Mühendisler neden terörist oluyor?

130 kişinin öldüğü Paris saldırılarında kullanılan intihar kemerlerini üreten ve IŞİD’in bombacısı olarak anılan Fas kökenli Belçika vatandaşı Najim Laachraoui’nin Brüksel’de 31 kişinin öldüğü saldırıda havalanındaki bombacılardan biri olduğu ortaya çıktı. Laachraoui, Institute de la Sainte-Famille d’Helmet adlı Katolik bir lisede elektromekanik mühendisliği eğitimi almıştı. Terör eylemlerine karışan birçok radikalin mühandislik geçmişinin olması tartışma başlattı.

El Kaide’nin üst düzey yöneticilerinden 11 Eylül’ün baş mimarı Halid Şeyh Muhammed, Bali’de 2002’de 202 kişinin öldüğü saldırının mimarı Malezyalı terörist Azahari Husin, 11 Eylül’de uçakları kaçıran teröristlerden Mısırlı Mohamed Atta, 2010’da New York’taki Times Meydanı’nda bombalı saldırı düzenlemeyi planlayan Nissan Pathfinder, aynı sene 289 yolcuyu taşıyan bir uçağı iç çamaşırına sakladığı bombalarla düşürme girişimde bulunan Umar Farouk ve 2015’te Tennessee’de beş askeri öldüren Muhammed Yusuf Abdülaziz mühandislik mezunu teröristlerden birkaçı...

Sosyal bilimciler Oxford Üniversitesi’nde Sosyal Teori Profesörü Diego Gambetta ve o dönemde doktora öğrencisi olan Steffen Hertog, mühendislik eğitimi ve teröristler arasındaki bağı araştırdıkları çalışmalarını kitaplaştırdı.

Yüzde 45’i mühendis
“Cihad Mühendisleri” isimli kitapta mühendislik geçmişine sahip teröristlerin gerçekten de büyük bir orana sahip olduğunu ortaya koydu. Hertog ve Gambetta, 1970’lerden bu yana saldırılara karışan 500 radikal İslamcıyı araştırarak işe başladı. Üniversite eğitimi alanlar ayrıldığında sayı 207’ye düştü. Araştırmacılar, bu kişilerin yüzde 45’inin mühendislik eğitimi aldığını ortaya koydu. 19 farklı ülkeden erkek üniversite öğrencileri incelendiğinde ise mühendislik eğitimi alanların oranının sadece yüzde 19 olduğu görüldü. Böylece teröristlerin ortalamanın kat kat üzerinde mühendislik çıkışlı olduğu ortaya konmuş oldu. Batı’da doğup büyüyen 71 teröriste bakıldığında da bu kişilerin 32’sinin mühendis olduğu görüldü. Yurtdışında eğitim alan 40 cihatçının 27’si de mühendisti. Araştırmacılar, şiddet eylemlerine karışan Neo-Naziler arasında da mühendislerin çoğunlukta olduğunu ortaya koydu.

Araştırma mühendis camiasında tepki ile karşılanırken, şu an London School of Economics’te karşılaştırmalı siyaset profesörü olan Hertog tepkileri, “Bazıları, hiçbir şeyden anlamayan, sosyal bilimlerden birkaç salaktan rahatsız olmuştu” sözleriyle anlattı. Bazı mühendisler, araştırmayı “mesleklerini karalama girişimi” olarak nitelemişti.

Gambetta ve Hertog’un araştırmasına göre, mühandislik ve terör arasındaki bağlantının ilk açıklaması sosyoloji kaynaklı. Gelişmekte olan ülkelerde mühendislerin yüksek sosyal statüye ve iyi işlere kavuşması bekleniyor. Ancak bu gerçekleşmediğinde ortaya büyük bir utanç ve öfke hissi çıkıyor. Örneğin elektirk mühandisi Muhammed Yusuf Abdülaziz’in bir nükleer enerji şirketinden kovulmasının ardından radikalleştiği aktarılıyor.

Saldırıyı aceleye getirdiler
Brüksel’i kana bulayan saldırganların, yetkililerin kendilerini tespit etmelerinden korktukları için, saldırıyı planlanandan önce gerçekleştirdikleri ortaya çıktı. Brüksel Savcısı Frederic van Leeuw, kendilerini havaya uçuran üç saldırganın yakalanmaktan korktukları için panik yaptıklarını belirtti. Cihatçı militanlar üzerine araştırmalar yürüten Fransız senatör Nathalie Goulet de yaptığı açıklamada, militanların ellerinde en az 10 tane daha patlayıcı düzeneği olduğunu ve yarın da aynı şeyi yapmaya hazır olduklarını belirtti.

Hedefleri nükleer santralmiş
Belçika merkezli Dernier Heure (DH) gazetesi, El Bakraoui kardeşlerin asıl hedeflerinin nükleer santrali patlatmak olduğunu yazdı. Brüksel saldırıları sonrası yürütülen soruşturmada, saldırganların hedefinin “ulusal güvenliği hiç olmadığı kadar tehlikeye sokmak” olduğu sonucuna varıldığı belirtildi. Yetkililer, IŞİD hücre evinde 10 saatlik video bulduklarını açıkladı. Videodaki görüntüler arasında, Belçika’daki nükleer santarlin şefinin evinin çevresinin görüntüleri de yer alıyor. IŞİD üyelerinin, nükleer santral şefini kaçırarak, içeriye rahatça giriş yapabilme hedefinde oldukları tahmin ediliyor. Görüntülerin, Bakraoui kardeşler tarafından kaydedildiği üzerinde duruluyor. Belçika polisinin tutuklamalara başlamasıyla teröristlerin hedef değiştirdiği belirtiliyor.

Abdeslam Fransa’ya gitmek istiyor
Belçika’da çifte intihar saldırısından önce yakalanan 13 Kasım Paris saldırılarının zanlısı Salah Abdeslam’ın yargılamasına dün başlandı. Abdeslam’ın avukatı Sven Mary, müvekkilinin “kendisini Fransa’ya anlatabilmek için mümkün olan en kısa sürede Belçika’dan ayrılıp Fransa’ya gitmek istediğini” ifade etti. Abdeslam’ın avukatı daha önce yaptığı açıklamada müvekillinin ceza indirimi karşılığında itirafçı olmak istediğini öne sürmüştü. Dava sonrası açıklamalar yapan Abdeslam’ın avukatı, müvekkilinin Bakraoui kardeşleri tanımadığını ve Brüksel’deki saldırılardan haberi olmadığını açıkladı. Davanın 7 Nisan’a ertelendiği açıklandı.

Sıra İngiltere’de mi?
Brüksel’deki terör saldırılarının ardından IŞİD, bu kez de İngiltere’yi tehdit etti. İngiliz iki militanın yer aldığı bir video yayınlayan IŞİD, sıradaki hedeflerinin İngiltere’deki Heathrow Havaalanı ve yönetim binalarının bulunduğu İngiltere’nin Çankayası durumundaki Downing caddesi olduğunu söylüyor. Videoda yüzü maskeli ve İngiltere kökenli olduğu belirtilen militanların konuşmaları yer alıyor. Militanlardan biri, “Belçika, Brüksel Havaalanı’nda büyük patlama, sırada Heathrow” diyor, diğeri ise, “Gatwick ve Downing Caddesi’ni” hatırlatıyor. Öte yandan, IŞİD destekçilerinin kullandığı bir internet forumunda ‘Paris’teki Eyfel Kulesi bundan sonra hangi renklerle aydınlatılacak’ sorusu soruldu. Ankete katılanlar, IŞİD’in bundan sonraki hedefinin İngiltere olması istendi.