Bakan Özhaseki CNN Türk'te kentsel dönüşümün tüm detaylarını açıkladı
09.08.2023 - 20:37 | Son Güncellenme:
İstanbul için deprem yasası geliyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki yasanın detaylarını CNN TÜRK canlı yayınında anlattı. Bakan Özhaseki çalışmalarla birlikte İstanbul'un ne kadar sürede depreme hazır hale geleceğini açıkladı.
Asrın felaketi olarak tarihe geçen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından gözler uzman isimlerin sık sık uyardığı İstanbul'a çevrildi. Bakan Özhaseki İstanbul için özel bir deprem yasası hazırlığında olduklarını açıkladı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki CNN Türk'te Ahmet Hakan ile Tarafsız Bölge'de hem yapım aşamasında olan İstanbul için deprem yasasını, hem de devam eden çalışmalara dair merak edilen soruları yanıtladı. Özhaseki'nin açıklamalarından öne çıkanlar şöyle: Topraklarımızın yüzde 66'sı birinci ve ikinci ve deprem bölgesi. Böyle bir ülkede sizin mutlaka önemli adımlar atmanız icap ediyor. 99 Gölcük depremi bizim için bir milat. O depremden önce inşaatlar daha kolay yapılıyordu. Daha sonra değiştirildi. O yasalara göre yapılmış hiçbir bina yıkılmaz diyebiliriz. Bir yasa daha çıktı. 5 senede bir kolon kesilmesi var mı yok mu diye kontrol edilmesine ilişkin binaların.
İSTANBUL İÇİN DEPREM YASASI
800 bin konutu 11 yıl içinde dönüştürmüşüz ancak bu yeterli değil. Bir takım engeller var, bunları aşmak ve işi hızlandırmak istiyoruz. Yasadaki mevzuatı uyguladığımız zaman engeller çıkabiliyor. Davalar açılıyor. Bazı ideolojik davranan arkadaşlar süslü kelamlarla işi binlerce insanın hakkına girecek bir yere götürüyor. Fikirtepe'de dümdüz alanlar tarla gibi duruyor işe başlanamıyordu. Aynı arsa üstünde 2,3 müteahhit anlaşmış örneğin vatandaş ile. Şimdi yasa ile işi biraz daha kolaylaştıran, kötü niyetli kişileri engellememiz gerekiyor bu işi hızlandırmamız için. 1939'larda Erzincan'da başlayan deprem kırılması Adapazarı'na kadar gelmiş. Hocalar hep süre doldu diyor. Biz bu süre içinde hızlı davranalım canlarımız yanmasın diye uğraşıyoruz.
4'lü bir strateji hazırladık. Biri bu süreci hızlandırmak. 39 belediye başkanını arayarak bakanlığımıza davet ettim. Bizim çalışmalarımızı anlatmak, onları dinlemek için. Yasa için bir 15 gün içinde ana çeperi çizilecek. Kabine'de sunacağım. Meclis eğer müsaitse orada, ya da olağanüstü çağırarak bu yasaları sunacağız. Rezerv alanlar yapmamız gerekiyor. Yerinde dönüştürebiliriz ama asla bir daha yapı yaptırmayacağız, yasak getireceğimiz yerler var. O vatandaşlara da bir yer vermemiz gerekiyor. Onlara da rezerv alanlardan yer vermemiz gerekiyor. Şu an birkaç alan belirledik. 350 bin konutluk bir alan. Vatandaşlara eski evini bırak da buraya gel dediğimizde koşa koşa gelecek diye düşünüyoruz. Alt yapısını biz yapacağız.
Çok sıkışık yerler var. Oraya belediye ile çalışıp sosyal alanlar, yeşil alanlar yapmak istiyoruz. Örneğin Sağlık Bakanı Fahrettin Koca diyor ki sağlık ocağı isteği çok var. Ama onun için bile yer yok. O yüzden o boşalttığımız yerleri başka şeyler için kullanmak doğru olmaz. İstanbul için düşündüğümüz 3. şey ise yarısı bizden projesi başlatmıştık. Orada müracatlar alındı. 1 milyon 20 bin civarında bir müracat oldu. 21 bin anlaşma sağladı. 200 bin daire sahibi diyor ki siz bu kampanyayı açıkladınız, biz binamızı yıkacağız, yenisini yapacağız. Böyle olunca hem kentsel dönüşümü hızlandırmış oluyoruz. Rezerv alanlar oluşturuyoruz. Yerinde dönüşüm ile vatandaşı destekleyerek şu an bile 200 bin daireyi dönüştürmüş oluyoruz. 4. ise yasa.
