08.09.2021 - 07:30 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Afganistan'ın başkenti Kabil'i yıldırım hızıyla ele geçiren Taliban'dan beklenen açıklama geldi. Ajansların son dakika koduyla duyurduğu yeni hükümet duyurusunu, grubun sözcüsü yaptı.
Bir Taliban yetkilisinin, yeni Afganistan hükümetinin ilk üyelerinin Salı gecesi, yani bugün açıklanacağını duyurmasıyla tüm dünyada gözler bir kez daha ülkeye çevrildi.
Sözcünün açıklamasına göre Hassan Akhund Başbakan, Molla Baradar Başbakan Yardımcısı, Saraceddin Hakkani İçişleri Bakanı olarak görev alacak. Molla Yakup, Afganistan Savunma Bakanlığı görevini yürütecek.
Yerel kaynaklar, Ulusal Direniş Cephesi lideri Ahmed Mesud'un sosyal medyada yayınlanan ses kaydının ardından Afganistan'ın birçok kentinde gösteriler düzenlendiğini bildiriyor.
Çarşamba günü güneş doğduğunda ise Afganistan'da korku duvarının yıkıldığı görüldü. Başta başkent Kabil olmak üzere çok sayıda şehirde insanlar sokağa döküldü.
Sokakta panik içindeki bir kadın, İran televizyonunun Twitter'da yayınlanan bir haber videosunda silah sesleri üzerine "Yoksul insanlarımıza ateş ediyorlar" dedi ve ekledi: "Bu insanlar (Taliban) çok adaletsiz ve insan falan değiller."
Taliban militanları, hafta sonu silah ve göz yaşartıcı gaz kullanarak bir protestoyu böldü ve bazı kadın yürüyüşçüleri kanlı bir şekilde dövdü. Son birkaç gündeki sahneler, Taliban'ın modernleştiğine ve ülkeyi daha yumuşak bir şekilde yönetmeye hazır olduğuna dair vaatlerine şüphe düşürdü.
Öte yandan, Taliban militanlarının özellikle kadın aktivistlerin fotoğraflarını çekiyor gibi göründüğünü belirten haberler, çeşitli kaygılara sebep oldu.
Militanların, kadınların fotoğrafını çekmesinin nedeninin, haklarında dosya derleyip kara liste hazırlamak olabileceği söylense de, bunu neden yaptıkları henüz tam olarak bilinmiyor.
Çoğunluğu kadınlardan oluşan göstericiler Taliban'a ve Pakistan'a karşı yürüdü, sloganlar attı. Sokaklardaki kontrol noktalarını tutan Taliban militanları ise şaşkınlık yaşadığı gösteri karşısında silahlarına sarıldı ve yüzlerce kez havaya ateş açtı.
Afgan Tolo News haber kanalı, Taliban militanlarının protestoların görüntülenmesini engellemek için bazı gazetecileri gözaltına aldığını bildiriyor. Reuters haber ajansı ise, Taliban militanlarının ateş açtığı sırada can havliyle koşarak kaçan gösterilerin yer aldığı bir fotoğrafı dünyaya servis etti.
Sosyal medyaya yansıyan görüntülere, Kabil, Belh ve Ghor gibi kentlerde 'Pakistan, Pakistan; defol Afganistan'dan' sloganlarının atıldığı yansıdı. Afganistan'da hafta sonundan bu yana kadınlar gösteri yapıyor. Başkent Kabil'de Taliban militanları göstericilere biber gazı kullanıp bazılarını döverek yaraladı.
Reuters haber ajansına konuşan Soraya isimli bir gösterici, Taliban'ın müdahalesini "Silah şarjörüyle kadınların kafalarına vurup kanattılar" diye anlattı.
Afgan kadınlar, yeni hükümette kadınlara görev vermeyeceğini ilan eden Taliban'ın 1996-2001 yıllarında iktidarda olduğu dönemde kadınlara uyguladığı baskı ve cezalandırma yöntemlerini yeniden uygulamasından korkuyor.
Tüm dünya, Taliban'ın ikinci döneminde okulların nasıl olacağını merak ediyordu. Bugün örgütün sosyal medya hesapları tarafından paylaşılan görüntü, soruya yanıt verdi.
Başkent Kabil'deki İbn-i Sina Üniversitesi'ndeki bir sınıfta kız ve erkek öğrencilerin arasına perde çekildiği görüldü. Büyük ses getiren fotoğraflar anında sosyal medyada yayıldı.
Taliban örgütü, daha önce kız çocuklarının dini kurallaar uygun olmak koşuluyla okullara gidebileceğini duyurmuştu. 1996-2001 arasındaki dönemde kızların okula gitmesi yasaklanmıştı.
