Çin ve ABD krizi derinleşiyor: Husiler'e uydu desteği iddiası!
18.04.2025 - 07:17 | Son Güncellenme:
DIŞ HABERLER SERVİSİ
ABD ile Çin arasında ticari savaş gerilimine sıcak savaş gerilimi de eklendi. ABD'li yetkililere göre Çin ordusuyla bağlantılı bir uydu şirketi, Trump'ın ilk savaşını başlattığı Yemenli Husiler'e Kızıldeniz'deki Amerikan savaş gemilerini hedef almaları için görüntüler sağlıyor.
ABD, Çinli bir şirketin Yemen'deki Husilere Amerikan savaş gemilerini hedef almaları konusunda yardımcı olduğunu öne sürdü. Financial Times'a konuşan yetkililere göre, Çin Halk Kurtuluş Ordusu'yla bağlantılı bir uydu şirketi, İran destekli Yemen'deki gruba görüntüler sağladılar.
Trump yönetimi, ticari bir grup olup Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile bağlantısı bulunan Chang Guang Uydu Teknolojisi Ltd. Şirketi'nin Husilere istihbarat sağladığı konusunda Pekin'i defalarca uyardı.
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, "Amerika Birleşik Devletleri, Çin hükümetine Chang Guang Uydu Teknolojisi Ltd. Şirketi'nin Husilere destek sağlama rolüne ilişkin endişelerini özel olarak birçok kez iletti, Pekin'in bu konuda adım atması için uyardık,” dedi.
Husiler'e ait Filistin bayraklı helikopter ABD gemisine saldırmıştı. Fotoğraf: AP (Arşiv)
Yetkili, Çin'in bu endişeleri "göz ardı ettiğini" belirtti. Yetkili FT'ye Çinli şirketin eylemlerinin ve "Washington'un uyarılarına rağmen Pekin'in kapalı desteğinin, Çin'in barışı desteklediği yönündeki boş iddialarının bir başka örneği" olduğunu söyledi ve ekledi: "Ortaklarımıza, Çin Komünist Partisi’ni ve Çinli şirketleri söyledikleriyle değil, eylemleriyle değerlendirmeleri çağrısında bulunuyoruz."
- Şirkete yönelik endişeler, ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin’den yapılan ithalatlara yüzde 145 oranında gümrük vergisi getirmesiyle daha da derinleşen ticaret savaşı sırasında gündeme geldi.
HER 10 DAKİKADA BİR GÖRÜNTÜ
Çin'in askeri-sivil entegrasyon programı kapsamında, şirketlerin hükümetin talimatıyla teknolojilerini Halk Kurtuluş Ordusu’yla paylaşmaları gerekiyor.
ABD hükümetiyle çalışan bir danışmanlık firması olan BluePath Labs'ten Çin savunma uzmanı Matthew Bruzzese, CGSTL'nin 2023 yılı itibariyle yörüngede 100 uydusu olduğunu, 2025 yılı sonunda bu sayıyı 300'e çıkarmayı planladığını ve bu sayede dünyanın herhangi bir bölgesinden her 10 dakikada bir görüntü alabileceklerini söyledi.
Bruzzese, CGSTL'nin Çin hükümeti, komünist parti ve orduyla "yakın bağları" olduğunu belirtti. Ancak 2020 yılından bu yana bu bağların kamuya açık şekilde daha az anıldığını, şirketin bu bağlantılar hakkında kamuoyuna açık konuşmaktan daha temkinli hale geldiğini ekledi.
ABD, son yıllarda orduyla bağlantılı olduğu iddia edilen onlarca Çinli ticari gruba yaptırım uyguladı.
ASKERİ İSTİHBARAT UYGULAMALARI
Bruzzese ayrıca CGSTL’nin üst düzey Çinli yetkililere, aralarında "askeri istihbarat" uygulamalarının da bulunduğu faaliyetleri hakkında brifingler verdiğini ve aralarında Çin ordusunun en üst düzey generali ve Devlet Başkanı Xi Jinping'den sonra ikinci komutan olan Zhang Youxia’nın da bulunduğu bazı PLA (Halk Kurtuluş Ordusu) yetkililerine teknolojisini tanıttığını söyledi.
