700 bin yatırımcı girişimci peşinde

EBRU SUNGUR- Türkiye'nin en büyük 'odası' İTO, altı yıldır 'bilgiyi ticarileştiriyor'. İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) kurduğu Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM) girişimcilere sağladığı her türlü imkanın yanında ülkenin en büyük metropolünde ticarete yön veren iş insanlarına birebir erişim fırsatı da sunuyor. Girişimciler İTO'nun 700 bine yakın üyesinin temsil edildiği 81 meslek komitesine her ay sunum yaparak fikirlerine yatırım, ürünlerine müşteri ya da ilerleyişlerini hızlandıracak öneri bulabiliyorlar. BTM Genel Müdürü İbrahim Elbaşı, Milliyet Executive'in sorularını yanıtladı.

BTM, girişimleri hangi kriterlere göre ve hangi yöntemlerle destekliyor?

BTM, İstanbul Ticaret Odası tarafından yenilikçi iş fikirlerinin ticarileşerek ülkemize katma değer sağlaması amacıyla 6 yıl önce vakıf statüsünde hayata geçirilen bir startup merkezi. Fikir aşamasından yatırım aşamasına kadar tüm sektörlerden her seviyedeki girişimin ihtiyaçları doğrultusunda içeriğini oluşturduğumuz programlarımız var ve girişimciler bu programlarımızdan herhangi bir ücret ödemeden faydalanabiliyor. Eğitimler, mentorluk hizmeti, yatırımcı eşleştirmeleri ve 7/24 açık çalışma alanı kullanımı gibi çeşitli imkanları bu programlarımız kapsamında BTM üyesi olan girişimcilere sunabiliyoruz. Bu programlarımıza aralık ve haziran olmak üzere her yıl iki kez başvuru topluyoruz ve bu başvuruları değerlendirerek girişimcileri programlarımıza dahil ediyoruz. Girişimcilik ekosisteminin bir diğer önemli paydaşı olan yatırımcılara yönelik de hizmetlerimiz var. Ekosisteme nitelikli startup yatırımcıları kazandırmak amacıyla ülkemizde ilk niteliği taşıyan Yatırımcı Hızlandırma Platformu'nu bir süre önce hayata geçirerek önemli bir adım atmıştık. Kısa dönem içinde bu platformu güçlendirmeye, farklı fonksiyonlar kazandırmaya hazırlanıyoruz. Aynı zamanda ulusal ve uluslararası kurumların işbirliği ve desteğiyle spesifik temalara odaklanan özel programlar yürütüyoruz. Örneğin İstanbul Kalkınma Ajansı'nın desteği, Tüm Mucitler İcatİnovasyon ve Araştırma Derneği işbirliği ile yıllardır yürüttüğümüz Mucit Girişimci Programı kapsamında icadı olan ve icadının patent başvurusunu yapmış ya da yapacak mucit girişimcilerin ürünlerini ticarileştirmeleri ve yatırımcıyla buluşturmaları için 6 aylık periyodlarda onları destekliyoruz. Programımızdan bugüne kadar 120 girişimci faydalandı ve ağustos ayı içinde ikinci döneminin kapanış etkinliğini gerçekleştireceğiz. 

4.5 milyarı aşkın değerleme

Öte yandan Alman Uluslararası İş Birliği Kurumu'nun desteğiyle yürüttüğümüz Grow Up isimli programımız kapsamında girişimcilik ve sosyal uyum faaliyetleri yoluyla Türkiye'de dezavantajlı gruplara fırsat eşitliği sağlamayı amaçlıyoruz. Aynı zamanda dünyaya açılmak istenen girişimcileri küresel yatırımcılar ile buluşturduğumuz “WinGlobal: Küresel Doğan Startuplar” projemiz de tüm hızıyla devam ediyor.

Bugüne kadar kaç girişime destek verildi?

Bu girişimlerin şu anki toplam yatırım değeri hangi büyüklüğe ulaştı? Kuruluşumuzdan bu yana programlarımıza 20 bin girişimci başvurusu aldık. Bu zamana kadar 8 bine yakın girişimciye ve 5 bine yakın girişime destek verdik. Girişimlerimizin toplam değerlemesi 4.5 milyar Türk Lirası'nı geçti. BTM girişimcilerinin bugüne kadar yaptığı toplam satış miktarı ise 330 milyon Türk Lirası'nı aştı.

