Son dakika! Uçan daireler bunlar! Kapış kapış kiralanıyor

Mert İnan - İstanbul / Son zamanlarda İstanbul genelinde artan kira fiyatları vatandaşların keyfini kaçırırken, birçok semtte ise neredeyse kiralık daire kıtlığı yaşanıyor. Son dokuz aylık dönemde her semtte kira fiyatlarının yüzde 50 ile 80 arasında arttığını anlatan emlakçılar, bu durumun artan yabancı ve göçmen nüfusundan kaynaklandığı görüşünde. Yabancıların yanı sıra, inşaat maliyetlerindeki artış, memur tayinleri, öğrenci sayısı ile boşanmalardaki artışın da kira fiyatlarının yanı sıra daire kıtlığına yol açtığına da dikkat çekildi. Göçmen istilasına uğrayan Fatih Nişanca Muhtarı Zübeyir Yiğitalp’e bölgedeki kira fiyatlarını sorduğumuzda, “Boş daire yok ki!” cevabını aldık. Yiğitalp, muhtarlığın olduğu Hemşeri Sokak’tan örnek verirken şunları söyledi:  “Karşınızda gördüğümüz bina 11 daireden oluşuyor. Üç dairede Türk aile, sekiz dairede ise yabancılar ikamet ediyor. Yan bina olduğu gibi yabancılardan oluşuyor. Diğer binalarda da durum aynı. Suriyeli, Afgan, Özbek, Türkmen, Iraklılar başı çekse de Ortadoğu ve Afrika’nın her bölgesinden insan buraları mesken tutmuş durumda. Bazı dairelerde 10 kişi kalanlar var. Bir yıl önce bin 500 liraya kiraya verilen daireler, şu an 2 bin 500 lira. Arap ve Kuzer Afrika ülkelerinden yabancılar, İstanbul’un her yerinden ev kiralamaya başladığını kendi federasyonumuza üye meslektaşlarla konuşuyoruz. Ancak Fatih’te yaşayanların çoğu kaçak mülteciler. 10 kişi bir araya gelip kirayı bölüşüyorlar. Boşalan evler saniyesinde tutulur vaziyette.”

‘BÜYÜK İKRAMİYE’

Bölgedeki keşfimiz sırasında konuştuğumuz emlakçılar çekingen tavırlarla sorularımızı yanıtlarken, soyadını vermekten çekinen Ömer Bey ise, “Bölgede ağırlıklı Afgan, Özbek, Tacik, Suriyeli olmak üzere İslam coğrafyasının her köşesinden insan ikamet ediyor. Ev bulamayan, kayıtsız işçiler geçici süre çalıştıkları atölyelerde yatıp kalkıyor. Bölgede kiralık daire bulmak piyangodan büyük ikramiye çıkmasıyla eş değer duruma geldi. Ev çıksa da fiyatlar uçmuş durumda” bilgisini paylaştı.  

GABONLU, NİJERYALI

Zeytinburnu Telsiz Mahallesi’nde kapısını çaldığımız emlakçı M.K. de benzer serzenişlerde bulunarak, “Her gün yüz kişi kiralık daire soruyor ancak kiralayacağımız daire yok denecek kadar az. Yabancı sayısındaki artış nedeniyle kiralık daire kalmadı. Bizim vatandaşlarımız aylık kirasını ödemekte güçlük yaşarken, özellikle Araplar bir yıllık kira bedelini ödeyerek ev tutabiliyor. Semtte dolaşın Gabonlu, Nijeryalı, Yeni Gineli olmak üzere her milletten insan görürsünüz. Telsiz Mahallesi’nde 2 bin liranın altında daire bulmanız imkansız. Fiyatlar son 8-9 ayda yüzde 60 artmış durumda” diye konuştu.  

Telsiz Mahallesi Muhtarı Edanur Menteş’in kapısını çaldığımızda benzer cevapları alıyoruz:
“8-10 yabancı erkek bir araya gelip kirayı bölüşüyor. Semt nüfusunun yüzde 15’i yabancı, göçmen, Arap kökenlilerden oluşuyor. Bölgede Afgan, Suriyeli, Libyalı, Türkmen başta olmak üzere her milletten insanı görmek mümkün.”

