DÜNYA ‘MADİBA’ İÇİN AĞLIYOR

İngiliz gazeteci John Carlin, ‘Düşmanla Oynamak’ kitabında dünyanın en ırkçı yönetim biçimine sahip Güney Afrika yönetimini ve toplumunu değiştiren Nelson Mandela’yı şu kelimelerle anlatıyor: Sarsılmaz bir özgüven, sabır, ondan nefret eden insanları değiştirebileceğine duyduğu inanç, amacına ilerlerken ani ve duygusal hareketlerden kaçınma, sakinlik, kinden ve intikamdan uzak durma...

Tam bir ‘baş belası’
Önceki gün 95 yaşında ölen Mandela, 1918’de Thembu kraliyet ailesine mensup siyah bir ‘prens’ olarak doğdu. Anadili Xhosa’daki adı ‘baş belası’ anlamına gelen Rolihlahla’ydı. Azınlıktaki beyazların mutlak egemenliği altında apartheid rejimi için Mandela, bir ‘baş belası’ oldu. Şık takımlarıyla dikkat çeken genç avukat, 1950’lerde Afrika Ulusal Kongresi’nin (ANC) gençlik kolu liderliğine yükseldi. 1952’de bir toplantıda “Özgür Güney Afrika’nın ilk lideri olacağım” diyecek kadar iddialıydı ama buna ulaşmak için 18 yıl boyunca 2 metreye 2.5 metre genişliğindeki bir hücrede yaşayacaktı.
1950’ler boyunca iktidardaki Ulusal Partı’nin geçirdiği yasalar siyah nüfusu ‘batustan’ adı verilen belirlenmiş bölgelerde yaşamaya zorluyordu. Sivil itaatsizlik eylemleriyle ANC’nin etkisiz kalması ve 1960’da Sharpeville kentinde 69 kişinin ölmesi Mandela’yı radikal bir yola itti. 1961’de yeraltı örgütü olarak kurulan Ulusun Mızrağı bombalama eylemlerine başladı. Mandela doğrudan bir şiddet eylemine bulaşmadı ama 1964’te ömür boyu hapis cezasına çarptırıldığı ünlü Rivonia davasında silahlı mücadeleyi desteklediğini savundu.
44 yaşında girdiği hapisten 71 yaşında çıkan Mandela, Güney Afrika’nın beyaz nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Hollanda kökenli Boerlerin konuştuğu Afrikan dilini öğrendi. Mandela, beyazları ötekileştirmeden bütün ırkları kapsayacak bir Güney Afrika projesini adım adım hapishane ölçeğinde hayata geçirmeye çalışıyordu.
Mandela 1985’te barış teklifini yaptı. Adalet Bakanı Kobie Coetsee’nin gayriresmi ziyaretiyle başlayan müzakere sürecinden ANC’nin üst lider kadrolarının ve halkın haberi olmadı. 11 Şubat 1990’da serbest kalan Mandela, 1994’te Güney Afrika tarihinde ilk kez bütün ırkların katıldığı seçimle cumhurbaşkanı seçildi.

Güney Afrika’yı ‘sporla birleştirdiği’ yorumları yapılan Nelson Mandela, 1995 yılında yaptığı bir hareketle çok konuşulmuştu. Ülkedeki beyazların takımı Springbok formasını giyen Mandela, Güney Afrikalı takımın kaptanı François Pienaar’a Rugby Dünya Kupası’nı vermişti. Mandela takımın formasını giyen ilk siyahi lider olmuştu. Güney Afrikalı siyahilerin nefret ettiği takım bir süre sonra ülkedeki beyaz ve siyahiler arasında köprü görevi görmeye başlamıştı.

İlk siyahi cumhurbaşkanı
1912 - Afrika Ulusal Kongresi (ANC) kuruldu.
1918 - Rolihlahla Dalibhunga Mandela doğdu.
1943 - İyi okullarda eğitim gören Mandela avukatlığa başladı. ANC’ye katıldı.
1948 - Apartheid yasaları kabul edildi.
1952 - Mandela, sivil itaatsizlik eylemleri düzenledi. Tutuklandı, dokuz aylık hapis cezası iki yıl ertelendi.
1960 - Apartheid rejimne karşı siyah mahkûmların avukatlığını üstlendi. Silahlı mücadele yürütecek “Ulusun Mızrağı” adlı yeraltı örgütü kuruldu.
1962 - Afrika’da gerilla eğitimi alan Mandela, ülkesine dönünce beş yıl hapis cezası alarak Roeben adasına gönderildi; burada 18 kaldı; 1982’de Pollsmoor hapishanesine transfer edildi.
1985- Adalet Bakanı Kobie Coetsee ameliyat geçiren Mandela’yı ziyaret ederek müzakere sürecinin ilk görüşmesini yaptı.
1989 - Devlet Başkanı P.W. Botha ve halefi F. W. de Klerk, Mandela’yla görüştü.
1990 - ANC’nin siyaset yasağı kalktı, Mandela 27 yıl sonra serbest bırakıldı. ANC silahlı mücadeleyi bıraktı.
1993 - Mandela Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
1994 - Güney Afrika tarihinin ilk demokratik seçiminde Mandela Cumhurbaşkanı seçildi.
1999 - İkinci kez aday olmayarak cumhurbaşkanlığını bıraktı.

