 2019'du. 2021 yılında resmi kuruluşumuzu yaptık. 6 kişilik yazılım ekibiyle sözlüklerimizi oluşturduk. Ama o zaman bunu yapay zeka olarak tanımlamıyorduk. 2021 yılında Versiyon 2'yi çıkardık. Bu sayede 1 milyon dolar yatırım alarak İTÜ Çekirdek'e girdik ve 2023 yılında şimdi kullandığımız Versiyon 3'ü çıkardık. Yeni versiyonla birlikte de çok hızlı bir aşama kaydetmeye başladık.

Nasıl bir pratiklik, fayda ve tasarruf katıyor?

Eski manuel sistemde 100 kişiyi işe almak için 3 bin 500 telefon araması yapmanız lazım. Yapay zeka burada devreye girerek hem zaman kaybını hem de işe alım maliyetlerini minimuma indiriyor. İşe alımın en zahmetli ve günümüzde en zor süreçlerinden biri olan doğru yeteneğe (adaya) ulaşma sürecini OneNewOne yapay zeka ile kendisi yapıyor. Yeteneği saniyeler içerisinde buluyor, sınıflandırıyor ve pozisyona göre eşleştiriyor, "Akıllı Mülakat" ile de adaylar ile istedikleri yerden istedikleri zaman mülakat yapıyor. Soruları kendi üretiyor, yorumluyor ve raporluyor. Kurumsal firmaların dağıtık aday havuzlarını organize ediyor, Akıllı Mülakat ile de aranılan yeteneğe dakikalar içerisinde ulaşmasını sağlıyor. Adayların da günlerce iş aramak yerine CV'lerini platforma yüklemeleri yeterli oluyor. ONO Yapay zeka onlar için en uygun fırsatı önlerine getiriyor, işte iken kaçırdığı mülakatları istedikleri zaman ve yerden yapay zeka ile yapmalarına olanak sunuyor.

 Bir insana nazaran hata payı var mı, daha mı iyi daha mı kötü?

Eğer doğru sözlükleri ve veri setini oluşturursanız yüzde 90'a kadar başarı sağlayabiliyorsunuz, Bir İK'cının bu yetkinlikte yetişmesi 3 yılı buluyor. ONO Yapay zeka bu sürece 4 ay gibi kısa bir sürede geldi. Ve her geçen gün hızlanıyor.

Değerlendirme sürecinde gözlem de önemli bundan yoksun nasıl yapıyor?

Akıllı Mülakat'ta yapay zeka ONO soruları kendi soruyor, verilen cevaplara göre yorumluyor, aynı anda pozisyonun gerekliliklerini ve CV'yi analiz ediyor ve raporluyor. OneNewOne Akıllı Mülakat şu anda ön elemeyi gerçekleştiren bir araç. Bu hız ile öğrenerek ilerlemesini ve nisan ayında gözlem sürecini de öğrenmesini bekliyoruz. Adaylar için de faydalı mesela özel bilgi gerektiren işe alımlarda, IT gibi yazılımcı gibi mülakata giren kişi karşısında bilgisi olan birisini bekliyor yoksa sıkılıyor. Normal bir IT görevlisi ise bu konulara hakim değil. Yapay zeka yazılımcıyla yazılımcı gibi pilotla pilot gibi hemşireyle hemşire gibi konuşuyor.

Hangi firmalarla çalışıyorsunuz?

Param, EnerjiSA, Şişecam, Çolakoğlu Metalurji, AgeSA, THY Teknoloji, LC Waikiki, Bantaş Nakit ve Kıymetli Maden Taşımacılığı, Solvia, Hadron, Dias Teknoloji gibi 20'yi aşkın müşteri ONO'yu kullanmaktadır.

Türkiye ve dünyada aynı işi yapan firmalar var mı?

Türkiye'de birebir rakibimiz bulunmuyor, benzer süreçler var ancak gerek aday veritabanımız, gerek öğrenen algoritmalar ve Akıllı Mülakat ile ayrışıyoruz. Yurtdışında eightfold. ai (UK) ve Censia (USA) gibi güçlü rakiplerimiz var.

Akıllı Mülakat tam olarak nedir?

ONO Akıllı Mülakat, pozisyonun gerekliliklerine uygun soruları adaya yönlendirerek hem teknik hem de yetkinlik bazlı bir mülakat gerçekleştiriyor. Eğer aday, sorulara farklı bir bakış açısıyla yaklaşmak isterse, ONO nazikçe uyararak konuya odaklanmalarını sağlıyor. Adayın verdiği cevaplara göre yeni sorular belirleyerek veya detaylandırma isteğinde bulunarak mülakatı kişiselleştiriyor. İş arayanlar için büyük bir kolaylık olan Akıllı Mülakat, mülakat tarihini kendi tercihlerine göre seçme imkânı sunarak esneklik sağlıyor. Aynı zamanda işverenler için de büyük bir avantaj olan ONO Akıllı Mülakat, kriterlere uymayan adaylarla geçirilen zamanı minimuma indirerek görüşme sürecini daha etkili hale getiriyor.