‘15 DAKİKADA 40 KİŞİ ARADI’

Mecidiyeköy, Şişli, Esentepe hattında 30 yıldır emlakçılık yapan Erol M’de Fatih ve Zeytinburnu’ndaki duruma benzer bir tablodan söz ederek, şöyle konuştu:

“Kimse farkında değil ancak İstanbul’daki yabancı nüfusu çok ciddi şekilde artmaya devam ediyor. Özellikle Araplar evleri kapış kapış kiralıyorlar. İnanın ilan çıktığımızda bir saat içinde 50 yabancı özellikle de Araplar’dan telefon alıyoruz. Son bir yıldır hayatımda ilk kez böyle bir durumla karşılaşıyorum. Geçen gün Mecidiyeköy’de 2 bin lira ederi olan bir daireyi 2 bin 500 liradan ilana çıkarttım. 15 dakika içinde 40 kişi aradı. İranlı bir aile bir yıllık peşin önerdi ancak daireyi iki Manisalı öğrenciye kiralamayı uygun bulduk. Yabancılar özellikle de Araplar piyasayı yükseltiyorlar. Gayrettepe-Esentepe hattında normalde günlük 800 kiralık ilanı olması gerekirken bu sayı 300’ün altında.”

‘40 YILLIK 80 METREKARE DAİRE 5 BİN LİRAYA ÇIKTI’

Beşiktaş’taki emlakçıların kapısını çaldığımızda semtteki durumun öğrenci yoğunluğundan kaynakladığına dikkat çektiler. Emlakçı Büşra Hanım, Beşiktaş bölgesindeki yabancı etkisi Fatih, Zeytinburnu, Küçükçekmece’deki gibi olmadığına değinirken, “Bizim bölgemizde tamamen öğrenci nüfusuyla ilgili bir sıkıntı söz konusu. Kiracılar, yaşanan fiyat artışını fırsat bilerek, fahiş artış talebinde bulunan ev sahiplerine rıza göstermemeli. 40 yıllık, 80 metrekare evlerin fiyatı 5 bin liraya çıktı. Yeni binalar 8-9 bin liradan kiralanırken, eski bakımlı daireler 6-7 bin aralığında seyrediyor” ifadelerini kullandı.

Aksu Emlak Fulya Hanım da “Hiç kiralık yok” derken, “Beşiktaş öğrenci ağırlıklı bir semt. Artan hayat pahalılığını görüp dairesini boşaltmayan çok kişi var. Geçen yıl 2 bin 500 liraya verdiğimiz zemin veya giriş katları, şimdilerde 4 bin 500 liradan kiralıyoruz. Beşiktaş’ta Araplar, göçmenler yok ama öğrenci patlaması yaşanıyor” diye konuştu.

‘BOŞANMALAR NEDENİYLE KİRALIK DAİRE KALMADI’

Kadıköy Bağdat Caddesi’nde emlakçılık yapan Erkan Zing ise inşaat maliyetlerini yüzde 25 arttığını belirtirken, şu bilgileri paylaştı:
“Uzun zamandır yeni inşaat yapılmıyor. Arz, talep dengesi bozulmaya başladı. 10 bin liraya kiraya verdiğim daireler 25 bin liraya çıktı. Buna rağmen boş daire bulmakta güçlük yaşıyoruz. Bizim bölgede özellikle pandemi döneminde çok fazla boşanma olduğunu gözlemliyoruz. Boşanmalar nedeniyle bir artı bir ve iki artı bir daire kalmadı. Çiftler boşanınca taraflardan biri yeni daire tutmak zorunda kalıyor. Anadolu yakasındaki durum Avrupa yakasından daha farklı. Yüksek bedelli evler Araplar’a veya diğer uyruklu yabancılara kiralanmıyor. Ziverbey’de üç ay önce 1 milyon 200 bin liraya sattığım daireyi bugün 1 milyon 800 bin liradan satışa çıkartmış durumdayım.”

‘DÖVİZ KURU AVANTAJ’

İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa ise yabancı sayısındaki artışın kira fiyatlarına etkilediğine dair ellerinde net bilgi olmadığını söylerken, “Kentsel dönüşümle başlayan, üniversiteli öğrenci sayısındaki artış ve pandemi ile devam eden bir süreç söz konusu. Yabancı artışı da piyasayı etkileyen unsurlardan. Döviz kuru yabancılar için avantaj oldu” dedi.