Çukur eylemleri olduğu dönemde ben de bakan olmuştum. Binlerce insan evsiz kalmıştı. 500 tane ev yıkılmış düşünün. 500 tane hane sahibinden muvafakat almam lazım. Birinde 10 tane mirasçı var biri hanyada biri konyada. Tıkanmışlık var. Biz de buna uygun bir düzenleme çıkardık çünkü başka türlü yapamıyoruz. 1 sene içinde yaptık, hak sahiplerine dağıttık. Deprem bölgesinde örneğin tüm imar yetkisi bakanlığımızda. Bina içinde şöyle diyenler çok oluyor 'Ben 75 yaşındayım bu evde hatıram var ne yapayım deprem olursa ölürüm.' İyi de yaşamak isteyenler var. Hatıramla ölürüm demek doğru bir şey değil.
"5 SENEDE İSTANBUL DEPREME HAZIR OLUR"
Hak sahiplerinin yarısının yani yüzde 50'sinin evet demesiyle işe başlayalım diyorum yasada. İş uzadıkça uzuyor. Bu kez müteahhitler de geri çekiliyor uğraşmak istemiyor. Tahmini olarak 400-500 sene arasında bir kırılma oluşuyor. Allah'tan istediğimiz bize 10 sene bir süre vermesi. Ben 5 senede bitiririz diyorum gerekli hazırlığı. Dönüştürme imkanımız kabilyetimiz var bunu yapabiliriz.
2012'de kentsel dönüşüm yasası çıktı. Bununla birlikte 800 bin konut dönüştü. Bütün bunlar bakanlık olarak takip ettiğimiz şeyler gerekse belediyelerin yaptığı şeyler. İstanbul'da 5.8 milyon bağımsız birim var. Bundan 1.5 milyonu riskli. Bunun 600 bini hasar görebilecek yapılar. Bu yasa ile kötü niyetlilerin önünü kesmeye çalışıyoruz. Tek amacımız bu.
BAKAN ÖZHASEKİ'NİN ANTAKYA ANISI
Mimar bir arkadaşımız vardı belediye başkanı Antakya'da. Müthiş tarihi eserler var, ibadethaneler var. Arkadaşımız bana gelerek burada bir an önce dönüşümün başlaması gerektiğini söyledi. Tamam dedik, destek olacağız. 2017-2018 olması gerekiyor. Atladık gittik. Alana gittik 3-5 bin kişi toplamış. Evler yıkılacak yenileri yapılacak. Bakanlık olarak da ciddi bir yardım yapacağız. Grupların elinde pankartlar var. Bir şey demeden yerimize oturduk. Protesto yok ama bir soğukluk bir sessizlik var ortamda. Belediye başkanımız hoşgeldiniz derken bir uğultu başladı. Küfürler havada uçuşmaya başladı. Adamcağız bembeyaz oldu sahnede. Rantsal dönüşüm istemiyoruz bir şeyler yazmışlar. Belediye başkanı haliyle o tedirginlikle selam verdi ve oturdu. Beni çağırdılar sıra sizde diye. Dedim ki kentsel dönüşümü herhalde istemiyorsunuz değil mi dedim, tamam yapmıyoruz dedim. Rızasız lokma haramdır, rızasız evinizi niye yıkayım ben dedim. Sizden bir ricam var dedim. Ankara'dan buraya kadar geldim sizin için. Derdimi anlatacağım, pankartlarınızı okudum. Söz yapmayın diyorsanız yapmayacağım dedim. Fay hatlarını anlattım. Depremden 6 sene önce burada a parti b parti olayı yok. Sevdiklerimizi götürecek dedim. Hatta sabaha kadar oturayım sizi dinleyeceğim dedim. Fazla bir protesto olmadı, evet de denmedi. Büroya geçtim uzun da bir kuyruk oldu. Gelenlerin hepsini dinledim. Şimdi o mahalle yok, o insanlar yok. Biz rantsal değil kentsel dönüşüm istiyoruz.
