Kovid-19 aşısını reddedenler düştü

Aşı karşıtlarının oranı yüzde 16, kararsızlar yüzde 23

Salgında yeni zirveleri yaşadıkça tahmini bitiş tarihi de giderek uzaklaşıyor. Toplumun %85’i, salgının 2021 yılında sona ermeyeceğini düşünüyor.

Günlük vaka sayılarında hiç görmediğimiz kadar yüksek seviyelere tanık oluyoruz. 17 Nisan itibarı ile 1 milyon kişi başına düşen (son 7 günlük ortalama) vaka sayımız yaklaşık 702, bu sayı Avrupa Birliği ülkeleri genelinde 341. Aşılama konusunda yol almış olan İngiltere’ye baktığımıza çok çarpıcı bir resim ile karşılaşıyoruz, aynı sayı orada 39! Burada çok önemli bir detayı da atlamamak gerek İngiltere’de yine 17 Nisan itibarı ile son 7 günde ortalama her 1000 kişiden 14’ü test olmuş, Türkiye’de ise yaklaşık her 1000 kişiden 4’ü test olmuş. Yani İngiltere’de ülkemize kıyasla test yapma oranı 3 katından daha fazla olmasına rağmen vaka yoğunluğu 18 kat daha az. (Kaynak: www.ourworldindata.org)

Bu durumun altında iki temel neden var; İngiltere’de kasım ayından beri (Noel döneminde dahi gevşetilmeden) uygulanan sıkı tedbirler ve yürütülen büyük aşılama kampanyası. İngiltere, yetişkin nüfusunun yarısından fazlasını aşılamayı başarmış durumda.

Tam da bu noktada aşı konusuna geliyoruz. Aralık 2020’de aşılama henüz başlamamışken toplumda aşıya dair soru işaretleri vardı. Aşı yaptırmam diyen bir 4’te 1’lik kesim mevcuttu, 3’te 1’i ise kararsızdı. Aşı yaptırırım diyenler %44 oranındaydı. Aylar ilerleyip salgın maalesef olumsuz manada seyir değiştirince paralelinde bu tablo da değişti. Geldiğimiz noktada artık her 10 kişiden 6’sı aşı yaptırırım diyor. Ancak hâlâ %16’lık bir aşı karşıtı ve %23’lük bir kararsız kitle mevcut. Bu iki grup toplamda her 10 kişiden 4’ü ediyor ki hiç azımsanacak bir oran değil. Aşı sorusu ebeveynlere sorulduğunda, 18 yaşından küçük çocuğuna aşı yaptırma konusunda da (biraz daha negatif olmakla birlikte) çok farklı bir bakış yok. %57 çocuğu için de aşıya olumlu bakarken, %23 olumsuz bakıyor, %22 ise kararsız.

Bakış açısında pozitif yönde ilerlediğimizi söylemeliyiz. Ocak ayı sonundan bu yana, çevresindekilere aşıya dair olumsuz telkinde bulunanların oranı azalırken olumlu telkinde bulunanların oranı yükseldi. Ancak vatandaşların yarısından fazlası bu konuda birbirilerine telkinde bulunmamayı tercih ediyorlar. Yani bunun herkesin kendi vermesi gereken bir karar olduğunu düşünenler çoğunlukta. Daha önceki araştırmalarımızda liderlerin, uzmanların, kanaat önderlerinin örnek olmasının beklendiğini tespit etmiştik.

Son dönemde medyada aşı sırası gelen her 4 kişiden 1’inin aşı olmadığını okuyoruz. Bizim araştırma sonuçlarımız ile de paralel bir oran. Bu durum, vaka sayılarını kontrol altına almak ve toplumsal bağışıklığa ulaşma yolunda önemli bir engel teşkil ediyor. Aşı konusunda bilgilendirme önemli. Sağlık Bakanlığı’nın aşı takvimine dair yeterli bilgilendirme yaptığını düşünenlerin oranı böyle düşünmeyenlerden yüksek. Ancak her 3 vatandaştan 1’inin bilgilendirmeyi yeterli bulmadığını atlamamak lazım. Bu, otoritelerin dikkate alması gereken, azımsanmayacak bir oran. Daha etkin bilgilendirmeye dair yeni aksiyonlar gerekli.

Bu savaşta başarı formülü çok karışık değil, gerek devlet olarak gerekse bireyler olarak tedbir alacağız (ki tedbirleri sıkılaştırdık) ve yoğun bir şekilde aşılamayı devam ettireceğiz.

