Gargur etmeden o balık yenecek!

GÖKHAN KARAKAŞ- Akdeniz’in en bereketli balıklarından sardalyenin azalmasına neden olan Kızıldeniz göçmeni istilacı pijamalı (çizgili) gargur balığının aşırı artışı uzmanları korkutuyor. Doğu Akdeniz’de barbun, mercan, karides ve sardalye gibi türlerin yaşam alanlarında hızla çoğalan istilacı çizgili gargurun diğer balıkların üreme alanlarını da istila ettiğini belirleyen uzmanlar, mücadele etmenin tek yönteminin avlanarak satılması olduğunu belirtiyor.

Süveyş Kanalını geçerek kıyılarımızda yaşam alanı bulan ve yerel balıkları tehdit eden istilacı türleri takip eden Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimler Enstitüsü, TÜBİTAK’ın desteğiyle kapsamlı balıkçılık araştırmaları yürütüyor. İklim değişikliğinin balık türleri üzerindeki etkilerinin araştıran bilim insanları, Anamur’dan Suriye sınırına kadar olan deniz alanında yaptıkları araştırmalarda pijamalı gargurun ürkütücü istilasını gördü. İstilacı türlerin çoğalması ve yerel türlere baskısı hakkında Doğu Akdeniz’in laboratuvar niteliğinde olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ali Cemal Gücü liderliğindeki bilim seferine enstitüden çok sayıda bilim insanları katıldı. Araştırma teknesiyle gerçekleşen MED40 projesinin ilk sonuçlarını Milliyet ile paylaşan Prof. Dr. Gücü, pijamalı gargurun bilinenden daha hızlı ürediğine dikkat çekti.

4 uzman araştırıyor

Prof. Dr. Gücü, “Pijamalı gargur, Mayıs ayındaki tespitlerimize göre 40 km daha batıya yayılıp Anamur Burnuna kadar ulaşmış. Yani her yeri sarmış. Akdeniz’de balıkçılığın merkezi olan Mersin ve İskenderun kıyılarında balıkçılar bu balık yüzünden boş dönüyor. Gördük ki üreme döneminde göç ediyor. Hamsi ve sardalye gibi balıkların besinini tüketiyor. Bu yüzden sardalye azalıyor. İki bilim insanımız, istilacı pijamalı gargurun dağılımını hidro-akustik yöntemle izlerken iklim etkisiyle nasıl başarılı olduğunu arıştırıyor. Bir bilim insanı üreme stratejini belirlemeye çalışırken diğer uzmanımız besinlerini ve yerli türlerle olan rekabetini araştırıyor. TÜBİTAK destekli projede 4 bilim insanı pijamalı garguru çözmeye çalışıyor” dedi.

‘Tantunisi bile yapılır’

Lidaki (çipuranın küçüğü) boyunda olan bu balığın çok lezzetli ve Türk damak tadına uygun olduğunu belirten Prof. Dr. Ali Cemal Gücü, balığın yayılımının dengelenmesi için tek yöntemin avcılık yoluyla kontrol altına alınması olduğunu belirtti. Gücü, “Pulları biraz zor ayıklanıyor ama çok lezzetli. Tantunisini bile yaptık. Ticari değerinin olmaması dayanıklı balığın çoğalmasına neden oluyor. Akdeniz’de barbun, mercan, karides, sardalye artsın ve ucuza satılsın istiyorsak pijamalı gargur Türk mutfağına girmeli. Popülasyonun kontrol altına alınmasının tek yöntemi balıkçılık” diye konuştu.

Kilometrekarede 40 ton yoğunluk

Tropik denizlerde yaşamalarına rağmen Süveyş Kanalı’ndan Akdeniz’e giren canlı türleri, yaşam alanı buldukları ülkemiz kıyılarında yerel ekonomi için önemli balık türlerini tehdit ediyor. Barbun, Mercan, Sardalye balıkları azalıyor. Pijamalı gargur ise kilometrekarede 40 tona varan yoğunluklarda görülüyor. Prof. Dr. Gücü, “Bu canlıları durdurmak için artık çok geç. 50 yıl sonra başka türler denizlerimize hükmedecek. Yabancı-istilacı türler balıkçılık yoluyla kontrol altına alınabilir. Güçlü balıkçılık filomuzun doğru zamanda doğru yere yönlendirilmesi çok önemli” dedi.