"İSTANBUL İÇİN BİR AN ÖNCE HAREKET ETMEK GEREKİYOR"
Vatandaşımız olumlu yaklaşırsa işimiz o kadar kolaylaşıyor. 3'te 2 kararı başlayınca bir sürü işlem gecikiyor. 1-2 sene oyalıyor sizi. İstanbul için özel yasa çıktığında artık bekletemeyecek. 1000 yıldır bu topraklarda yaşıyoruz. Cennet gibi bir vatanımız var. Dünyanın en eski yerleşim yerleri olarak geçiyor. Bu toprakların dezavantajı da deprem ülkesiyiz. 60 tane yıkıcı şiddette deprem olmuş. Böyle bir ortamda bizim istanbul için bir an önce hareket etmemiz gerekiyor. Birilerinin kaprisleriyle hareket etmememiz gerekiyor.
"DEPREMİN ZARARI HAZIRLIĞIN 7 KATI"
Felaket ile karşılaştığınızdaki harcama depreme hazırlık için yapacağınız harcamanın 7 katı. Hepsinin ötesinde büyük acılar yaşanıyor. Bir aileye gittik Hatay'da. 3 evladını yitirmiş. Mis gibi bir ev verilmiş ama ne anlamı var ki? O hanımefendinin gözünden akan yaşlar benim hala aklımda.
VATANDAŞLARA YEREL SEÇİM ÇAĞRISI: ADAYLARA SORUN
Şimdi seçimler yaklaşıyor. Vatandaşın elinde bir fırsat var. Belediye başkan adayları geliyor. Vatandaşlardan ricam sorsunlar 'Kentsel dönüşüm yapacak mısınız?' Ben CHP'li belediyeleri çok eleştirdim. Şimdi bu göreve geldikten sonra asla bir cümle etmedim, etmeyeceğim de. Çünkü konumum itibarıyla beraberce yürümeye sevk etmem gerekiyor. Herkese eşit şekilde davranmaya çalışıyorum.
4 KIRMIZI ÇİZGİ
Fay hatlarının üzerinde yapı olmayacak çünkü kesinlike kırılır. Fay hattı üzerine çelikten yapılar bile yapsanız o yapıyı yerle yeksan eder. O insanlara rezerv alanlardan yer vereceğiz bu bölgedeki evler için.
Sıvılaşma olan yerlerde de binanın sağlıklı devam etmesi mümkün değil. O sıvılaşma sizin binanızı yavaş yavaş kaydırıyor. Gölbaşı bunun örneği. Binalar arkaya doğru yatmış. 2 kat gömülen yerler olmuş.
Dere yataklarının olduğu yerlerin artık imara açılmaması gerekiyor. O evler yıkılacak çaresi yok.
Mimarlık mühendislik hizmetlerinde sıfır tolerans uygulanacak. Denetlemelerde tolerans olmayacak. Bir sürü tutuklu insan var bunlara uymadığı için çünkü cinayet bunlar.
AFET KONUTLARINDA SON DURUM
Deprem bölgesinde 180 bin konutun ihalelesini yaptık. Kasım ayı ile birlikte konutları teslim etmeye başlayacağız. Cumhurbaşkanımızın 319 bin konutu teslim edeceğiz sözü var. Yarın 10 bin konutun daha temelini atıyoruz.
KİRA VE KONUT FİYATLARI
Konut fiyatları, kira fiyatları neden yükseliyor buna bakmak gerekiyor. Önce pandemi ardından Rusya-Ukrayna savaşı. Devamında deprem yaşandı. 320 bin aileye kiraya yardımda bulunuyoruz. Bu arz talep dengesini bozuyor. Bizim arsa üretip arz etmemiz gerekiyor. Hazine arsaları üzerinde arzı sağladığımızda fiyatların düşeceğine inanıyorum. 20 milyon metrekareye kadar yer bulduk İstanbul'da rezerv alanı olarak bulduğumuz yerler. Anadolu'da insanlar bir kere önce evim olsun diye uğraşıyor biraz da kültür bu. Kimse kirada kalmak istemiyor. Ya da daha iyisine geçmeye çalışıyor. Önümüzdeki dönemde de konuta yatırım devam edecek gibi duruyor. Bize düşen arsa arzını artırmak.
YABANCIYA KONUT SATIŞI
Bütün dünyada yabancıya konut satışı yapılıyor. Türkiye'de bazen abartıldığını görüyorum. Abartılığı kadar var mı tapular bizde. Geçtiğimiz sene biraz arttı Rusya ve Ukrayna savaşından ötürü. Suriye'deki olaylardan sonra gelip konut almaya çalışanlar oldu. 50-60 bini geçmiyor bu en yüksek seviyelere çıktığında bile.