İTO, girişimcilik ve ticaret açısından genç girişimciler için gerçek bir okul. BTM girişimcilerinin, İTO üyelerinin deneyimlerinden yararlanabilmesi için neler yapıyorsunuz?

 BTM'de aldıkları çeşitli destekler ile projelerini geliştiren girişimciler, dünyada ilk defa bir ticaret odası tarafından kurulan ve ölçek olarak emsalsiz bir girişimcilik merkezinin ayrıcalıklarından yararlanıyor. 81 meslek komitesi ile 700 binden fazla üyesi olan İTO iştiraki olması sebebiyle aynı zamanda organik bir yatırım ağına sahip olan BTM'de girişimciler, İTO'nun 81 meslek komitesinden projeleri ile ilgili olan komitelere giderek sunum yapma hakkına erişebiliyor. Aylık olarak düzenlenen komite eşleştirmeleri girişimciler projeleri hakkında sektördeki bilirkişilerden geri dönüşler alarak hem gerekli geliştirmeleri yapabiliyor hem de bu durum onlara gerek müşteri olarak gerekse de yatırımcı olarak geri dönüyor. BTM'de süreçlerini başarı ile tamamlayan BTM girişimcileri yılda iki kez gerçekleştirdiğimiz ve girişimciler ile yatırımcıları bir araya getirdiğimiz Sahne XL isimli etkinliğimizde sahneye çıkarak iş modellerini ve finansal argümanlarını startup yatırımcılarına ve İTO üyelerine anlatma fırsatı buluyor.

Üyeler hızlandırmaya koştu

 İTO üyelerinin çocuklarından ya da torunlarından BTM girişimcisi olan var mı? Bir başka deyişle aile işinde görev almaktansa girişimciliği seçen İTO üyesi çocukları ya da torunları oluyor mu?

 İTO üyelerimizin bu anlamda bize çok sayıda yönlendirmesi oluyor. Hatta sadece yakınları değil kendileri de bizim programlarımıza katılımcı olarak geliyorlar. Özellikle girişimcilik ekosistemindeki nitelikli startup yatırımcılarını ve mentorlarını artırmaya yönelik olarak başlattığımız Yatırımcı Hızlandırma Programı'na İTO üyelerinin gösterdiği büyük teveccüh bizi gururlandırdı. BTM'ye gelip, girişimciler için yarattığımız ortamı görerek deneyimleyen İTO üyeleri hem yakınlarını hem de değerli buldukları potansiyel girişimcileri BTM'ye gönül rahatlığıyla yönlendiriyorlar.

 Desteklediğiniz girişimlerden öne çıkanları, girişim fikri olanlara örnek olabilecekleri kısaca anlatır mısınız?

Her başarılı girişimin hikayesinde onu yukarıya taşıyan nedenler farklılaşır. Zaten bir girişimin farklı olması gerekir ki odaklandığı pazar içinde kendine yer açabilsin. Bu nedenle örnekler üzerinden ilerlemek yerine, olmazsa olmazlar üzerinden bir tanım yapmak daha doğru olur. Öncelikle bir girişim yalın ve yenilikçi yöntemlere başvuran bir modele sahip olmalı. Girişimin girişim olması için yenilikçiliği odak noktasında tutmasının yanı sıra, yüksek büyüme potansiyeli taşıması gerekiyor. Girişimciliği ben 'fırsatları yakalamada gösterilen atiklik' olarak tanımlıyorum. Her ne kadar iş modeli bir girişimi anlatmada en temel öğe olsa da zamanla farklılaştırılabilir veya bazen yepyeni bir iş modeliyle değişebilir. Ancak girişimcilik ruhunu yansıtan fırsatı görme ve o fırsatı avantaja dönüştürecek hız ve kabiliyette olma her zaman girişimleri başarıya taşıyan unsur olarak kalmaya devam eder.

Bir girişimin/startup'ın sunum sırasında emsalleri arasından sıyrılabilmesi, yatırımcıların dikkatini çekmesi için yapması gerekenleri sıralar mısınız?