Tolo News'a konuşan gazeteci Azita Nazimi, "25 yıl önce Taliban geldiğinde okula gitmeme engel olmuştu. Beş yıllık iktidarlarının ardından 25 yıl eğitim gördüm ve çok çalıştım. Geleceğimiz için buna izin vermeyeceğiz" dedi.
20 yıllık işgali resmen sonlandırıp tüm askerlerini Afganistan'dan olaylı bir şekilde çeken ABD, yeni bir diplomasi turuna Taliban'la müzakereleri yürüttüğü Katar'dan başladı. Blinken, Katar'ın başkenti Doha'da yaptığı açıklamada, Taliban'dan, geçerli belgeleri olan kişilerin Afganistan'dan çıkışına izin verileceği konusunda güvence aldığını söyledi.
Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdulrahman el Tani ise, Kabil Havalimanı'nın nasıl işletileceği konusunda Taliban ile görüşmelerin sürdüğünü aktardı. El Tani, havaalanının birkaç gün içinde yeniden uçuşlara açılmasını umduğunu da ekledi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin Katar'daki görüşmelerin ardından bugün Almanya'ya geçti. Washington, müttefiki Berlin yönetimiyle Afganistan konusunda atılacak adımları masaya yatıracak.
Pencşir'den gelen yeni fotoğraflarda onlarca Taliban militanının zırhlı araçlarla vilayet merkezi Bazarak girişinde konuşlandığı görülüyor. Anadolu Ajansı, Bazarak'a giderken Şotul ve Anaba ilçelerinde sokakların ıssız ve iş yerlerinin kapalı olduğunu kaydetti.
Rus medyası ise, sarp vadilerle çevrili Pencşir'de son üç günde gerçekleşen yoğun çatışmalarda yaklaşık 500 kişinin hayatını kaybettiğini ve aralarında bir Taliban komutanının da olduğunu duyurdu.
Haberini bir kaynağa dayandıran Ria'ya konuşan bir Afganistan uzmanı ise, yeni bir 'terör savaşı'nın başlamasından korkulduğunu söyledi. Uzmana göre, Afganistan'dan çekilen ABD stratejik rakibi Çin'in bölgeye hakim olmasını istemiyor.
Çin'in kendilerini tanımasını beklediğini açıklayan Taliban'a Afganistan'ın batı komşusu İran'dan sürpriz bir yaylım ateşi geldi. Tahran yönetimi, Taliban'ı Pencşir'deki operasyon nedeniyle sert bir dille kınadı.
Tahran, Kabil’i ele geçirdiği 15 Ağustos tarihinden bu yana Taliban’ı eleştiren açıklamalar yapmaktan kaçınmış ve örgütle yakınlaşma sinyalleri vermişti. Afganistan'la 900 kilometre sınırı olan İran 3,5 milyon Afgan göçmene ev sahipliği yapıyor.
ABD'nin 20 yıllık Afganistan sürecinin öne çıkan detayları şöyle oldu: 7 Ekim 2001: ABD öncülüğündeki koalisyon Afganistan'daki Taliban ve El-Kaide mevzilerini bombaladı. Kabil, Kandahar ve Celalabad şehirleri hedef alındı. Taliban, El Kaide lideri Usame Bin Ladin'i teslim etmeyi reddetti.
13 Kasım 2001: Afganistan'da Taliban rejimine karşı savaşan silahlı örgüt olan Kuzey İttifakı, Kabil'i ele geçirdi. 7 Şubat 2009: Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, Afganistan'a gönderilecek askeri birliklerin sayısını artırmayı onayladı. Böylelikle asker sayısı zirveye, 140 bin dolaylarına ulaştı.
28 Aralık 2014: NATO, Afganistan'daki muharebe operasyonlarını sonlandırdı. ABD binlerce askerini geri çekmeye başladı. Kalan askerler Afgan güvenlik güçlerini eğitmek ve desteklemek için kaldı. 29 Şubat 2020: ABD ve Taliban arasında Katar'ın başkenti Doha'da barış anlaşması imzalandı. ABD ve NATO müteffikleri Taliban'ın anlaşmayı bozmaması durumunda 14 ay içerisinde Afganistan'ı terk etmeyi kabul etti.
13 Nisan 2021: ABD Başkanı Joe Biden tüm ABD birliklerinin 11 Eylül'de Afganistan'ı terk edeceklerini duyurdu. 16 Ağustos 2021: Bir aydan biraz daha uzun bir süre içinde, Taliban Kabil de dahil olmak üzere Afganistan'ın dört bir yanındaki kasaba ve şehirlerin kontrolünü ele geçirdi. Afgan güvenlik güçleri Taliban ilerleyişi karşısında çöktü. 31 Ağustos 2021: ABD, Afganistan'dan çekilme sürecini tamamladı.