Peki evrenin neresindesin?

SERAY ŞAHİNLER- İstanbul’un en köklü çağdaş sanat galerilerinden Mine Sanat Galerisi Deneysel, yeni sergisinde Serhat Kiraz’ı ağırlıyor. Kiraz, “Derleme” adlı sergide mekâna özgü ürettiği yeni işleriyle hayata ve evrene temas ederek ‘yeni bir dünya’ kuruyor ve 2023’ü karşılıyor.

Türkiye’nin çağdaş sanat tarihinde kavramsal yaklaşımıyla ve öncü eserleriyle ‘kırılma yaratan’ bir sanatçı Serhat Kiraz. “Ne sanat ne felsefe. Ben ikisini de yapmadığımı düşünüyorum. Kafama sorular takıldığında böyle, bu araçlarla anlatıyorum. Kendime ya da insanlığa ait sorular. Zihnimde şekillendirdiğim soruları bir mekâna yerleştirirken mekân da bir şeyler sunuyor, yapmama neden oluyor” diyordu yıllar önce verdiği bir demeçte. “Derleme”de de bunu yapıyor aslında. Sanatçıya göre her bir düşünce ve davranış bir biçime dönüştüğünde, süreç içinde yeni ve farklı temsiller oluşturur. Her yeni çalışmasıyla kendi geçmişine de dönüp bakan sanatçının, işaret ettiği semboller, denklemler, geometri ve matematik, bunların evren ile olan ilişkisi, birbirlerine eklemlenişleri bir bütünlük ve süreklilik içerisinde söz konusu derlemenin temelini oluşturuyor. Serginin ortasında yerleştirilen ve bir inşaat alanını andıran malzemeler, burç haritası, gök hareketlerini takip edebileceğiniz işler, ışık, rakamlar… Her şey birbiriyle ilintili, tıpkı evren gibi.

Yeni yıl ‘ışığı’

Galeriye girer girmez izleyiciyi karşılayan burç haritası, keskin bir çizgiyle yılı ayırıyor. Gördüğümüz led ışık bir yeni yıl çizgisi; bütün burçlar ise belirli şekillere benzetilmiş. Geometriden ve matematikten faydalanarak göğü anlama ve anlamlandırma çabası söz konusu. Burç haritasının hemen yanındaki merdiven ise sergide karşınıza çıkan rakamları anlamlandırıyor aslında. Önce kendimizle, sonra hayatla ‘anlaşabilmek’ adına kurduğumuz ‘dil’ ile ilk basamak olan ‘gramer’i çıkıyoruz. Sırasıyla retorik, mantık, aritmetik, geometri, astronomi, kendi içimizdeki seviyeleri de gösteriyor.

Serhat Kiraz’ın karakteristik rakamları da bu sergide 2023’e deyim yerindeyse ‘renk veriyor’. Güneşin kırılımından yola çıkarak oluşan ana ve ara renkler, 2022 ile 2023’ün kesişimiyle başkalaşarak yepyeni bir renge dönüşüyor. Bunlar da elbette birbiriyle ilişki hâlinde. Kara deliği çağrıştıran kara tahta ise ortadan geometrik bir şekilde bölünüyor. Kuzey ve güney kutbundan yıldızlara bakış açısından iki yöne odaklanıyor. Altında yer alan mumu çağrıştıran ışıklar ise bu ‘karanlığı’ aydınlatıyor.

Hayattan kareler

Sergide ekvatoral çizgiyle eş güdümlü giden bir fotoğraf serisi de var. Peşi sıra uzayan bu seriye dünya tarihinden önemli olaylar yansıyor. Venedik Bienali, ilk moda katalog çekimi, savaş görüntüleri gibi. Serhat Kiraz’ın 1993 yılında 45. Venedik Bienali’ne “Boşluk Zamanı” adlı işiyle katıldığını hatırlatalım. Sanatçı galerideki bu yeni evrede ‘biz neredeyiz’ sorusunu soruyoruz. “Derlemeler” sergisinde ‘hem içindesiniz dünyanın hem de büsbütün dışında.’ Bu ‘derleme’ hayatın da hesabı, kitabı bir yerde. Yaşadıklarınızı, sizi bekleyenleri önünüze koymak için, değerlendirmek için yıla güzel bir başlangıç. Sergi 21 Ocak’a kadar Mine Sanat Galerisi Deneysel Mekânı’nda izlenebilir.