Önümüzdeki 15 yıl içinde günümüzdeki mesleklerin yüzde 60'ının kaybolacağına dikkat çeken Tunç Erman, yapay zekanın işe alım sürecini hızlandırırken işe en uygun kişinin yerleştirilmesini sağlayarak çalışan ve işvereni memnun ettiğini kaydetti. Erman, "Eski manuel sistemde 100 kişiyi işe almak için 3 bin 500 telefon araması yapmanız lazım. Yapay zeka burada devreye girerek hem zaman kaybını hem de işe alım maliyetlerini minimuma indiriyor. Adaylar ile istedikleri yerden istedikleri zaman mülakat yapıyor. Soruları kendi üretiyor, yorumluyor ve raporluyor. Özel bilgi gerektiren işe alımlarda, IT gibi yazılımcı gibi mülakata giren kişi karşısında bilgisi olan birisini bekliyor yoksa sıkılıyor. Normal bir IT görevlisi ise bu konulara hakim değil. Yapay zeka yazılımcıyla yazılımcı gibi pilotla pilot gibi hemşireyle hemşire gibi konuşuyor" diyor.

"Küresel online işe alım pazarı şu anda 36 milyar dolar. Bu her geçen gün katlanarak artıyor. Mimikler ve göz hareketleri de yapay zeka tarafından analiz edilmeye başlayacak. Önümüzdeki 15 yıl içinde bildiğimiz mesleklerin yüzde 60'ı ortadan kalkacak, yerine yeni meslekler türeyecek. Bu işe alımların hepsi de yapay zeka tarafından yapılacak."

'Yakın zaman içinde iş ilanları kalkabilir'

Mülakatta da senaryo oluşturup ne sorulması gerektiğini mi belirliyor?

Evet, kendi sorularını pozisyona ve CV'ye göre yapay zeka "Yetkinlik Bazlı Mülakat Teknikleri"ni kullanarak oluşturuyor. Sadece bunu da yapmıyor. Çoklu işe alımlarda çalışırken telefonlarına bakamazlar, 9-18 çalışıyorlar, mesai sonrası arayamazlar ama o sırada aradığında telefonu açamıyor ya da patron yanında telefona bakamıyor. Yapay zeka adayları ararken ulaşamadığı kişileri mesaiden sonraya arayıp mülakata alıyor. Aday, iş çıkışı eve giderken bile mülakata girebiliyor.

Kaç farklı yapay zeka kullanıyoruz?

Dört farklı sözlük kullanıyoruz. Kendi sözlüklerimizi kullanıyoruz. ChatGPT'den sadece uzmanlıklarla ilgili bilgileri çekiyor ve yapay zekayı eğitiyoruz. 2019 yılından beri sözlük oluşturuyoruz. 6 kişilik bir yazılım ekibimiz var.

İşe alımlarda kendi database'inizi de kullanıyorsunuz değil mi?

Evet, şu an için 1.6 milyon CV havuzumuz var. Bunun 500 bini son 3 ay içinde geldi. Önümüzdeki yaza 10 milyon aday havuzuna ulayacağımızı tahmin ediyorum. Yapay zeka sayesinde yakın bir zamanda iş ilanları ortadan kalkacak.

Süreci ne kadar kısaltabiliyorsunuz, ne kadar iş gücüne ihtiyaç duyuyorsunuz?

Bu sistemde biz 10 kişilik bir ekip yerine iki kişilik bir ekiple işi çözüyoruz. Normalde bir işe alım süreci 42 gündür. 100 kişi için yapılacak 3500 aramanın da yüzde 88'i kayıp, 'Ben Bağcılar'a gitmem', '50 değil 60 isterim' gibi. Bu sorunlar üzerinden biz bu ürünü geliştirdik. Kurumsal firmaların dağıtık aday havuzlarını, LinkedIn, yurtdışı firmalar veya Word dosyası ile gelen belgeleri yapay zeka alıyor, hepsini saniyeler içerisinde 17 farklı dikeyde sınıflandırıyor. Türkçe ve İngilizce olarak yüzde 90'larda, Macarca yüzde 80'ler, Bulgarca yüzde 60'lardayız.

Ücret belirlemeye de yardımcı oluyormuş, bu nasıl oluyor?

