Evrenin sırları ‘aydınlanıyor’
07.04.2024 - 06:53 | Son Güncellenme:
Bilim insanları, yarın sadece Amerika kıtasında izlenebilecek tam Güneş tutulmasına odaklandı. 4 dakikalık tutulma, evrenin sırlarını aydınlatacak bir “altın zaman” niteliğine sahip...
Pelin Aykın - Tüm dünya yarın gerçekleşecek ve sadece Orta ile Kuzey Amerika’da izlenebilecek “tam Güneş tutulması”na kilitlendi. Ay’ın, Dünya ile Güneş arasından geçmesiyle oluşan doğa olayını, ABD’de 31.5 milyondan fazla kişinin izlemesi bekleniyor. Güneş tutulmaları yüzyıllardır kozmik sırları açığa çıkarıyor. Her 18 ayda bir Dünya’nın herhangi bir yerinden izlenebilen tam Güneş tutulmaları, evren hakkında önemli bilgiler içeriyor. Tutulmanın bilinen ilk yazılı kaydı 3 bin yıldan daha eskiye dayanıyor. Bilim insanları bu süreçte tam tutulmalardan Güneş, Dünya ve temel fizik kanunları hakkında çok bilgi edindi.
ROKET FIRLATILACAK
İnsanlar, Güneş’in soluk dış katmanı olan “korona” adlı plazma örtüsünü sadece tam tutulmada görebiliyor. Bu örtü birçok bilimsel ilerlemenin merkezinde yer aldı. Helyum, 1868’deki tutulma sırasında keşfedildi. Güneş tutulmaları, ünlü fizikçi Albert Einstein’ın yerçekiminin büyük ölçeklerde nasıl davrandığını belirleyen “genel görelilik” teorisinin ilk kanıtlarından bazılarını sağladı. Bu kez ise pek çok bilim insanının yanı sıra NASA da doğrudan tutulmanın gölgesine 3 roket fırlatacak. Böylece güneş ışığındaki ani düşüşün Dünya’nın hava örtüsünü nasıl etkilediği anlaşılmaya çalışılacak. Uzmanlar, tutulmanın radyo ve uydu iletişimini engellemesiyle ilgili veri toplamayı da umuyor.
DENGE BOZULUYOR
Uzmanlar, Güneş tutulması nedeniyle 4 dakika sürecek karanlık sırasında evcil hayvanların kafasının karışarak alışılmadık davranışlar sergileyebileceği konusunda uyardı. Bilim insanları, evcil hayvanların, Güneş tutulması sırasında doğal ışık azalmasına ve sıcaklık düşüşüne tepki gösterdiğini düşünüyor.
Tutulma nedeniyle gerçekleşecek Güneş parlamalarının Dünya’nın manyetik alanını önemli ölçüde değiştirebileceği ve elektrik şebekelerinin arızalanmasına sebep olabileceği biliniyor. Bunun navigasyon sinyalleri, demiryolları, uzay araçları ve astronotlar için risk oluşturabileceği belirtildi.
TRAFİK KAZALARI NEDEN ARTIYOR?
2017’deki tam Güneş tutulması sırasında ABD’de trafik kazası riski yüzde 31 arttı. Toronto Üniversitesi’nden Prof. Dr. Don Redelmeier, artan trafik kazası riskinin tutulmadan değil, seyahat eden insan sayısındaki artıştan kaynaklandığını söyledi. ABD’de 20 milyon kişinin 2017’deki Güneş tutulmasını izlemek için başka bir şehre seyahat ettiği belirtildi. Redelmeier, tutulma sırasında dikkatin dağıldığını, izleme noktalarına ulaşmak için hız yapıldığını ve bazı izleyicilerin yol kenarlarına doluştuğunu söyledi.
