30 büyükşehirin ‘eşitlik’ karnesi

Ceyda Ulukaya - Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği’nin (CEİD) kent ölçeğinde hizmet üreten temel aktör olan belediyelerin sosyal hizmetlerini toplumsal cinsiyet eşitliği çerçevesinde incelediği “30 Büyükşehir Belediyesi Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Dair Bize Ne Söylüyor?” başlıklı araştırma yayımlandı. Belediye harcamalarından sığınmaevlerine, kreş ve yaşlı bakım hizmetlerinden iyi uygulamalara, büyükşehir belediyelerinin eşitliğin sağlanmasına yönelik hizmetlerine ilişkin değerlendirme ve tavsiyelerin yer aldığı raporda öne çıkanlar şöyle:

■ Belediye Kanunu’na göre nüfusu 100 binin üzerindeki belediyelerin kadın ve çocuklar için sığınma evi açması zorunlu olsa da, 30 büyükşehir belediyesinden 20’sinde bu hizmet sunulmuyor. Sığınmaevi hizmeti sunan 10 belediye Ankara, Antalya,Aydın, Bursa, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Mersin ve Tekirdağ olarak öne çıkıyor.

■ Antalya, Aydın, Denizli, Gaziantep ve Van hariç 25 büyükşehir belediyesi ise kadın danışma merkezi, aile danışma merkezi vb. isimler altında farklı danışmanlık hizmetleri yürütüyor.

■ 30 büyükşehir belediyesinden 12’si çocuklara yönelik gündüzlü kreş/bakım hizmeti sunmuyor. 13 belediyede yaşlılara, 10’unda engellilere yönelik gündüzlü bakım hizmeti bulunmuyor.

■ Ankara, Aydın, Bursa, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Konya ve Manisa olmak üzere toplam 8 büyükşehir belediyesinde yaşlılara huzurevi/yatılı bakım hizmeti sunuluyor. Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Diyarbakır, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Mersin, Samsun, Tekirdağ ve Trabzon olmak üzere 16 belediyede ise engellilere yönelik gündüz bakımı bulunuyor.

34 belediye imzaladı

Araştırma, belediyelere eşitlik temelinde hizmet sunmada rehberlik eden önemli belgelerden biri olan Avrupa Yerel Yaşamda Kadın Erkek Eşitliği Şartı’nı 2021 sonu itibarıyla Türkiye’de 8 büyükşehir belediyesi olmak üzere toplam 34 belediyenin imzaladığını ortaya koyuyor. Şartı imzalayan büyükşehir belediyeleri ise Adana, Antalya, Bursa, Denizli,
Gaziantep, İzmir, Ordu ve Trabzon.

Bu şartı imzalayan belediyelerin, en geç iki yıl içerisinde Yerel Eşitlik Eylem Planı hazırlamaları ve uygulamaları bekleniyor. Ankara, Eskişehir, İstanbul ve Mersin büyükşehir belediyeleri şartı imzalamamalarına rağmen Yerel Eşitlik Eylem Planı hazırlayıp ve yürürlüğe sokan belediyeler.

İyi uygulamalar

Raporda yer verilen iyi uygulamalardan biri, sığınmaevinde güçlenme çalışması tamamlanan kadınların işe girip düzenlerini kuruncaya kadar kalabilecekleri, geçiş dönemini kolaylaştırmak üzere sığınmaevi sonrası hizmet sunan merkezler. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin sağladığı bu hizmeti Ankara Büyükşehir de lojmanlarını hizmete açarak sağlıyor. Raporda dikkat çekilen bir başka iyi örnek, kadınların gece saatlerinde güvenli ulaşımını sağlamak üzere toplu taşımadaki duraksız indirme uygulaması. Bu uygulama yalnızca Adana, Ankara ve İzmir’de var.