Nobel, Zanzibarlı Gurnah’ın oldu

2021 Nobel Edebiyat Ödülü’nü Zanzibar doğumlu romancı Abdulrazak Gurnah kazandı. İsveçli akademi üyeleri “Kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerini ve mültecilerin kaderini uzlaşmaz ve merhametli bir şekilde ele alması nedeniyle” roman yazarı Abdulrazak Gurnah’ı bu ödülü layık gördüklerini açıkladılar. Açıklamada ayrıca Gurnah’nın gerçeğe olan bağlılığının ve basitleştirmeden kaçınmasının dikkat çekici olduğu aktarılarak “Romanları, basmakalıp  betimlemelerden uzak ve bize dünyanın diğer yerlerindeki pek çok kişinin aşina olmadığı, kültürel olarak çeşitlendirilmiş bir Doğu Afrika’ya açıyor” ifadesine yer verildi.

1948’de Doğu Afrika kıyısındaki Zanzibar’da doğan Gurnah gençliğinde Zanzibar Ayaklanması’na (1964) ve sonrasında kurulan sosyalist rejimin çalkantılı yıllarına tanıklık etti. 1968’de İngiltere’ye iltica etti. Yükseköğrenimini Kent Üniversitesi’nde tamamlayan ve doktora tezinde kolonyal söylemin Doğu Afrika, Karayip ve Hindistan edebiyatındaki izdüşümlerini analiz eden yazar halen İngiliz edebiyatı profesörü olarak görev yapıyor. Romanlarında kaçış ve terk ediş temalarını sıkça işleyen Gurnah, kolonileştirilme deneyimi yaşayan halkların hem kolonyal dönemde hem de kolonicilik sonrası dönemde var olma mücadelesini trajik öyküler halinde romanlarında işliyor. 17 yaşında Zanzibar’dan İngiltere’ye göç eden yazar kişisel deneyimlerini de romanlarına katıyor. 10 romana ve bir dizi kısa öyküye imza atan Gurnah’ın “Terkediş”, “Son Hediye”, “Deniz Kenarında”, “Sessizliğe Hayranlık” ve “Kumdan Yürek” adlı kitapları İletişim Yayınları tarafından Türkçe’de yayımlandı.73 yaşındaki yazar, ödülün yanı sıra 10 milyon İsveç kronu (1,1 milyon dolar) para armağanının da sahibi olacak.