96 tespit 384 öneri! Banyo suyu, sel dönüşüm planı...

Önder Yılmaz - Ankara / Türkiye’de su konusunda otorite olan eski Orman ve Su İşleri Bakanı, TBMM İklim Komisyonu Başkanı Veysel Eroğlu, aylarca süren çalışmaların ardından tamamlanan ve önümüzdeki günlerde kamuoyuna açıklanacak “TBMM İklim Raporu”nu Milliyet’e değerlendirdi.

Eroğlu, TBMM Başkanlığı’na sunacakları raporun, iklim değişikliği ile ilgili 96 tespit ve 384 çözüm önerisi içerdiğini, özellikle iklim değişikliğinin su üzerindeki etkisine geniş yer verdiklerini belirtti. Eroğlu, suya dönük yatırımların meyvesinin salgın ve kuraklık etkisinin zirve yaptığı son yıllarda fazlasıyla alındığını söylerken, “Kovid-19 sürecinde yapılan içme suyu yatırımları sayesinde hiçbir ilimizde su kesintisi yaşanmadı. Kesinti yaşansaydı salgının boyutu çok daha büyük hale gelebilirdi. Çünkü çevre ve su alanında yapılan yatırımlar, sağlık hizmetlerinde koruyucu hekimlik vazifesi görmekte” ifadelerini kullandı. Raporda en çok su konusunda öneride bulunduklarını aktaran Eroğlu şöyle devam etti:

“Rapor; Küresel İklim Değişikliği ve Kuraklıkla Mücadelede Türkiye’nin Yol Haritası olacaktır. Raporda en fazla üzerinde durulan alan su konusu oldu. Toplam 37 tespit 111 çözüm önerisi sunuldu. Su Kanunu’nun çıkarılması çok elzem. Su ve Kanalizasyon İdarelerinin görev, yetki ve sorumluluklarını belirleyen yeni bir hukuki düzenleme ihtiyacı da bulunmakta. İklim değişikliği sürecinde taşkın risk ve kriz yönetiminin etkin bir şekilde yapılması için ‘Taşkın Kanunu’ çıkarılması önemli. Ürün desenini zorunlu kılacak Tarım Kanunu değişikliği şarttır.”

Eroğlu, Türkiye’nin su varlığının yüzde 48’inin denizlere ve ülke sınırları dışına boş yere aktığını, bu potansiyelin “hazır su miktarını artırarak ve depolayarak” değerlendirilmesi için yapımı süren baraj ve göletlerin hızla tamamlanması gerektiğini söyledi. Vahşi sulamanın terk edilerek damlama sulama yöntemlerine geçilmesi halinde 16 milyar metreküp su tasarrufu sağlanabileceğini kaydeden Eroğlu, “Tarlada tüketilen suyun sayaçlarla ölçümü yapılmalı ve fiyatlandırılmalı. Damlama sulamaya geçiş için seferberlik ilan edilmeli” dedi.

BANYO SUYU SİFONA

Eroğlu, atık suların geri kazanılmasının önemini de vurguladı. Yeşil alanların yağmur suları, geri dönüşümü sağlanan atık sularla sulanabileceğine işaret eeden Eroğlu, “Yeni binalarda, büyük otellerde, sitelerde, alış veriş merkezlerinde iki atık su şebekesi yapılarak, lavabo, banyo, çamaşır vb. sular ayrı ayrı toplandıktan sonra arıtılarak elde edilecek gri su arıtıldıktan sonra tuvaletlerin sifonlarında kullanıma sunulmalı. Arıtılmış sanayi atık suları, uygun olan diğer sanayi tesislerinde tekrar kullanılmalı. Türkiye genelinde arıtılmış atık suyun sadece yüzde 2,5’i yeniden kullanılmakta, bu oran çok çok artırılmalı” diye konuştu.

SEL DÖNÜŞÜM PLANI

Taşkın pik debilerinin hesaplanması, ülke çapında erken uyarı sistemleri kurulması ve dere yataklarındaki yapılaşmanın kaldırılmasının önemine işaret eden Eroğlu, “Şehirlerde, okul bahçeleri, hastane avluları gibi alanları betonlaştırmadan kaçınılmalı ve böylece yağan yağışın akışa geçen miktarını arttıracak satıh kaplamalarından sarfı nazar edilmelidir. Şehir merkezlerinden geçen dereler, 500 yıllık debilere göre planlanmalı, çekilen dereler yeşil yürüyüş alanları olarak tasarlanmalı, kesinlikle imara açılmamalı. Dere yataklarını işgal eden yapılar kaldırılarak ‘sel dönüşüm’ projesi yapılmalı” dedi. Eroğlu, yeraltı sularının korunması için de, kuyuların takibi için izleme-deneti-yaptırım mekanizması oluşturulması ve sayaç takılmasgerektiğini belirtti.

‘HES’LER ÖNEMLİ’

Türkiye’nin hidroelektrik enerji potansiyelinin 216 milyar kilovatsaat olduğunu, bunun da yüzde 50’sinin kullanılabildiğini dile getiren Eroğlu, 100 milyar kilovatsaatlik gücün biran önce devreye alınması, HES’lerde üretim kayıplarının azaltılması gerektiğini söyledi. Eroğlu, havza esasında bütünleşik işletim sistemi benimsenerek, bütün HES işletmelerinin buna riayet etmesinin zorunlu olduğunu kaydetti.