Yabancı öğrenci olmak şans mı?

Sosyal medyada, Suriyeli mültecilerin hiçbir sınava tabi tutulmadan Türkiye’de istedikleri üniversitelere girebilecekleri yönündeki paylaşımlar sonrasında, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) bir açıklama yaparak, bilgilerin tamamen gerçek dışı olduğunu duyurdu. Açıklamada, “Bu paylaşımlar mevcut durumu yansıtmamakta olup, YÖK’ün Suriyeli mültecilerin hiçbir sınava girmeden ülkemizde istedikleri üniversiteye girebileceklerine dair bir açıklaması olmamıştır, bundan sonra da olması mümkün değildir” ifadelerine yer verildi.

Bu açıklamalar sonrası, yabancı öğrencilerin üniversitelere kabul şartlarıyla ilgili tartışmalar da sürdü. Aslında Yabancı Öğrenci Sınavı (YÖS) kaldırıldığından bu yana tartışmalar dinmiyor. Her yıl, öğrenci alımları başladığında Türk öğrencilerin itirazları da başlıyor. En büyük itirazları, kendilerinin girdiği ÖSYS kapsamında düzenlenen üniversite sınavlarının daha zor, buna karşılık yabancı öğrencilerin girdiği sınavların ya da üniversitelerin alım koşullarının çok kolay olmasına.

Aslında Türk öğrencilerin yurt dışında okuyanların YÖS’e girmesine itirazı yok. Ancak Türkiye’de lise okuyanların bu haktan yararlanmalarını istemiyorlar. Kendileriyle aynı eğitimi alanların yurt dışında okuyanların seviyesine göre düzenlenen sınavlara girmesini haksızlık olarak nitelendiriyorlar. Bu öğrencilerin normalde kazanamayacakları programlara girebildiklerini iddia ediyorlar.

Üniversite belirliyor

YÖS, 2010’da kaldırıldı. 6287 Sayılı Kanun’un 14/f maddesi uyarınca, hangi bölümlere yabancı öğrenci alınacağı, bölümlerin kontenjanı, başvuru koşulları, ücretler gibi kriterler, YÖK’ün onayıyla üniversiteler tarafından belirleniyor. Kabul şartları, üniversitelere ve bölümlere göre değişiyor. Kimi üniversiteler kendi sınavını yapıyor, kimi Türkiye’deki diğer üniversitelerin sınavlarını dikkate alıyor, kimi de ülkelerin uluslararası alanda geçerliliği olan üniversiteye giriş ya da lise bitirme sınavlarını kabul ediyor. Kimileri de TÜBİTAK’ın tanıdığı uluslararası bilim olimpiyatlarında dereceye girenleri de alıyor.

Örneğin, Boğaziçi Üniversitesi, ÖSYS-YKS ve SAT ile öğrenci alırken, İstanbul Üniversitesi kendisi sınav düzenliyor. ODTÜ kriterleri arasında ÖSYS, YKS sınavları; Uluslararası Bakalorya; Almanya Abitur Sınavı; Birleşik Krallık Diploması; Fas, Cezayir, Fildişi Sahili, Fransız bakaloryalarını kabul ediyor.

Abdullah Gül Üniversitesi’nin kabul şartları arasında, Afganistan Ulusal Üniversiteye Giriş Sınavı veya lise diploması, Cibuti Bacculaureat de I’enseignement Secondaire, İran Genel Lise Sınavı ve üniversite öncesi öğrenimi gibi kriterler yer alıyor. Aksaray Üniversitesi ise Suriye, Suudi Arabistan, Burundi, Endonezya, Fas, Gana, Irak, Zambiya lise diplomaları, İsrail Teudat Bagrut, Kenya Eğitim Sertifikası ile kabul ediyor.

Çok tartışılan Suriyeli öğrencileri kabul şartları arasında Suriye’de yapılan Al Shahada-Al-Thanawiyya sınavı öne çıkıyor. Bu sınavla öğrenci alan üniversitelerden bazıları şöyle: Adıyaman, Amasya, Antalya Bilim, Bahçeşehir, Batman, Bezmialem, Toros, Altınbaş, Ankara Sosyal Bilimler, Ardahan, Atılım, Avrasya, Bingöl, Biruni, Bitlis Eren, Bolu Abant İzzet Baysal, Çağ, Çankaya, Dicle, Doğuş, Erciyes, Erzincan Binali Yıldırım, Eskişehir Osmangazi.

Kimler yararlanıyor?

Lise son sınıfta ya da mezun olmaları koşuluyla;

- Yabancı uyruklu olanlar,

- Doğumla Türk vatandaşı olup da İçişleri Bakanlığı’ndan Türk vatandaşlığından çıkma izni alanlar, yabancı uyruklu iken sonradan TC vatandaşlığına geçenler / bu durumdaki çift uyruklular,

- 01.02.2013’ten önce yurt dışında liseye devam eden TC uyruklulardan lisede son üç yılını KKTC hariç yabancı bir ülkede tamamlayanlar; bu tarihten sonra yurt dışında liseye başlayan ve lisenin tamamını KKTC hariç yabancı bir ülkede tamamlayanlar,

- KKTC uyruklu olup KKTC’de ikamet eden ve orada liseyi tamamlayan GCE AL sınav sonuçlarına sahip olanlar ile 2005-2010’da diğer ülkelerdeki kolej ve liselere kayıt yaptırıp eğitim alarak GCE AL sınav sonuçlarına sahip olan veya sahip olacaklar başvurabilecek.