Söz Sanatı Nedir? Kısaca Söz Sanatları Kaça Ayrılır?

Söz sanatları, söyleşileri daha fazla etkili hale getirmek için kullanılan kelime oyunlarıdır da denebilir. Kurmuş olduğumuz cümlelere daha fazla anlam katmak, daha fazla derinleştirmek için söz sanatlarından faydalanırız. Söz sanatlarının bir kısmı söyleşilere, bir kısmı da anlama dayanmaktadır. Söz sanatlarına genelde şiirlerde rastlanmaktadır. Bunun ana nedeni ise şiirin anlamsal ve biçimsel özellikleridir.

Söz Sanatı Nedir?

Dilde kullanılarak söyleyişe güzellik katan ifadelerin tümüne söz sanatı denmektedir. Türk edebiyatı bu konuda oldukça zengin bir yelpazeye sahiptir.

Söz Sanatları Kaça Ayrılır?

1) Benzetme (Teşbih): Özellikleri zayıf olan kişilerin kuvvetli olan varlıklara benzetilmesi sanatıdır.

2) Eğretileme (İstiare): Yalnızca benzetilen ve benzeyen ile kurulan benzetme sanatına denmektedir.

3) Mecaz-ı Mürsel: Söylenilmek istenen bir kelimenin, benzetme özelliği kullanılmaksızın başka bir söz yerine kullanılmasıdır. Mesela "Sobayı yakar mısın?" cümlesinde sobayı yakmak değil sobanın içindekileri yakmak kastedilmiştir.

4) Kinaye: Bir sözün hem mecaz hem de gerçek anlamı ile kullanılması sanatıdır.

5) Kişileştirme (Teşhis): Genellikle Fabl türü eserlerde görülmektedir. Örnek: Yüce dağların birbirine göz etmesi, iki sevgili anlamında kullanılmaktadır.

6) Abartma (Mübalağa): Adından da anlaşılacağı gibi bir sözün abartı ifade edecek şekildekullanılmasıdır. Örnek: Ağzı kulaklarına varmak.

7) Karşıtlık (Tezat): Bir durumun birbirine zıt olan anlamlarının bir arada kullanılması sanatıdır.

8) Cinas: Sesleri aynı fakat anlamları farklı olan sözcüklerin kullanılmasıyla oluşturulan söz sanatıdır.

9) Tenasüp: Anlam olarak birbirine yakınlığı olan kelimelerin bir arada kullanılması ile oluşan söz sanatıdır.

10) Yineleme (Tekrir): Bir şiirin oluşturulmasında ahenk kazandırmak için anlamın üzerine yüklenen kelimeyi tekrar etme ile oluşturulan söz sanatıdır.

11) Hatırlatma (Telmih): Herkes tarafından bilinen bir olayın hatırlatılması ile oluşturulan söz sanatıdır.

12) Tevrive: Birden fazla kelime anlamına sahip olan bir kelimenin, bir dize boyunca en az iki kelime anlamını ifade edecek şekilde kullanılmasıyla oluşturulan sanattır.

13) Bilmezden Gelmek (Tecaül-i Arif)

14) Güzel Sebep (Hüsnü Talil): Bir olayı gerçekliği dışında bir sebebe bağlama ile oluşturulan söz sanatıdır.

15) Alli Terasyon: Aynı sesi taşımakta olan kelimelerin kullanılmasıyla oluşturulan ahenk sanatıdır.

16) İç Uyak (Seci)

17) Tariz (iğneleme): Söylenilen bir kelimenin tam tersini ifade etme sanatıdır.

18) Terdit: Sözü beklenmeyen bir neticeye bağlama sanatıdır.