Türkiye genelinde ıspanak tedirginliği yaşanıyor! Yabani otlar zehirlemiş

İstanbul’da 108 kişinin ıspanaktan zehirlenmesi endişe yarattı. Tarım İl Müdürlüğü ekipleri Bayrampaşa’daki yaş meyve ve sebze halinden ıspanak numunesi alırken, zehirlenmenin ıspanağa karışan yabani ottan kaynaklı atropin ve scopalamin maddesinden kaynaklandığı açıklandı. Ancak yabani otun farklı noktalardaki ıspanağa karışması akıllarda soru işareti yarattı. O ıspanakları tüketip zehirlenenler gece boyunca halüsinasyonlar gördüğünü belirtti.

İstanbul’da 1-4 Kasım tarihlerinde başta Esenyurt olmak üzere bazı ilçelerde gıda zehirlenmesi (ıspanak ve ıspanağa benzer bitkiler) sebebiyle 108 vatandaş hastanelere başvurdu. Ambulanslar ve yakınları tarafından hastanelere getirilen kişilere acil servislerde ilk müdahaleler yapıldı. Hastanelerdeki kişiler ıspanak yemeği yedikten sonra rahatsızlandıklarını söylerken zehirlenme olayıyla ilgili polis ekipleri çalışma başlattı. İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ekipleri ise zehirlenmelerin yaşandığı bölgelerden ıspanak numunesi aldı. İncelemelerin ardından yapılan açıklamada “Alınan numunelerin ileri tetkik sonuçlarında ıspanak içerisinde tespit edilen yabancı ottan kaynaklı yoğun miktarda ‘atropin ve scopalamin’ maddesi tespit edilmiştir. Zehirlenmeye ıspanaklara karışan patlıcangiller familyasından, atropin ve scopalamin içeren yabancı otların neden olduğu görülmüştür” denildi.

Marketlerde satışı bitti

Bu açıklamanın ardından kent genelinde ıspanak tedirginliği yaşanmaya başlandı. Zehirlenme vakalarının yaşandığı Esenyurt’ta manav, market ve pazarlarda ıspanak satışları neredeyse durma noktasındaydı. Hatta çoğu markette ıspanak dahi bulunmuyordu. Esenyurt’un en büyük market zincirinin sebze-meyve reyonu sorumlusu Fırat Taner, ellerindeki ıspanakları iade edeceklerini belirterek, “Normalde satış olurdu. Bugün bir kişi geldi sadece 5 tane aldı. Onun da zehirlenme olayından haberi olmayabilir. Bundan önceki günlerde hiç sıkıntı yaşamamıştık. Ama marketlerde satış kalmadı” dedi.

‘Bunlar ilaçlı’

Aynı bölgede manav işleten Karagül Ablak ise, cumartesi günü gittiği halde ıspanak almadığını söyledi. Karagül Ablak, “Cumartesi günü her zaman ıspanak aldığım halci, ‘Abla alma, bunlar ilaçlı’ dedi. Ben de vazgeçtim. Köylüler ilaçlama yapmış. Sadece pırasa, maydanoz aldım. Zaten kimse ıspanağı sormadı” diye konuştu. Başka bir manavcı ise, “Dünden beri hiç ıspanak satılmadı. Normalde günde 3-4 kasa satıyorduk. Yemek restoranları alıyordu. Tabii onlar da almadı. Ispanaklar elimizde kaldı. Saat 3 oldu daha bir tane bile satamadım. Dün pazarda çok güzel ıspanak satıyorduk ama manavda satamadık” şeklinde konuştu. Bu sırada manava giren ve sadece nane alan bir kadın ise, “Nane alırken bile korktum. Zehirli diyorlar. Belki ölüm olmaz ama ya hastalık olursa. Sağlığımızdan olmak istemiyoruz” ifadelerini kullandı.

