Hoca'yı yanlış mı tanıdık?

Nasreddin Hoca ile Ahi Evren aynı kişi iddiası Esprileri efsaneleşen Nasreddin Hoca'nın Türk esnaf kültürünün mimarı Ahi Evren'le aynı kişi olduğu, farklı toplum kesimleri tarafından farklı özellikleriyle tanındığı için iki ayrı kişilik olarak bilindiği iddia edildi. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi'nden Prof. Dr. Mikail Bayram, Anadolu Selçukluları döneminde Kırşehir, Kayseri ve Konya'da yaşayan Ahi Evren'in çok yönlü bir kişilik olduğunu söyledi. Büyük benzerlikler Ahi Evren'in 4 Nisan 1261 yılında Moğollar tarafından şehit edildiğini belirten Bayram, şöyle konuştu: "Saldırıdan kurtulan talebeleri uç bölgeler olan Akşehir, Ilgın ve Afyon yöresine kaçarak yerleştiler. Öğrencileri Akşehir'de Hoca Nasreddin'e bir makam kurdular. O da bugünkü Nasreddin Hoca Türbesi'dir. Türkmen öğrenciler Mahmut Nasreddin'in bugün bilinen esprili hikâyelerini yaydılar."Bayram, eşeğe ters binme alışkanlığının eski Yunan filozofları Aristo ve Sokrates'in yürüyerek ders anlatma geleneğinden geldiğini belirterek, "Mahmut Nasreddin de bu geleneği eşeğe ters binerek arkadan gelen talebelere ders anlatma yöntemine dönüştürmüştür ve böyle yorumlamıştır" dedi. Asıl adı Mahmut Nasreddin olan Evren'in, yılanlardan panzehir çıkarma özelliği nedeniyle 'yılan Ahi' anlamına gelen 'Ahi Evren' ismini aldığını kaydeden Bayram, araştırmaları sırasında Nasreddin Hoca ile Evren arasında büyük benzerlikler tespit ettiğini vurguladı. Bayram, Ahi Evren'in bugün üç nüshası İngiltere'deki British Museum'da yer alan mantık ve felsefi konular üzerine mizahi hikâyelerinin yer aldığı Letaif adlı eserinde, halen Nasreddin Hoca fıkrası olarak anlatılan 10'dan fazla hikâyenin varlığını tespit ettiğini söyledi.