Kalkan tezgâha kilosu 250 TL’den giriş yaptı

GÖKHAN KARAKAŞ İstanbul

Türk mutfağının en leziz balıklarından olan ve şubat-mart-nisan aylarında en çok görülen kalkan, bu yıl balıkçıyı ve balık severi mutlu etmiyor. En çok tüketilen endüstriyel balık türlerimizden olan kalkan daha çok Karadeniz’de avlanırken, beklenenin çok altında tezgahlara geliyor. Mart ayı boyunca bol miktarda avlanması beklenen yassı balık türünün kilo fiyatı balıkçı tezgâhlarında 250 TL’den başlıyor. Düğmeli balıklardan kalkanın sırtındaki düğmelerin boyutu ve sivriliği kalitesinin ve lezzetinin ilk göstergesi olarak kabul edilirken, son yıllarda çok az avlanması fiyatların artmasına neden oluyor. Haziran 2020 de kilosu 120 TL’den satılan kalkan balığının av oranındaki hızlı düşüş ise Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü istatistikleri tarafından doğrulanıyor.

AB korumak istiyor

Dip balığı olduğu için daha çok Karadeniz’de ve trol ağlarıyla yakalanan kalkan, 2020 yılında 2 bin 700 ton avlanırken 2010’da bu oran 295 tona kadar düştü. 2019 yılındaki son verilere göre ise kalkan sadece 272 ton avlandı. Av oranı kalkanın artık endüstriyel tür olmaktan uzaklaştığını gösterirken çiftliklerde üretilmesi de çok uzun ve pahalı yöntemlerle gerçekleşiyor. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadet Karakulak, kalkanın Karadeniz’de bile stoklarının çökme noktasına geldiğini söyledi. Prof. Dr. Karakulak, “Ne yazık ki son yıllarda stoklarında büyük düşüş var. Korumamız gereken bir tür olmasına rağmen aşırı avlanma tehdidi lezzetli balığı yok ediyor. Bulgaristan ve Romanya’nın Avrupa Birliği’ne girmesiyle Karadeniz’de stoklarının düzelmesi için adım atılıyor. AB, bu iki ülke üzerinden Karadeniz’de kalkan avcılığını düzenlemek istiyor. Kalkan avcılığının bir süre tamamen yasaklanması ve stoğun düzeltilmesi gerekiyor. AB, avcılığa kota sistemi getirmek istiyor. Önerimiz avcılık oranının ayarlanması” dedi. Prof. Dr. Karakulak, kalkan balığının üretiminin 3 yılı bulması ve büyük yatırım gerektiği için tercih edilmediğini söyledi.

Vatozu kalkan diye satanları gördüm

Atlas Okyanusu doğusunda, Akdeniz, Ege Denizi ve Marmara Denizi’nde görülebilen kalkan en çok Karadeniz’de avlanıyor. 20-70 metre derinlikte ve dipte yaşayan kalkan balığı 50 cm’den sonra olgunluğa erişiyor. Boyları 1 metreye kadar çıkabilen kalkan balığının Türkiye’de yasal avlanma boyutu 45 cm. Kılçıksız Balık kitabının yazarı ve balık şefi Süleyman Dilsiz, “Artık stokları kıt olan kalkanın yenmesinin tam mevsimi. Fakat tezgâhlarda az, küçük ve çok pahalı olması düşündürücü. Tezgâhlardaki balıkların bir kısmının Romanya ve Bulgaristan’dan geldiğini biliyoruz. Daha can alıcı sorun ise vatozu doğrayıp kalkan diye satan balıkçılar olduğunu öğrendim. Oysa Sinop civarında yakalanan kalkanın lezzetine doyum olmaz” dedi.