‘Gece boyunca halüsinasyon gördüm’

Esenyurt’ta yaşayan Hilal Ülker (62) ve Salman Ülker (64) de mahallerinde bulunan bir marketten aldıkları ıspanaktan zehirlendi. Hilal Ülker, “Ispanağı yedikten yarım saat sonra baş dönmesi, denge kaybı ve kaslarda halsizleşme hissettim. Aynı şeyleri eşim de hissetmiş ama bana bir şey demedi. Gece boyunca sürekli halüsinasyon gördüm, uyuyamadım. Aynı şeyleri eşimin de yaşadığını öğrenince sabah hemen doktora gittik. Direkt bize serum verildi. Serumun ardından yarım saat hastanede kaldıktan sonra eve döndük” dedi.

‘Barkod numarasından üretici hemen bulunuyor’

İl Tarım Müdürlüğü dün hallerden ıspanak numunesi aldı. Türkiye Halciler Federasyonu Başkan Yardımcısı Sedat Recep Toktürk ise sık sık ürün kontrolü yapıldığını savunarak, “Zehirlenmenin hangi çıkış kanalından oluştuğu, gerekçesine dair somut bir bilgimiz yok. İstanbul Hali’nde gerekli kontrol üniteleri var. Kontroller sıklıkla yapılıyor. Buraya gelen uzmanlar herhangi bir ürünü alıp onun teknik analizini yapıyorlar ve eğer bir sorun çıkarsa bize gerekli bilgi geliyor. Buradan kesilen bütün satış faturalarında barkod numarası var. Bu barkod numarasından bir ürünün nerede, kim tarafından üretildiğini öğrenmek mümkün” dedi.

Demeti kontrol edin!

Farmakognozi uzmanı Yakın Doğu üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İhsan Çalış ise zehirlenme vakalarıyla ilgili Milliyet’e şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu bileşikler, biber, patlıcan, domates ve patates gibi besin olarak tükettiğimiz bitkilerle aynı bitki ailesi=familya ‘solanaceae’ında bulunan, Mandragora autumnalis (Adamotu), Hyoscyamus türleri (Banotu; Türkiye’de 6 türü var), Datura türleri (Boru çiçeği, abu zambak, cin otu, tatula, tatala veya domuz pıtırı; 3 tür) ve Atropa belladonna (Güzel avrat otu) isimleriyle bilinen bitkilerde bulunur. Tıbbi bitki olarak kabul edilen bu bitkiler, rastgele kullanıldıklarında taşıdıkları Atropin ve scopolamin gibi alkaloitlerden dolayı zehirli etki gösterir. Üretici hasat yaparken, yabancı olarak gördüğü diğer bitkileri mutlaka ayırmalıdır. Ürünlere toksik etkili başka bitkiler de karışabilir. Bu nedenle ürün toplayıcılara tanıtılmalıdır. Tarla yabancı bitkilerden arınmış olmalıdır. Ispanak alırken, demetin homojen olup olmadığı incelenmeli.”

Tekirdağ’da 40 kişi zehirlendi

İstanbul’da 108 kişinin ıspanaktan zehirlenmesinin ardından Tekirdağ’da da aynı vaka yaşandı. Tekirdağ Sağlık Müdürlüğü’nce kentte önceki akşam ıspanak yedikten sonra 40 kişinin, zehirlenme şüphesiyle hastanelere başvurduğu açıklandı. İl Sağlık Müdürlüğü’nden yapılan yazılı açıklamada, “Tekirdağ genelinde toplam 40 kişi gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastanelerimize başvurmuştur. Herhangi bir hayati tehlikesi olmayan 40 hastamızdan 39’u tedavilerinin ardından taburcu edilmiş olup, 1 hastamızın tedavisi devam etmektedir. İl Sağlık Müdürlüğümüz tarafından başlatılan incelemede, benzer şikayetleri olan hastalarımızın ortak noktalarının ıspanak yemekleri olmasından dolayı bu alana yoğunlaşılmıştır. İlçe Tarım Müdürlüğü ekiplerince numune alınmış ancak tetkikler henüz sonuçlanmamıştır. Dolayısıyla hastalarımızın şikayetlerinin kesin nedeni, tetkikler sonuçlandığında belirlenmiş olacaktır” denildi. -RUHAN YALÇIN Tekirdağ DHA