‘Huzurevine kabul yaşı 65 olmalı’

ÖNDER YILMAZ Ankara - Türkiye’de yaşam süresinin uzadığına dikkat çeken TBMM Yaşlıların Sorunlarını Araştırma Komisyonu, huzurevi ile yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerine kabul yaşının 60’tan 65’e çıkarılması önerisinde bulundu. Raporda, huzurevlerinde geçmişin izlerini taşıyacak yaşlının hatıralarının canlandıracak, kendilerini tanıdık ortamda ve güvende hissettirecek mekânsal düzenlemeler yapılması, “nostalji köşeleri/alanları” oluşturulmasına vurgu yapıldı. “Türkiye Yaşlılık Konseyi” kurulmasının talep edildiği komisyon raporunda şu tespit ve önerilerde bulundu:

Bakım alanında bireylerin kişisel-cepten ödemeleri azaltılmalı, sağlık ve sosyal bakımın entegre şekilde sunulması ve ev-toplum temelli bakım desteklenmeli.

Aile bireyine sigorta

Yaşlı nüfus oranı yüksek olan ülkelerde uygulanmaya başlanmış olan “uzun süreli bakım sigorta sistemi” için çalışmalar yapılmalı.

Uzun dönemli evde bakım hizmetleri, dünyada olduğu gibi ülkemizde de çoğunlukla aile bireyleri tarafından (informal bakım) sunulmaktadır. Bu hizmeti sunanların çoğunluğunu kadınlar oluşturmaktadır. İnformal bakım verenlerin bakım yükünün azaltılması ve bu alanın formal bakımla (uzun dönemli bakım işgücü oluşturulması gibi) desteklenmesi ve aile bireylerinin iş gücüne katılımının sağlanması önem arz etmektedir. Ailede bakım verenler için muhtaçlık kriterine göre evde bakım ücreti ödenmesine rağmen genellikle kadınlardan oluşan bu grup sosyal güvenlik kapsamında yer almamaktadır. Ailede bakım veren birey, bakım verdiği sürece sürdürülebilir ve kapsayıcı bir bakım güvence modeli kapsamına alınmalı.

65 yaşın yaşlılığın başlangıcı olduğunun kabul edildiği göz önünde bulundurularak huzurevlerine kabul yaşı ilk aşamada 65’e çekilmeli; zamanla gözden geçirilerek kademeli bir şekilde artırılması değerlendirilmeli.

Güvenli bakıcı

Yaşlıya bakım veren kişilerin empati, saygı, kültürel duyarlık ve nezaket konuları ile yaşlıların özerkliği, kendi kararlarını tayin etme, yaşlı mahremiyeti konularını her zaman önemseyen nitelikli personel yetiştirecek mekanizmalar oluşturulmalı ve istihdamda bu özelliklerine haiz personelin seçilmesi konusunda çalışmalar yapılmalı

Milli Eğitim Bakanlığı ve yerel yönetimlerin, yaşlı bireylerin ihtiyaç duyabileceği “güvenli bakıcı” ihtiyacını gidermek amacıyla planlama eğitim programları düzenlemesine yönelik öneri de yer aldı.

Acil durum butonu

Toplumsal katılımı düşük ve sosyal olarak izole yaşayan yaşlıların tespitinin yapılarak yalnız yaşayan yaşlıların gündüz bakım hizmetlerinden faydalandırılması, ev dışında sosyal hayata katılması sağlanmalı.

Yaşlı bakım maliyetini ve diğer ihtiyaçları karşılamada emekli maaşının yetersiz kaldığı durumlarda yaşlıların sosyal yardım hizmetlerinden yararlanmalarına imkan verilmeli.

Yerel yönetimler ile Sağlık Bakanlığı iş birliğinde yaşlıların düşme riskinin önlenmesinin ve sağlık verilerinin anlık takibi için acil durum butonu gibi akıllı cihaz uygulamaları yurt genelinde yaygınlaştırılmalı.

Cumhurbaşkanlığına bağlı “Türkiye Yaşlılık Çalışmaları Kurumu/Konseyi” kurulmalı.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünün ayrılarak, “Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü” kurulması değerlendirilmeli.