Bebek masajı lüks değil, ihtiyaç! Büyümeyi sağlıyor, uykuyu düzene sokuyor...
08.12.2021 - 05:25 | Son Güncellenme:
Bebek masajının iyileştirici rolü şimdilerde bilim insanları tarafından her yönüyle masaya yatırılıyor. Uzmanlara göre belli bir teknikle ve yağlarla uygulanan bu masaj, bebeğin gelecekteki yaşamı üzerinde bile etkili. İşte özellikle "prematüre bebekler için bir lüksten çok ihtiyaç " olarak nitelendirilen bebek masajının püf noktaları...
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr - Araştırmalar bebeklere masaj yapmanın, onlara yetişkinlik dönemine kadar devam eden faydalar sağlayabileceğini ortaya koyuyor. Özellikle prematüre bebeklerde masajın ne kadar faydalı olduğuyla ilgili uzmanlar da bilimsel verileri sık sık paylaşıyor. Eğer bu masaj doğru yağlarla ve tekniklerle yapılırsa bebeklerin kilo alımını artırabiliyor, hatta bakteriyel enfeksiyonlardan bile koruyabiliyor. Ancak en önemli detay, bu teknikle bebeğine masaj yapmak isteyen anne-babaların, konuyla ilgili uzmanlardan mutlaka görüş alması.
UYKU KALİTESİNİ DÜZENLİYOR, BAĞIRSAKLARA İYİ GELİYOR
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Serap Sapmaz, bebek masajının giderek daha fazla uygulanan, anne ve bebek bağlanmasını artıran bir yöntem olduğunu söyledi. Bebek masajının bebeğe zarar vermeyen yumuşak hareketlerle yapılması gerektiğini vurgulayan Sapmaz, "Bebek masajı, bebeğin gözlerinin içine bakılarak, konuşularak yapıldığında gelişimini destekleyen bir eyleme dönüyor. Masajın, anne-bebek bağlanmasını artırdığı için emzirme süresini de olumlu etkilediği kanıtlandı" dedi.
Ayrıca bebek masajının uykudan önce yapılmasının uyku kalitesini artırdığını ve bağırsak hareketlerine de iyi geldiğinin de altını çizdi. Dr. Sapmaz, masajın düşük doğum ağırlıklı bebeklerin motor becerilerinin gelişimine de katkı sunduğunu belirtti.
'TOPLUMDA DESTEKLENMESİ GEREKİYOR'
Konuyla ilgili yapılan çalışmalardan da söz eden Sapmaz, "Özellikle doğum ağırlığı çok düşük olan yenidoğan bebeklere bu masaj uygulandığında, 2 yaşına geldikleri zaman zihinsel gelişimlerinin de anlamlı olarak daha yüksek olduğunu görüyoruz. Bundan dolayı bebeklere yeterli uyaranın sağlanması adına bebek masajının toplumda yaygınlaştırılması ve desteklenmesi gerekiyor. Çok düşük doğum ağırlığı ya da yenidoğan yoğun bakımında yatma gibi durumları olmayan bebeklerde, bu masaja gerek olduğuna dair henüz yeterli kadar kanıt bulunmuyor. Ancak anneyi sakinleştirmesi, stres hormonlarını azaltması, anne-bebek ile babanın birlikte keyifli bir vakit geçirmesi ve dokunmanın özellikle bebeğin gelişimine faydalı olması açısından da faydalı olduğunu düşünüyorum" açıklamasında bulundu.
'KULLANILAN YAĞLAR ALERJİK REAKSİYONA SEBEP OLABİLİR'
Masaj yaparken kullanılacak ürünlere dikkat edilmesi gerektiğine de vurgu yapan Dr. Serap Sapmaz, kullanılacak yağların alerjik reaksiyonları konusunda uyarılarda bulundu:
"Vücudun küçük bir noktasında deneme yapılarak herhangi bir kızarıklık ve alerjik reaksiyon görülüp görülmediğine bakılmalı. Çünkü kullandığınız ürün ne kadar doğal olursa olsun alerjik reaksiyon yaşanabilir."
Oldukça hassas olan bebek cildi üzerinde fazladan kullanılan ürünler, gözeneklerin tıkanmasına yol açabilir. Bu konuda tavsiye veren Dr. Sapmaz, "Üründen çok az miktarda el içerisine alınmalı ve eller ovalanarak ısıtılmalı. Isıtılarak yapılması, yağın hem az kullanılmasını sağlayacak hem de elleriniz ısındığı için bebeğin irkilmesini önleyecek. Gördüğümüz bir başka sorun, bebeğe masaj yapma niyetiyle aşırı uyaran verilmesidir. Bu da aslında bebeği tedirgin edebiliyor. Masajın mutlaka loş ve sessiz bir ortamda, ılık ellerle, nazik hareketlerle yapılmasını öneriyoruz" diye konuştu.