Yılın başında salgının 2021 yılı içinde kontrol altına alınacağı görüşü, yerini daha ileri bir tarihe bıraktı

Sene sonunda vatandaşlara Türkiye’de salgının ne zaman kontrol altına alınacağını sorduğumuzda %59’u 2021 yılı içinde bunun sona ereceğini tahmin ettiğini ifade etmişti. Sadece toplumun 3’te 1’i (%31), salgının 2021’den ileri bir tarihte sonlanacağını düşünüyordu. Aradan geçen zaman bu beklentilerini değiştirmiş. Bugün aynı soruyu yönelttiğimizde, toplumun sadece %17’si salgının bu sene içinde biteceğini düşünüyor, çoğunluğun (%69) beklentisi daha kötümser. Hem vaka sayıları hem de aşılamanın gidişatı iyimser beklentileri zayıflatmış diyebiliriz.

Henüz aşı yaptırmamış bireyler arasında aşı yaptıracağını beyan edenler %61 seviyesinde

Soru: Koronavirüs aşısı yaptırma eğiliminizi belirtir misiniz?

Koronavirüs Salgını ve Toplum araştırmamızda, kamuoyunun aşı yaptırma eğilimini ekim sonundan bu yana takip ediyoruz. O dönemde aşı yaptıracağını beyan edenleri oranı %52 idi, ancak aşı karşıtı haberlere maruz kaldıkça %39’lara kadar düşmüştü. Aşı yaptırmayı planlayanları yıl sonunda %44 seviyesinde kapatmıştık. Aşılama başladıktan sonra aşı yaptırma eğiliminin daha arttığını söylemek mümkün. Bugün, henüz aşı yaptırmayanlara aşı yaptırıp yaptırmayacaklarını sorduğumuzda %61’i yaptırmayı düşündüğünü ifade ediyor. Aşıyı reddedenlerin oranı ise %16’lara kadar gerilemiş, ancak hâlâ kararsızların oranı oldukça yüksek (%23).Ülkemizde aşılamanın başlamasından bu yana 3 ay geçmiş olmasına ragmen toplumun bir kesiminde bu konu netlik kazanmamış gözüküyor.

Yakın çevresine aşı yaptırmalarını önerenlerin oranı yılın başından bu yana 6 puan arttı

Soru: Siz yakın çevrenize aşı yaptırıp yaptırmamaları konusunda bir öneride bulunuyor musunuz?

Araştırma kapsamında, bireylere yakın çevrelerine aşı yaptırmalarını önerip önermediklerini soruyoruz. Buna göre yakınlarına aşı olmalarını tavsiye edenlerin oranı %44. Ocak sonunda bu oran %38 seviyesinde idi. Aşı karşıtı olanların oranı ise oldukça düşük. Sadece %4 çevresine aşı yaptırmamaları gerektiğini söylüyor. Daha büyük bir çoğunluk ise bu konuda daha tarafsız bir tutum sergiliyor ve aşıyı teşvik eden veya karşı çıkan herhangi bir yönlendirme yapmıyor.

Ebeveynlerin yarısından biraz fazlası, 18 yaşından küçük çocuklarına, koronavirüs aşı yaptırabileceğini beyan ediyor

Soru: Koronavirüs aşısının 18 yaşından küçük çocuklara uygulanmasının sağlık otoriterleri tarafından onaylanması durumunda, çocuğunuza aşı yaptırmakla ilgili ekrandaki seçeneklerden hangisi sizin görüşünüzü en iyi yansıtır?

Şu anda ülkemizde uygulanan Kovid-19 aşısı 18 yaş ve üzeri bireylere uygulanıyor. Dünyada ise 16-17 yaşındaki gençlere uygulanması onaylanmış tek bir Kovid aşısı bulunuyor. Aşıların  hiçbiri 16 yaşından küçük çocuklara uygulanamıyor. Ebeveynlere, aşının 18 yaşından küçük çocuklara uygulanmasının sağlık otoriterlerince onaylanması durumunda çocuklarına aşı yaptırıp yaptırmayacaklarını sorduk. Buna göre %54 çocuğuna koronavirüs aşısı yaptırabileceğini beyan ediyor. Ebeveynlerin 4’te 1’i çocuğuna aşı yaptırmaya sıcak bakmıyor.

Her 3 kişiden birisi aşı takvimi konusunda bilgilendirmeyi yeterli bulmuyor

Soru: Sizce Sağlık Bakanlığı, ülkemizde koronavirüse karşı uygulanacak aşıya ilişkin ülkemizin aşı takvimi konusunda, yani farklı yaş ve risk gruplarından vatandaşların ne zaman aşılanacağına dair yeterli bilgilendirme yapıyor mu?

Sağlık Bakanlığı’nın ülkemizin koronavirüs aşı takvimi konusunda yeterli bilgilendirme yaptığını düşünenlerin oranı (%46), düşünmeyenlerden (%36) yüksek, ancak toplumun sadece yarısının bu konuda olumlu bir değerlendirme yaptığını görüyoruz. Toplumun bu konudaki soru işaretlerinin giderilmesine ihtiyaç olduğunu söylenebilir.

Koronavirüs Salgını ve Toplum: Genel Kamuoyu Araştırması 9 - 12 NİSAN 2021