Sigara ve sosyal medyaya bağımlıyız

Üsküdar Üniversitesi tarafından yapılan araştırma ile “Türkiye’nin Bağımlılık Risk Profili ve Ruh Sağlığı Haritası” ortaya çıktı. Türkiye genelinde 24 bin 494 kişi ile yapılan araştırmada bağımlılık rakamlarının yanı sıra Türkiye’nin en mutsuz ve en mutlu bölgeleri de belirlendi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü ve NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar ve Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin Ünübol tarafından açıklanan araştırma sonuçları şöyle:

- Türkiye genelinde sigara içme oranında erkekler yüzde 52.9, kadınlar ise yüzde 34.1 olarak belirlendi. Orta okul mezunlarında sigara içme oranı yüksekken eğitim seviyesi arttıkça sigara içme oranının düştüğü görülüyor. Günde bir paketten fazla sigara içen iller sıralamasında İstanbul, Ağrı, Kars ve Ardahan yer alıyor.

- En fazla alkol kullanılan bölge yüzde 46’lık oranla Ege bölgesi. Ege’yi yüzde 45 oranı ile Marmara bölgesi takip etti. Doğu Anadolu yüzde 19.7 ile alkol kullanımının en düşük olduğu bölge. Alkol tüketme sıklığında Batı Marmara’da her gün alkol alan kişi oranı yüzde 4.9 olurken İstanbul’da bu oran yüzde 4.7.

- Araştırmada alkol tüketiminin eğitimle birlikte arttığı ortaya çıktı. İlkokul mezunlarının yüzde 13’ü alkol alırken yüksek lisans mezunlarının yüzde 43.5’i alkol alıyor. Bu oranın gelir düzeyiyle ilgili olabileceği belirtildi.

- Kumar bağımlılığının en yüksek okuryazarlarda olduğu tespit edildi. İlkokul ve lisans üstü mezunlarda ise oranlar oldukça düşük. Türkiye’nin risk ortalaması yüzde 9 olarak belirlenirken kumar bağımlılığında en yüksek riskli iller Kilis, Gaziantep, Adıyaman, Muğla, Denizli, Aydın, Balıkesir, Çanakkale, Bartın, Kastamonu, Karabük olarak sıralandı.

- Alışveriş bağımlılığında lisans üstü mezunlar ilk sırada yer aldı. Bölgesel dağılımda ise Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu alışveriş bağımlılığı için riskli bölgeler arasında bulundu.

- Üniversite mezunları sosyal medya bağımlılığında ilk sırada yer alırken özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi bu konuda önde yer aldı. Kadınlarda sosyal medya bağımlılığının daha yüksek olduğu kaydedildi.

- Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde en yüksek oranda izlenen yeme bağımlılığında eğitim farkı bulunmadı. Oyun bağımlılığı ise aynı bölgelerde daha çok görülmekle birlikte en çok lise mezunlarını etkiliyor.

- Cinsel davranış ve pornografi bağımlılığı için riskli bireylerin oranı Türkiye için yüzde 23 olarak ölçülürken, en riskli iller Mardin, Batman, Şırnak, Siirt olarak sıralandı.

- Duygu durum oranlarına göre en mutlu bölgeler 53 ortalama ile Batı ve Doğu Karadeniz olurken, en mutsuz bölge Doğu Anadolu bölgesi oldu.

‘Alışkanlıklar aniden değişebiliyor’

Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan, araştırmayı şöyle değerlendirdi:

“Özellikle sigara konusunda politik açıdan Türkiye’de ciddi bir çalışma yapıldı ama sonuçlarda çok etkili olmadığını görüyoruz. Bu nedenle zarar ve yasaklama yerine sigara içmelerini düzeltecek bir çalışmaya ihtiyaç var. Dijital bağımlılık çok yüksek görünüyor. Yeme bağımlılığında ise tatlandırıcılar yeme bağımlılığını artırıyor. Beyindeki hazları tetiklendiren maddeler barındırıyor ve bu da obeziteyi artırıyor. Çin tozu bu anlamda risklidir. Bağımlılıkta ‘tilt olma’ yani sinir olma durumu var. Yani kumar oynamayan aniden kumar oynamaya başlıyor, alkol almayan kişi birden aşırı alkol almaya başlıyor. Bu vakalarda artış görüyoruz. Bağımlılık tedavisinde artık kişiye özel bağımlılık tedavileri var o nedenle kimse tedavi olamadım diyemeyecek. İnsanlar mutlu olunca yalnız kalmıyor ve bağlanacak bir nesne arayışına girmiyor. Başarı odaklıdan ziyade iyi insan odaklı eğitim politikaları geliştirmek çok önemli.”

Midesini küçültene uyarılar...

Üsküdar Üniversitesi Bağımlılık Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÜSBAUMER) Danışma Kurulu Üyesi, NPİSTANBUL Beyin Hastanesi AMATEM Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan ise bağımlılık tedavilerindeki son gelişmeler hakkında bilgi verdi. Doç. Dr. Noyan özellikle mide ameliyatı olan kişilerde diğer bağımlılık oranlarında artış olduğuna dikkat çekerek, “Mide küçültme ameliyatlarından sonra ortaya çıkan bağımlılıklar yüzde 30-50 oranında arttı. Yemekten aldığı hazzın yerini başka bir maddeden almaya yöneliyor. Alkol, madde, kumar, pornografi bağımlılığı ortaya çıkıyor. Bunun için bu kişiler ciddi psikiyatrik muayeneden geçirilmeli” dedi.