Türkiye bronz başın peşinde

DIŞ HABERLER SERVİSİ - Gövdesi geçtiğimiz mart ayında ABD’den getirilerek Antalya Müzesi’nde sergilenmeye başlanan Roma İmparatoru Septimius Severus bronz heykelinin başının Danimarka tarafından Türkiye’ye iade edilmemesi, iki ülke arasında tartışma konusu olmaya devam ediyor. Türkiye, Danimarka’nın başkenti Kopenhag’taki Ny Carlsberg Glyptotek Müzesi’nde sergilenen Roma İmparatoru Septimius Severus’un bronz başının, 1960’larda bir arkeolojik kazı sırasında yağmalandığı gerekçesiyle işlem başlattı. M.S 145 ile 211 yılları arasında yaşayan Severus’un bir heykeli, New York Metropolitan Müzesi’ne ödünç verilen özel koleksiyonunun parçası olarak ABD’de on yıllar geçirdikten sonra başı hariç hâliyle Türkiye’ye geri gönderilmişti. Burdur’dan kaçırılan heykelin başı 50 yılı aşkın bir süredir Ny Carlsberg Glyptotek’te sergileniyor. Ancak birçok Danimarkalı uzman, başın Türkiye’ye ait olduğuna emin olmadıklarını söyleyerek talebe karşı çıkmakta ısrarcı.

İkna olmuyorlar

Glyptotek’in koleksiyon direktörü Rune Frederiksen “İki şeyin (baş ve gövde) birbirine ait olduğuna ikna olmadık. Belgeler şu anda çok güçlü değil, gövde ve kafa kırıklarını karşılaştırmamız gerekiyor” dedi. Frederiksen baş ile gövdenin birbirine ait olma ihtimalinin bulunduğunu ancak daha fazla kanıtın sunulması gerektiğini belirterek, ABD’de iki parçanın heykelin boynuna bir direk yerleştirilmesi ve gövdeye oturtulmasıyla birbirine yaklaştırıldığına dikkat çekti. Danimarka müze koleksiyonlarını kapsayan kataloglar “kompozisyon veya yapı açısından hiçbir şeyin baş ve gövdenin aynı heykele ait olmasını engellemediğini” belirtirken, Frederiksen, 20-30 yıl önce kataloglarda olduğu gibi bundan artık emin olmadıklarını savundu. Başın kökeninin şu anda Burdur sınırları içerisinde yer alan Likya Antik Kkenti Bubon’a dayandığı düşünülürken, Türkiye’ye iade edilen ve bir dönem ABD’de sergilenen başsız heykelin ise Bubon’daki Sebasteion tapınağından geldiği belirtiliyor. Türkiye, Türk arkeolog Jale İnan’ın baş ve vücut ölçülerini kapsayan çalışmasını kanıt olarak sunarak eserin ülkeye ait olduğunu savunuyor. Danimarka’daki Türk maslahatgüzarı Mehmet Bulut, “Bronz, Türkiye’deki Bubon’dan geliyor. Türkiye’den gelen tüm nesneler gibi onun da iade edilmesini istiyoruz. İşlem başlatıldı. Talebimizi ilettik ama zaman alacak” dedi.

1979 yılında eski bir müze küratörü yaptığı değerlendirmede, 1970’te nereden geldiğine dair herhangi bir bilgi olmadan satın alınan başın, özel bir Amerikan koleksiyonundaki başı kesilmiş bir heykele ait olduğu tahmininde bulunmuştu. İki bronz parça bir sergi için bir araya getirilmişti.

MS 145-211 yılları arasında yaşamış olan Roma İmparatoru’nun heykeli kısa bir süre önce başı eksik olarak Türkiye’ye geri gönderilmişti. Heykel hâlihazırda Antalya Müzesi’nde bulunuyor. Baş kısmının geri dönüşü sağlandıktan sonra Septimus Severus heykelinin, tıpkı Yorgun Herakles heykelinde olduğu gibi birleştirilerek bütünlüğü sağlanacak.