İklim değişikliği Zika’yı tetikliyor

İnsanlara sivrisinek ısırığıyla bulaşan ve Brezilya’da hamile kadınları tehdit eden Zika virüsü, dünyada 21 ülkede etkin olarak görülüyor. Virüse ülkemizde sadece Ege Bölgesi’nde rastlandı ancak şu an için önemli bir tehdit yok.

Virüse ilişkin Türkiye’deki ilk bilimsel çalışmayı ise Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü ile İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırmaları Merkezi yapıyor. Araştırmayı, Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitü Müdürü Prof. Dr. Orhan Yenigün ve İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz danışmanlığında Zeynep Yılmaz yürütüyor.

Çevre Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans öğrencisi Zeynep Yılmaz, Zika virüsünü taşıyan sivrisineğin (Aedes aegypti) yayılma alanlarının iklim değişikliğine bağlı koşullarda ülkemizde nasıl değişiklik göstereceğini araştırıyor.

‘Büyük risk taşıyor’

Zeynep Yılmaz, 2009’da tanımlanan Zika virüsünün en çok Brezilya’da etkili olduğunu ve hamile kadınların çocuklarının engelli olarak doğmalarına neden olduğunu belirterek, “Virüs, sıcak ve nemli bölgelerde yoğun görülüyor. Sıcaklık dalgalanmalarının az olduğu bölgeler risk altında. Ülkemizde ise dönemsel olarak Ege Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde görülüyor. Virüs hamile kadınlar için büyük risk taşıyor. Bebeklerin mikrosefali yani küçük kafa sendromu ile doğmasına neden olan bu virüsü ‘Aedes aegypti’ cinsi sivrisinekler hamile kadınlara bulaştırıyor. Araştırmamızda küresel iklim değişikliği ile virüsün ülkemizi daha fazla etkileyeceğini düşünüyoruz” şeklinde konuştu.

‘Doğu Anadolu hariç’

Çevre Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans öğrencisi Zeynep Yılmaz, “İklim değişikliğiyle ülkemizde bu virüse maruz kalan insan sayısında artış olacaktır. Dünya genelinde yüzyılın sonunda yüzde 134 oranında artış bekleniyor. İklim değişikliğinin şu andaki hızıyla devam etmesiyle Doğu Anadolu hariç her yerde görüleceğini düşünüyoruz. Hatta bu sivrisinek türünün Güneydoğu Anadolu’nun tamamında kışı geçirecek şartları bulacağını belirledik” diye konuştu.

‘Yaz aylarında varlık gösterecek’

Prof. Dr. Orhan Yenigün, Zika virüsünün Türkiye’de çok fazla bilinmediğine vurgu yaptı. Yenigün, “Bu sivrisinek Zika dışında sarıhumma ve sıtmanın da taşıyıcısı. Gelecek dönemler için ülkemizi bekleyen riskleri belirleyerek gerekli uyarıları yapmayı amaçlıyoruz. Gündüz ve gece ısırabilen bu sivrisinek ile virüs kana geçip vücuda yayılıyor. Özellikle hamile kadınlarda embriyoya geçip bebeğin mikrosefali doğması gibi ciddi sorunlara yol açıyor. Ülkemiz için virüsün yayılımının 2050-2060 yıllarından önce olacağını öngörmüyoruz. İklim değişikliğinin şu anki hızıyla devam ettiği senaryoda virüsün Doğu Anadolu Bölgesi hariç tüm ülkede yaz aylarında varlık göstereceğini düşünüyoruz. Zika virüsüne çare önümüzdeki yıllarda bulunabilir, şimdiye kadar geliştirilen bir aşı yok.”