ABD'nin CGSTL'ye yönelik endişeleri, Pentagon'un Çin'in uzaydaki askeri faaliyetlerine giderek daha fazla odaklandığı bir döneme denk geliyor.
Pentagon, Çin'in 2023'te yörüngeye 200 uydu yerleştirdiğini ve bu sayının ABD'den sonra en fazla olduğunu açıkladı. Ayrıca Pekin'in, CGSTL'nin kullandığı türde uzaktan algılama uyduları dahil olmak üzere, kendi geliştirdiği uydu teknolojilerini başka ülkelere ihraç ettiğini de belirtti.
KIZILDENİZ'DE YAŞANANLAR
Husiler, 7 Ekim'de İsrail'in Hamas'a karşı savaş başlatması üzerine, Kızıldeniz'deki gemilere saldırmaya başladılar. Bu deniz hattı, küresel ticaret ve ABD donanması için hayati önemde.
ABD, son haftalarda Yemen'deki isyancı grubun mevzilerine saldırılarını artırdı. Bu saldırılar arasında 'Signalgate' sızıntısına konu olan ve kampanyada bir tırmanmayı işaret eden büyük bir askeri operasyon da yer alıyor.
Eski başkan Biden yönetimi, Pekin'i İran üzerindeki etkisini kullanarak Husileri dizginlemeye çağırdı; ancak yetkililer, Pekin'in bu yönde herhangi bir adım attığına dair bir kanıt görmediklerini belirtti.
Trump, Kızıldeniz'deki istikrarsızlığı ele almayı öncelikli bir mesele haline getirdi. Çünkü Husilerin küresel ekonomi için bir tehdit oluşturmayı sürdürdüğü düşünülüyor.
ÇİN'İN WASHINGTON ELÇİLİĞİ'NE SORULDU
Financial Times, Çin'in Washington Büyükelçiliği'nin uydu şirketi hakkındaki ABD iddiaları sorulara "konuyla ilgili bilgi sahibi olmadıklarını" belirten bir yanıt verdi.
ÇİNLİ ŞİRKETİN WAGNER BAĞLANTISI
CGSTL, daha önce de ABD'nin radarına girmişti. 2023 yılında, Rus paralı asker ordusu Wagner Grubu'na yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri sağladığı iddiasıyla yaptırımlara maruz kalan gruplardan biriydi. Wagner, Başkan Vladimir Putin'in Ukrayna’ya yönelik tam ölçekli işgalinde önemli bir rol oynamıştı.
Çinli şirket, 2014 yılında Jilin eyalet hükümeti ile Çin Bilimler Akademisi’nin Changchun’daki bir kolu arasında ortak girişim olarak kuruldu.
Pamir Danışmanlık şirketinde Çin ordusu ve istihbaratı konusunda uzman olan James Mulvenon, "Chang Guang, sözde ticari görünen ama aslında askeri-sivil entegrasyon ekosistemine derinden gömülü olan ve hem sivil hem de askeri müşterilere küresel gözetleme kabiliyeti sağlayan birkaç Çinli uydu şirketinden biridir" dedi.
TRUMP'IN SALDIRI EMRİ
ABD Başkanı Donald Trump, 15 Mart'ta yaptığı açıklamada, ABD ordusuna Yemen'deki İran destekli Husilere karşı büyük bir saldırı başlatma talimatı verdiğini duyurmuştu. Gelişmenin ardından ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) Yemen'in farklı bölgelerindeki Husi hedeflerine çok sayıda hava saldırısı gerçekleştirmişti. Bölgede gerilim yükselirken, Husiler ise misilleme olarak ABD gemilerini ve İHA’larını hedef aldıklarını duyurmuştu.