Barış ve onurun gerçek sembolü
Güney Afrika’nın ilk siyahî devlet başkanı Nelson Mandela’nın ölümünün ardından tüm dünya liderleri mesaj gönderdi.
- ABD Başkanı Barack Obama: Dünyanın dört bir yanındaki birçok insan gibi ben de Mandela’nın koyduğu örnek olmadan hayatım nasıl olurdu hayal edemiyorum. O artık bize ait değil. O asırlara ait.
- İngiltere Başbakanı David Cameron: Dünyadaki çok önemli bir ışık söndü. Nelson Mandela çağımızın devlerinden biriydi; yaşarken bir efsaneydi öldükten sonra da öyle olacak.
- İngiltere Kraliçesi II Elizabeth II: Mandela yorulmadan ülkesinin iyiliği için çalıştı, mirası bugün gördüğümüz barışçıl Güney Afrika’dır.
- BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon: Mandela gibi büyük bir adam olmasaydı, insanların onurlu yaşaması mümkün olmazdı.
- Papa Francesco: İnsanlık onuru ve adalet için örnek kişi, Güney Afrika vatandaşlarının insanlık onurunu yükseltmekle meşguldü.
- Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande: Mandela Güney Afrika’nın ve tüm dünyanın tarihini yazdı. Apartheid’a karşı yorulmadan savaştı.
- Hindistan Başbakanı Manmohan Singh: Güney Afrika’nın olduğu kadar Hindistan’ın da kaybıdır. Gerçek bir Gandiciydi. Sonsuz bir ilham kaynağı olacak.
- İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres: Demokrasinin tutkulu bir savunucusu, her şeyin ötesinde barış ve diyalog köprüleri kuran biriydi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin: Bizim zamanımızın en büyük liderlerinden biri, hayatının sonuna kadar hümanizm ve adalete bağlı kaldı.
- Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas: Filistin ve halkı için büyük bir kayıp.

‘Onunla yeni bir dönem başladı’
Güney Afrika eski Cumhurbaşkanı Mandela’nın vefatı nedeniyle Cumhurbaşkanı Gül ve pek çok siyasi lider taziye açıklamasında bulundu.
- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül: Mandela sadece bir devlet adamı olarak değil, ondan önce insan hakları savunucusu olarak çok büyük bir kişiliktir. Ondan sonra da yeni dönem başladığında bu kadar birbirine düşman olmuş topluluğu büyük bir barış içerisinde düzlüğe çıkarmıştır.
- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan: Mandela yaptıkları ile Afrika uluslarının olduğu kadar tüm dünya uluslarının kolektif hafızasında unutulmaz bir iz bırakmış olup halkı için verdiği onurlu mücadele yüzyıllar boyu saygıyla hatırlanacaktır.
- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu: Hayatını ırkçılıkla mücadele, eşitlik ve özgürlüğe adamış Madiba, haklarını arayan bütün insanların kalbinde bir umut ışığı olarak yaşamaya devam edecek ve evrensel değerlerin savunucularına ilham verecektir.
- BDP eşbaşkanları Gülten Kışanak ve Selahattin Demirtaş: Irkçı rejime karşı yıllar önce başlatılan halk direnişinin lideri olan Mandela, ayrımcılık, sömürü ve ezilmişliğe karşı yılmadan yürüttüğü direnişin o devasa gücüyle hatırlanacaktır.

Köyüne gömülecek
Güney Afrika Devlet Başkanı Jacob Zuma, Nelson Mandela için devlet töreni düzenleneceğini duyurdu. 2005’te beş kral, altı kraliçe, 70 devlet lideri ve 2 milyon kişinin katıldığı Papa 2. Jean Paul’ün cenazesinden bu yana en görkemli defin töreni olması beklenen cenazenin 12 güne yayılması planlanıyor. 15 Aralık tarihinde, 1994’te Mandela’nın cumhurbaşkanlığı yeminini ettiği Union Buildings amfitiyatrosunda tören düzenlenecek. Ertesi gün de Mandela köyünde toprağa verilecek.