Son dakika | '3. Dünya Savaş'ı sinyali! İran'dan İngiltere, Almanya ve Fransa'ya tehdit
14.01.2020 - 21:20 | Son Güncellenme:
AA
Son dakika haberleri peş peşe geliyor. İran ile İngiltere, Almanya ve Fransa arasındaki 'nükleer anlaşma' krizi korkutucu hal almaya başladı. İngiltere, Almanya ve Fransa, İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı işletme kararı almıştı. Almanya, İran'ın nükleer anlaşmayı ihlal etmesini daha fazla cevapsız bırakamayacaklarını açıkladı. İran ise 3 ülkeye bu adımlarının sonuçlarına katlanmaları gerektiğini açıkça belirtti. İşte tüm detaylar...
İngiltere, Almanya ve Fransa'nın İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı işletme kararı almasından sonra ortalık bir anda tuz duman oldu. İran'dan bu 3 ülkeye tehdit gibi açıklama geldi. ABD ile İran arasındaki sıcak temastan sonra bu yeni kriz '3. Dünya Savaşı'nı tekrardan akıllara getirdi...
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi, İngiltere, Almanya ve Fransa'nın İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı işletmenin sonuçlarına katlanmaları gerektiğini belirtti.
Musevi, yaptığı yazılı açıklamada İngiltere, Fransa ve Almanya'yı nükleer anlaşmadaki vaatlerini yerine getirmemekle suçlayarak, "İran, bu 3 ülkenin yapıcı olmayan adımlarına karşı sert ve kararlı bir yanıt verecektir." ifadelerini kullandı.
Mekanizma'nın İran Dışişleri Bakanı tarafından Nükleer Anlaşma Ortak Komisyonu Organizatörü'ne gönderilen mektupla başlatıldığını savunan Musevi, yeni bir sürecin ve pratik bir gelişmenin söz konusu olmadığını belirtti.
Musevi, Mekanizma'nın işletilmesi açıklamasını söz konusu 3 ülkenin zaafı şeklinde değerlendirerek, AB ülkelerinin taahhütlerini gerine getirmemesi nedeniyle İran'ın nükleer anlaşmanın 26. ve 36. maddelerine dayanarak taahhütlerini askıya aldığını savundu.
Almanya'dan İran'a gözdağı: Cevapsız bırakmayız
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, İran'ın nükleer anlaşmayı ihlal etmesini daha fazla cevapsız bırakamayacaklarını belirtti.
Maas, yaptığı yazılı açıklamada, İngiltere, Almanya ve Fransa'nın, İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı işletme kararı almasını değerlendirdi.
Fransa ve İngiltere ile yaptıkları yoğun istişareler sonucunda bu kararı aldıklarını belirten Heiko Maas, "İran'ın nükleer anlaşmayı ihlal etmesini daha fazla cevapsız bırakamazdık." ifadesini kullandı.
Maas, buradaki hedefin bu anlaşmayı koruyarak diplomatik bir çözüme ulaşmak olduğunu, anlaşmanın tüm taraflarıyla bu hedefe ulaşmak istediklerini belirterek, İran'a sürece yapıcı katkıda bulunma çağrısı yaptı.
AB'den Irak'taki gerginliğin durdurulması çağrısı
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, ABD ile İran arasında Irak topraklarında yaşanan gerginliğe ilişkin, "Irak'taki şiddet dalgası, tekrar kontrolden çıkmadan durdurulmalı." dedi.
Borrell, Avrupa Parlamentosunun (AP) Strazburg'daki Genel Kurul oturumunda İran ve Irak'taki gelişmeleri değerlendirdi.
Washington ile Tahran arasında Irak topraklarında yaşanan gerginliğe değinen Borrell, "Irak'taki şiddet dalgası, tekrar kontrolden çıkmadan durdurulmalı." dedi.
Borrell, Irak'ta son dönemde yaşanan gelişmelerin, terör örgütü DEAŞ ile mücadeleyi riske atabileceğine işaret ederek, bunun da daha çok sivilin yerinden olmasına yol açabileceği uyarısında bulundu.
İran'ın başkenti Tahran'da Ukrayna uçağının düşürülmesini "trajedi" olarak nitelendiren Borrell, İran'a iş birliğine açık olması ve şeffaf soruşturma yürütmesi çağrısı yaptı.
İran nükleer anlaşması
Borrell, İngiltere, Almanya ve Fransa'nın, İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı işletme kararına ilişkin de "Söz konusu adım, anlaşmaya tekrar tam olarak uyulmasının tesis edilmesi amacını taşımaktadır." dedi.
İran nükleer anlaşmasının korunmamasının bölgedeki tansiyonun daha da artmasına yol açacağının altını çizen Borrell, "İran bugün nükleer silahlara sahip olsaydı bir saniyeliğine neler olabileceğini düşünün." diye konuştu.
İngiltere, Almanya ve Fransa, İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı işletme kararı almıştı.
E3 olarak bilinen İngiltere, Almanya ve Fransa Dışişleri Bakanlarının ortak açıklamasında, Tahran'ın nükleer faaliyetlerini düzenleyen Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nın (JCPOA) korunmasının önemine değinilmiş ve şu ifadelere yer verilmişti:
"İran'ın eylemleri göz önüne alındığında, İran'ın JCPOA kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmediği yönündeki endişelerimizi kayda geçirmek ve bu konuyu paragraf 36'da belirtilen İhtilaf Çözüm Mekanizması altındaki Ortak Komisyona taşımadan başka seçeneğimiz kalmadı."
İhtilaf Çözüm Mekanizması, ilgili bakanlara herhangi bir sorunun çözümü için iki hafta süre tanıyor ancak tüm tarafların kabul etmesi durumunda bu süre uzatılabiliyor. Bir danışma kurulunun kurulmasına karar verilmesi durumunda ise 20 gün ek süre verilebiliyor.
Nükleer anlaşma
İran ile Çin, Fransa, Almanya, Rusya, İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) arasında 2015'te Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
Ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın göreve gelmesinin ardından Washington, anlaşmadan tek taraflı çekilerek, İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Anlaşmanın diğer taraflarından Washington'u durdurmasını isteyen ancak bunda başarılı olamayan İran, Temmuz 2019'da nükleer anlaşmanın bazı maddelerini, 5 Ocak 2020'de anlaşmadan kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı.
Tahran, yaptırımların kalkması ve menfaatlerin temin edilmesi halinde yeniden anlaşmaya dönmeye hazır olduğunu ifade etmişti.AA
BM'den İran nükleer anlaşmasının korunması çağrısı
Birleşmiş Milletler, İngiltere, Almanya ve Fransa'nın, İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı devretmeye sokmasının ardından tüm taraflara anlaşmanın korunması ve İran'a anlaşma kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmesi çağrısında bulundu.
BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, günlük basın brifinginde İngiltere, Almanya ve Fransa'nın, İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı devreye sokmasına ilişkin soruları yanıtladı.
İran nükleer anlaşması konusunda BM'nin pozisyonunun değişmediğini belirten Dujarric, ''Bizim pozisyonumuz değişmedi, tüm taraflara yapıcı diplomatik diyalog yoluyla anlaşmanın korunması için birlikte çalışarak ellerinden geleni yapması çağrısı yapıyoruz.'' dedi.
Dujarric, ''İran'a da UAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı) ile nükleer programı ve anlaşmanın gerektirdiği tüm taahhütlerini yerine getirme konusunda iş birliği çağrısında bulunuyoruz.'' değerlendirmesinde bulundu.AA