'PREMATÜRE BEBEKLERİN BÜYÜMELERİNE KATKI SAĞLIYOR'
Yenidoğan Uzmanı Dr. Ozan Uzunhan, prematüre bebeklerde masaj uygulamasıyla ilgili bazı klinik çalışmaların mevcut olduğunu dile getirdi. Uzunhan,"Özellikle yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde masaj uygulanan prematüre bebeklerin solunum fonksiyonlarının iyileştiği, ek oksijen gereksinimlerinin azaldığı, tartı alımlarının ve büyümelerinin daha iyi olduğu biliniyor. Masaj sırasında yumuşak, ritmik dokunsal uyarılar ile yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde maruz kalınan stresin ve bebeklerin ağrı yoğunluğunun azaldığı, kalp ritimlerinin daha düzenli hâle geldiği ve solunum düzensizliğinin azaldığı gösterilmiştir" ifadelerini kullandı.
BEBEĞİN İHTİYACINA YÖNELİK MASAJ TEKNİKLERİ VAR
Uzunhan, bebeğin ihtiyacına yönelik masaj tekniklerinin olduğuna dikkat çekerek "Yine özellikle nörolojik hasar riski olan bebeklerde belli kas gruplarına yönelik masaj teknikleriyle sinir ileti yollarının düzenli uyarılması ve buna bağlı olarak daha iyi nörolojik sonuçlar sağlanabiliyor" diyerek sözlerine şöyle devam etti:
"Yenidoğan yoğun bakım ünitelerindeki prematüre bebeklere bu amaçla uzman hekim ve fizyoterapistlerin belirleyeceği bireyselleştirilmiş masaj programları uygulanabilir. Bebekler taburcu olduktan sonra da her bebeğin ihtiyacına yönelik bireyselleştirilmiş masaj teknikleri ebeveynlere öğretilerek bebeklerin nöropsikomotor gelişimlerinin desteklenmesi sağlanabilir. Yine evde uygulanabilecek masaj teknikleriyle bebeklerin uykuya geçişleri kolaylaştırılabilir ve gaz sancılarının azaltılması sağlanabilir."
'PREMATÜRE BEBEKLER İÇİN LÜKS DEĞİL, BİR İHTİYAÇ'
37 hafta ve altında doğan bebekler prematüre olarak adlandırılıyor. Gelişim ve ilerlemelerinin ise zamanında doğan bebeklere göre daha yavaş ve sıkıntılı olduğu biliniyor. Bu bebeklerin bazıları doğduktan sonra anne yanına verilirken birçoğu yoğun bakımda kalmak zorunda kalıyor. "Masaj, dokunarak iyileştirmedir. Hem fiziksel hem de mental olarak gevşeme ve gelişim sağlar" diyen Bebek Yoğun Bakım Hemşiresi Tuğba Babayiğit, yenidoğan masajının önemini şu sözlerle anlattı:
"Prematüre bebeklerin ortama adaptasyonu zor, sindirim sistemleri daha yavaştır ve bağışıklık sistemleri hassas olduğu için de enfeksiyona daha açıktır. Masaj, stres davranışlarını azaltır, yenidoğanı sakinleştirir, dinlenme, gevşeme ve uykuya geçişi sağlarken aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirir. Dolaşımı hızlandırır, kalp ve solunum sistemi fonksiyonlarını düzenler, gaz problemini giderir. Her bebek için masajın önemi büyüktür ama prematüre bebekler için bu bir lüks değil, bir ihtiyaç."
'GÜNDE 2 KEZ MASAJ YAPILMASI TAVSİYE EDİLİYOR'
Yapılan araştırmalara da değinen Babayiğit, masaj yapılan prematüre bebeklerin masaj yapılmayanlara oranla büyüme ve gelişmelerinin daha hızlı olduğunu, uyku ve iştahsızlık problemini de daha az yaşadığını söyledi.
