Milli Saraylar Başkanlığı'na devredilen tarihi cezaevinde, Edirne Sarayı eserleri sergilenecek

Osmanlı padişahı 2'nci Murad döneminde 1450 yılında yapımına başlanan ve Fatih Sultan Mehmet döneminde tamamlanan Edirne Sarayı, savaşlar, deprem ve yangınlar sonucu uğradığı tahribatlar nedeniyle yıkıldı. Sarayda Cihannüma Kasrı, Adalet Kasrı, Kum Kasrı, hamam ve mutfağı ile saray giriş kapısının bir bölümü günümüze kadar ulaştı. Ayakta kalan yapılarla birlikte kaybolan diğer kısımların ayağa kaldırılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı, Edirne Valiliği ve Trakya Üniversitesi, alanda yaklaşık 13 yıl önce ortak kazı ve restorasyon çalışması başlattı. Çalışmalar sonrası, mutfak ve hamam restore edildi. Daha önce Trakya Üniversitesi tarafından yapılan kazı çalışmaları, geçen yıl 18 Ekim'de Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı'na devredildi, 2023 Ocak ayında ise kazı çalışmaları başladı. Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanı Yasin Yıldız, Edirne'ye gelip, 8 aylık sürecin ardından kazılarda gelinen noktayı anlattı. Geçen aylarda Milli Saraylar Başkanlığı'na devredilen ve kısa süre öncesine kadar kapalı cezaevi olarak kullanılan, 19'uncu yüzyıl yapısı Asakir-i Mansure-i Muhammediye Kışlası'na değinen Yıldız, Orayla ilgili devraldıktan sonra yaptığımız çalışmalarda gördük ki bugün ayakta olan kısmı, yapının ancak yüzde 50'si. Bu bile ciddi anlamda yaklaşık 20 bin metrekarenin üzerinde bir kapalı alana sahip, oldukça özgün bir yapı. İçinde bir temel seviyesinde kalmış cami ve bugün hala ayakta olan ama ciddi bir restorasyona ihtiyacı olan hamamıyla birlikte devraldık. Sadece bahçesinin alanı 80 dönüm. Şu an devirle ilgili son çalışmaları tamamlıyoruz, Adalet Bakanlığımız ile beraber. Bunun ardından yıl sonuna kadar rölöve ve restorasyon projeleri çıkacak ve inşallah önümüzdeki yıl oraya da ciddi anlamda restorasyona başlamış olacağız diye konuştu. Söz konusu yapıyı Edirne Sarayı'ndaki buluntuların sergilenebileceği bir müze olarak kullanmayı düşündüklerini anlatan Yıldız, İnanıyorum ki bizim Mahmudiye Kışlası'nın veya eski adıyla Edirne Tevkif Evi'nin restorasyonu da bittikten sonra Edirne'ye çok çok nitelikli bir müze kazandırmış olacağız. Çünkü bu alanda yürütülen kazılardan ve bunun dışında da bazıları İstanbul'da veya Edirne'de bulunan müzelerde Edirne Sarayı'na ait çok sayıda taşınabilir eser var. Bunların sergilenebilmesi için çok ciddi bize bir alan sunuyor. Bununla beraber Milli Saraylar Enstitüsü'nün bir kolunu burada yapıp, sadece Edirne değil çünkü Edirne'de Sarayı'nın dışında da muazzam bir tarihi birikimimiz var. Edirne şehrine ve bunun ötesinde Balkanlar'daki tarihi mirasımıza yönelik çalışmaları, akademik çalışmaları yürüteceğimiz bir kolumuz olacak. Aynı zamanda içinde bir kültür merkezi olacak. Yani bu anlamda Edirne'ye çok ciddi bir kıymetli bir müze ve kültür merkezi kazandıracağımızı söyleyebilirim ifadelerini kullandı. Edirne Sarayı kazısında ikinci aşamaya başladıklarını anlatan Yıldız, sarayın kalbi konumundaki Cihannüma Kasrı'na da yoğunlaştıklarını belirterek, Cihannüma Kasrı 2017 yılından itibaren Kültür Bakanlığı'nın denetimindeyken ciddi anlamda çalışılmış, güzel bir restorasyon projesi hazırlanmış. Biz ekim ayında burayı devraldığımızda bu projeyle beraber, bu çalışmaya başlayabileceğimizi gördük. Bizden önce koruma kurullarının onayladığı bir proje. Bizim bilim kurulumuzun da uygun görmesiyle şu an siz de görüyorsunuz ki uygulamaya başladı. Bu çok önemli bir aşama. Edirne Sarayı'nın en ikonik yapısı Cihannüma Köşkü. Zaten Edirne Sarayı, Topkapı Sarayı'yla gerçekten ciddi anlamda benzerlikler taşıyan bir saray. Hemen hemen aynı dönemde yapılmış, biraz kısa bir süre Topkapı'dan önce başlamış olmasına rağmen burada yapılan çalışmalarda bunun bilimsel hazırlıklarında yürütülen Bilim Kurulu toplantısında bizden önce yapılan kazı çalışmalarında da ve elimize ulaşan arşiv belgelerinde de görüyoruz ki plan olarak da Topkapı Sarayı'na çok benziyor. Bu bundan sonra yapılacak çalışmaları oldukça kolaylaştıracak bir husus dedi. Edirne Sarayı için 5 yıllık master plan hazırlandığını hatırlatan Yıldız, Bu 5 yıllık master planının sonucunda Edirne Sarayı'nın ülkemize yakışır bir tarihi miras olarak kültür hazinemizdeki yerini almasını hedefliyoruz. Çalışmanın temel sacayağı budur. 2023 yılı içerisinde Cihannüma Kasrı ile beraber şu an Edirne Sarayı'nın tarihindeki en ciddi ve en kapsamlı kazı çalışmaları da burada yürütülüyor. Bütün bu ilmi heyetin gözetiminde bu kazı çalışmaları, Milli Saraylar'ın sağladığı imkan ve destekle sürdürülüyor. Sadece kazı çalışmaları için bu yıl Milli Saraylar'ın hazır ayırdığı kaynak 35 milyon lira. Siz de görüyorsunuz alanın pek çok yerinde çok seri ve kapsamlı bir şekilde bu kazı çalışmaları yürütülüyor. Buradan ulaşacağımız verilerle de az evvel ifade ettiğim gibi sarayın ne şekilde ihya edilebileceği nihai halini bulmuş olacak diye konuştu.