 Yatırımcılar genellikle iş fikrinden çok girişimciye ve onun potansiyeline yatırım yapar. Dolayısıyla iyi oluşturulmuş bir ekip ve ekibinin girişim içinde öne çıkan yetkinlikleri son derece önem taşıyor. Bunun dışında ürün ve pazar uyumu, büyüme potansiyelinin yüksek olması, yenilikçi bir iş modeli ve iş planı, yatırımcıların karar alma süreçlerini oldukça etkiliyor. Yapay zeka ve enerji öne çıkıyor n Gelecek 5 yılda hangi alanlardaki girişimlerin yatırımcılar tarafından daha fazla ilgi görmesini, yatırım almasını öngörüyorsunuz? Şu an yapay zeka alanında yapılan çalışmalar geleceğe dair bize ipuçları veriyor. Yapay zekanın bulunduğu tüm sektörler, oyun girişimleri şu an olduğu gibi gelecekte de popülerliğini koruyacaktır. Ek olarak, dünya genelinde gözlemlenen sorunlar ve bu sorunların çözümlerine yönelik tartışılan sürdürülebilirlik kavramını destekleyen girişimler dikkat çekmeyi sürdürecektir. Özellikle devletlerin yeni stratejiler ve politikalar geliştirdiği enerji üretimi ve enerji verimliliğine yönelik girişimler gelecekte de ön planda kalmayı sürdürecektir. Kısaca sürdürülebilirlik kendi başına bir sektör olarak startupların ve yatırımcıların ilgisini çekmeye devam edecektir. Bu dikeyde kullanılan teknolojilerin zaman içinde ciddi anlamda çeşitliliğe maruz kalacağını öngörüyorum.

Sizce bir girişime verilebilecek en önemli destek nedir? Sermaye mi, deneyim paylaşımı mı, network paylaşımı mı?

 Şüphesiz her biri önemli ancak deneyim paylaşımı ve vizyon bir girişime verilebilecek en önemli desteklerin başında geliyor. Bunu bir hasta doktor ilişkisi olarak düşünebilirsiniz. Doğru tanı ve teşhis, doğru tedavi hayat kurtarır. Ancak yanlış tanı ve yanlış tedavi hastanın hayatını kaybetmesine sebep olabilir. BTM olarak işte biz de tam bu noktada girişimlere destek sunuyoruz ve onlara yol gösteriyoruz. Her birine ihtiyacı olan mekanizmaları sunuyor, onlara özel destekler veriyoruz.

Dünyada en iyi 5 arasında

Türkiye'deki startup ekosistemini, diğer gelişmekte olan ülkelerle kıyasladığınızda neler söylersiniz? Artılar, eksiler...

Türkiye'de artık bu anlamda bir zihin dönüşümü gerçekleşti. Bugün geldiğimiz noktada BTM ve BTM gibi kuruluşların artması, teknoparklar ve bu yöndeki devlet destekleri girişimcilik ekosisteminin gelişimine ve büyümesine katkı sağlıyor. BTM'nin başarısı artık hem ulusal hem de uluslararası platformlardan fark ediliyor ve takdir ediliyor. Son olarak, 90 ülkeden yaklaşık 2.000 kuluçka ve hızlandırma merkezinin verileri ile bir endeks oluşturan ve bu konuda dünyanın en saygın kurumlarından biri olan İsveç merkezli UBI Global tarafından üniversiteler de dahil kamu ve özel sektör kuluçka merkezleri arasında dünyanın en iyi 5 kuluçka merkezi arasında gösterildik. Bugün dünya genelinde böyle bir konuma gelebilmek ülkemizdeki girişimcilik ekosistemi açısından son derece önemli. Bundan sonra da girişimcilik alanında bu başarı hikayelerinin devam etmesi ve bu anlamda sürdürülebilirlik sağlanması ülkemizin ekonomik kalkınmasında önemli rol üstlenmeye devam edecek.

Yatırımcıların startuplara ilgisi düşük faiz ortamında arttı. Şimdi ortodoks politikalara dönüldüğünde bu ilgide azalma bekliyor musunuz?

Startup girişimcilerinin asıl mücadele ettiği şey herhangi bir rakip markadan öte, çevresel belirsizlik algısıdır. Dolayısıyla konjonktürel gelişmeler ve politikalar girişimciler açısından belirleyici konular değil, analiz edilmesi gereken verilerden ibarettir. Asıl mesele öngörülebilirlik ve buna dair sentezlerdir. Zaman zaman planlarda aksamalar ve hatalar gerçekleşebilir ancak iyi bir girişimci bunlar karşısında vaziyet alabilen ve tüm bunları öncesinden ölçebilendir. Elbette makro stratejik eksenlerdeki anlık değişimler herkesi etkilediği gibi girişimcileri de etkiler. Ancak gerçek şu ki, rasyonel işlenen ekonomi politiği öngörülebilirlik anlamında girişimcilerin talep ettiği zemini teşkil eder.