Ülkemizde de yoğun bakım ünitelerinde prematüre masajın aktif şekilde uygulandığını dile getiren Babayiğit, "Masaj esnasında bebeğin verdiği tepkilerde gözle görülür rahatlama olur. Ebeveynlerin de masaj eğitimi alarak bebeklerine günde en az 2 kez masaj yapmaları tavsiye edilen bir uygulamadır. Dokunma ile bebekte yeni hisler ve duygular oluşurken, koku, ses ve görsel uyaranlarla birlikte beyin gelişimi desteklenmiş olur. Aynı zamanda bebeğin güven duygusu ve bağlanma hissi de artar" bilgisini paylaştı.
'MASAJ İÇİN BEBEĞİNİZDEN İZİN ALMALISINIZ'
Uluslararası Bebek Masajı Eğitmeni ve Uzman Emzirme Danışmanı Nihan Zayım da dokunmanın ana rahminde gelişen ilk duyumuz olduğunu, bu anlamda da oldukça önemli bir fonksiyona sahip olduğunu dile getirdi.
6-9 haftalıkken anne karnında gelişen dokunma duyumuz sayesinde bu andan itibaren yapılan her teması hissedebiliyoruz. Ancak burada önemli bir nokta olduğuna dikkat çeken Nihan Zayım, öncelikle masaj için bebekten izin alınması gerektiğini söyledi.
'İLK GÜNDEN İTİBAREN BU MASAJ UYGULANABİLİR'
Masajı Eğitmeni ve Uzman Emzirme Danışmanı Nihan Zayım, "Bir izin alma ritüelimiz vardır. Bebekler, bu onayı bize vermeden bebek masajına başlamayız. Dolayısıyla bebekler ilk haftalarında yoğun bir şekilde emmek ve uyumakla meşgul olduğu için uyanık ve masaja hazır oldukları zamanı yakalamak birazcık daha zor olabilir. İlk günlerden itibaren bebek masajı uygulanabilir" dedi.
Bebekten izin alma konusunun şaşırtıcı gelebildiğini fakat bunun masajın en önemli bileşenlerinden biri olduğunu söyleyen Zayım, izin alma ritüelini, "Bebek kendi için yeni bir deneyim başladığını anlıyor ve buna hazırlık yapıyor. Bu izin alma düzenli bir şekilde her masajda tekrarlandığında, bebekler istemedikleri bir teması reddetme hakları olduğunu öğreniyorlar" şeklinde açıkladı.
BEBEK MASAJI İÇİN HANGİ YAĞLAR KULLANILMALI?
Peki, bebek masajı yaparken hangi yağlar kullanılmalı? Masajı Eğitmeni ve Uzman Emzirme Danışmanı Zayım, bu soruyu şöyle cevapladı:
"Genellikle yağ kullanımlarında çok farklı tercih sebepleri olabiliyor. Kültürel yönelimler olsun, aile gelenekleri olsun, cilt tipi, alerji ya da bulunabilirlik, erişilebilirlik olsun çok değişik faktörler, ailelerin yağ seçimini etkileyebiliyor. Özellikle soğuk sıkım ve bebeği rahatsız edecek baskın kokuları olmayan yağların kullanımına dikkat edilmeli. Böylelikle bebeğin, ebeveyninin kokusunu da hissetmesini sağlamış oluruz. Masaj yaparken özellikle bebeğin ebeveynle olabileceği bütün duyularını kullanarak iletişimde kalmasını istiyoruz. Yani göz teması olsun, sesini duysun, ebeveynin kokusunu alsın."
'TÜRK ANNELERİ BEBEĞİ ÜŞÜTMEKTEN KORKUYOR'
Bebek masajında diğer ülkeler ile Türkiye'de uygulanan arasındaki farkı da açıklayan Nihan Zayım, "Verilen eğitimlerde bir fark olmasa da bazen kültürel farklar olabiliyor. Mesela Türk anneleri bebeği üşütmekten çok korktuğu için masaj sırasında bebeği tamamen soymamaktan çekinebiliyorlar. Biz eğitmenler olarak masaj yapacağımız zaman bebeği tamamen soymak gerektiğini tavsiye ediyoruz" detayını verdi.
Bebek masajının, gevşemeye ve uykuya geçişine de katkısı olduğunu vurgulayan Zayım, "Aileler, bebeklerinin masajlardan sonra uyku düzeninin geliştiğini, daha uzun ve daha derin uyuduklarını bizlere söylüyorlar. Aynı zamanda bebek sakinleşiyor ve stres seviyeleri azalıyor. Masaj, bebeklerin büyümelerine destek sağladığı gibi sindirim sistemini de uyarıyor" diye konuştu.