ONO Akıllı Ücret modülü ile iş teklifi gerçekleştirirken İK profesyonellerine doğru önerileri veriyoruz. Yapay zeka ile ücrete karar verirken, adayın daha önce yaşanmışlıklarını, adayın sahip olduğu beceri ve deneyim setini ve benzer pozisyondaki adayların ortalamasını dikkate alıyoruz. Yapay zeka ile iş tanımı ve gereksinimleri analiz ediyoruz, benzer pozisyonlardaki endüstri standartlarına göre bir ücret skalası öneriyoruz. Rekabet avantajını ve sektörel normları dikkate alıyoruz. Adayın geçmiş performans verileri, proje başarıları ve şirket için sağlayabileceği katma değerleri göz önüne alıyoruz.

Firmanın davranışlarına göre de kendisini eğitiyormuş bu nasıl oluyor?

Evet, makine öğrenimi ile firma kullanıcılarının ve adayların her yaptığı davranışı analiz ediyoruz, firmalara, sektöre ve pozisyonlara özgü algoritmalarını değiştirmesi için ONO Yapay Zeka'yı eğitiyoruz. Örnek olarak bir aday belirli bir pozisyondaki süreci bir nedenden dolayı red etmiş ise benzer durum ile kendisine tekrar gitmek doğru olmaz. Bunları öğreniyor, hem adayın isteklerini hem de firmaların isteklerini dikkate alıyor. Mesela bir işyerinde çalışan ustabaşı Mehmet Abi'ye eleman lazım olduğunda bile yapay zeka bunu anlayabiliyor.

Her iki taraftan müşteri ile ilk buluşmanızda neler yapıyorsunuz?

Öncelikle 4 ana modülümüzü ve yapabileceklerini anlatıyoruz, sonrasında ise her firmanın ihtiyacı birbirinden farklı olduğu için hangi çözümümüz ile hizmet verebileceğimizi anlamlandırıyoruz. Yapay zekayı birlikte onların ihtiyaçlarına işe alımda en uygun nasıl faydalı olması konusunda eğitiyoruz. Sonrasında bir deneme yaparak, süreci canlıya alıyoruz.

Demo talebiyle mi anlatıyor müşteriye çalışmalar?

Evet, müşteriler demo talebi ile bize ulaşıyorlar.

Yurtdışıyla da çalışıyorsunuz, bu nasıl oluyor?

Yurtdışında şu anda Macaristan ile yoğun çalışıyoruz. Yunanistan ve Bulgaristan pazarlarına da girdik. Macaristan üzerinden Almanya pazarına da mart ayında giriyor olacağız. Ağırlıklı olarak IT pozisyonlarında çalışıyoruz. Türkiye'den IT sektöründe yetişmiş yetenekleri yurt dışındaki pozisyonlar ile buluşturuyoruz. OneNewOne yapay zeka şu an Türkçe, İngilizce, Macarca, Bulgarca ve Rumca hizmet verebiliyor

Hangi sektörlerde işe alımda yapay zeka daha iyi iş çıkartıyor?

Bilgi teknolojileri, yazılım, iş analisti, dijital roller ağırlıklı ancak şu an gerek gri yaka gerekse mavi yakada kullanan müşterilerimiz de mevcut.

Mesela benim son dönemde gördüğüm özel okullarda öğretmen sirkülasyonu sorunu, buna bir çözüm örneği var mı?

Evet, özel okullarda öğretmen sirkülasyonu fazla, bunun en önemli sebebi ise doğru eşleştirmenin olmaması. Her insanın motivasyonu farklı olabiliyor, kimine göre evine yakınlık, kimine göre kariyer gelişimi, kimine göre de ücret. Bu eşleştirmeyi doğru yapmaz iseniz personel sirkülasyonu ortaya çıkıyor, bu da hem okula hem de öğrenciye ve öğretmene zarar veriyor. İnsanların doğru motivasyonlarını analiz edip, doğru okul ve meslek ile eşleştirmek çok önemli. Biz şu anda bu sorunu çözmek için büyük bir özel okul ile iş birliği içine girdik. Yapay zeka ile en doğru öğretmeni en doğru pozisyona eşleştirmek için çalışmalarımızı başlattık. OneNewOne'ın 1.6 milyon aday havuzu ve 4 ana modülü var. Platformumuzu kullanan müşteriler 18 günde en geç pozisyonlarına uygun adayları istihdam ediyorlar. Bir kişiyi 25 dolar gibi bir maliyet ile işe alabiliyorlar. Manuel sistemde işe alım maliyeti mavi yakalıda 8000, beyaz yakalıda ise 30 bin lira civarında.

Gelecek ile ilgili düşünceleriniz nedir?

Küresel online işe alım pazarı şu anda 36 milyar dolar. Bu her geçen gün katlanarak artıyor. Versiyon 4'e başladık. Bu bittiğinde mimikler ve göz hareketleri de yapay zeka tarafından analiz edilmeye başlayacak. Önümüzdeki 15 yıl içinde bildiğimiz mesleklerin yüzde 60'ı ortadan kalkacak, yerine yeni meslekler türeyecek. Bu işe alımların hepsi de yapay zeka tarafından yapılacak.