Futbolun tarihi mabedi Wembley Stadyumu
09.07.2021 - 02:12 | Son Güncellenme:
Futbol, yüz yılı aşkın bir süredir insanların en sevdiği spor dalı olma özelliği taşıyor. Dünya genelinde hemen hemen her ülkenin bir numaralı spor dalı olan futbolun mazisini Kızılderililere ya da Çin'e kadar götürenler var ama daha çok kabul gören yorum bu sporun 19. yüzyılda İngiltere'de ortaya çıktığı ve kısa sürede de tüm dünyaya yayıldığıdır. 1848 yılında Cambridge Üniversitesi'nde ilk yazılı kuralları oluşturulan futbolun bu kurallara göre oynandığı ilk maç olan 18 Aralık 1863 tarihli karşılaşma milât kabul edilir. O tarihten bu yana milyarlarca insanın hayatının merkezinde olan futbol ve maçların oynandığı statlar taraftarlar kadar kentlerin de simgeleri haline geldi. EURO 2020'nin son maçlarına ev sahipliği yapan Londra'daki Wembley Stadyumu ise kuşkusuz futbolun en önemli mabedi. EURO 2020 Finali'ne de ev sahipliği yapacak olan bu muhteşem stada yakından bakalım.
İhsan Dindar - ihsan.dindar@milliyet.com.tr
Wembley Stadyumu günümüzde 2007 yılından bu yana İngiltere Milli Takımı'nın maçlarına ev sahipliği yapmakta. Ancak 2007 yılında kullanıma açılan bu modern stadın yerinden daha önce de binlerce maç ve unutulmaz konsere ev sahipliği yapan aynı isimli tarihi bir stat daha bulunuyordu. 2002 yılında yıkılan eski Wembley de yeni Wembley de dünyanın en popüler sporu olan futbolun kuşkusuz en ünlü mabedi. Burası her futbolcunun yanı sıra özellikle İngiltere'de genç müzisyenlerin de mutlaka sahne almayı hayal ettiği bir arena.
EURO 2020 yarı final ve final maçlarına ev sahipliğini üstlenen Londra'daki ünlü Wembley Stadyumu'nun mazisi unutulmaz anılarla dolu. 1923 yılında kullanıma açılan eski Wembley Stadyumu aslında o zamanlar Empire Stadium adıyla anılıyordu. Stat, İngilizlerin büyük önem verdikleri FA Cup finallerinin yanı sıra İngiltere Milli Takımı'nın maçlarına da ev sahipliği yapıyor. Wembley, İngiliz futbolseverler için de ulusal bir gurur kaynağı.
Dünyanın gelmiş geçmiş en büyük futbolcularından biri olan Pele'nin "The Heart of Football" yani "Futbolun Kalbi" sözleriyle tanımladığı Wembley Stadyumu 1923 yılında Bolton Wandereres ile West Ham United arasında oynan FA Cup Finali'nde 126 bin futbolseveri ağırlayarak bir rekora imza atmıştı. 120 bin kişilik oturma kapasitesiyle inşa edilen statta bu sayı sonrasında güvenlik nedeniyle 100 bine indirilmiştir.
Wembley Stadyumu 1948 Londra Olimpiyatları'na ev sahipliği yaptıktan sonra 1966'da İngiltere'de gerçekleştirilen Dünya Kupası'nın finalinin de oynandığı stat olmuştu. İngilizler kazandıkları tek dünya kupasını bu statta kaldırmışlardı. EURO 96'da Almanya ile Çek Cumhuriyeti arasındaki final maçına da ev sahipliği yapan Wembley, bir futbol mabedi olmasının yanı sıra zaman içinde çok amaçlı olarak da kullanılmıştır.
1985 yılında gerçekleşen ve müzik tarihinin unutulmazları arasına gire Live Aid Konseri de Wembley'de gerçekleştirilmiştir. Queen, David Bowie gibi yıldızların unutulmaz performanslarına ev sahipliği yapan Wembley sonraki yıllarda da müzik dünyasının en prestijli stadyum konseri mekânı oldu. Temmuz 1986'da 200 binden fazla müziksevere bu statta sahne alan Queen, tarihin en kalabalık konserlerinden birine imza atarken etkinliğin biletleri de çok kısa bir sürede tükenerek rekor kırmıştı.
1995 yılında Rugby finallerine de ev sahipliği yapan Wembley 2000 yılında İngiltere ile Almanya'nın karşı karşıya geldiği maçın ardından kapılarını kapatmıştı. Bu statta son golü Almanya'ya galibiyet sayısını getiren Dietmar Hamann kaydetmişti. Böylece 1924 yılındaki Uluslararası Londra Sergisi için mimarlar Sir John William Simpson ve Maxwell Ayrton tarafından inşa edilen Wembley etkinliklere veda etti. 2002 yılında da tamamen yıkıldı.
2002 yılında İngilizleri ve aslında tüm futbolseverleri hüzne boğan yıkımın ardından yine aynı yere çok 21. yüzyılın mimari anlayışını yansıtan yeni Wembley Stadyumu inşa edildi. Yeni Wembley 1 Haziran 2007'de İngiltere ile Brezilya arasında oynanan maçla futbolseverlere merhaba dedi ve yeniden milli takımın maçlarına ev sahipliği yapmaya başladı.
90 bin koltuk kapasiteli Wembley Stadyumu, Birleşik Krallık'ın birinci, Avrupa'nın ise en kalabalık ikinci stadı olma özelliği taşımakta. Barcelona'da bulunan Camp-Nou Avrupa'nın en yüksek kapasiteli stadı olma unvanına sahip. Wembley Stadı, eskisinde olduğu gibi konser etkinliklerine de ev sahipliği yapmaya devam ediyor.
Günümüzün en ünlü İngiliz müzisyenlerinin yanı sıra uluslararası isimlerin de konser verdiği Wembley'in konserlerdeki kapasitesi 115 bin kişiye kadar çıkabiliyor. Coldplay, Muse, gibi ünlü grupların konserlerine ev sahipliği yapan yeni Wembley, tıpkı eskisinde olduğu gibi unutulmaz müzikal ânlara tanıklık ediyor.
Adele'in 2008 yılında 98 bin kişinin katıldığı konseriyle rekor kıran yeni Wembley, EURO 2020'nin pek çok karşılaşmasına ev sahipliği yapıyor. Wembley Stadyumu turnuvanın finalinin de oynanacağı stat olma özelliği taşıyor. İngiltere Milli Takımı'nın tüm maçlarının oynadığı Wembley, bir yandan da İngilizlerin büyük önem verdiği FA Cup finallerine de ev sahipliği yapmaya devam ediyor.
Cardiff City ile Portsmouth arasında 2008 yılında oynanan karşılaşma yeni Wembley stadında taraftar rekorunun kırıldığı maç olarak da kayıtlara geçti. 89 bini aşkın taraftarın izlediği karşılaşmadaki kapasite UEFA standartları nedeniyle belli seviyede kısıtlanmış durumda. Zira geçmişte yaşanan felaketlerden ötürü UEFA, tribünlere yeni standartlar getirmişti.
Bugünün değeriyle 1.2 milyar pounda (2007'deki değeri 789 milyon pound) mâl olan yeni Wembley Stadyumu HOK Sport, Foster and Partners ve Nathaniel Lichfield and Partners isimli mimarlık şirketlerinin ortak tasarımı. Modern bir görünüme sahip olan Wembley, teknolojik altyapısıyla da dikkat çekici bir başarıya sahip.
Wembley Stadyumu'nun tarihi yürüyüş yolundan stada gelindiğinde taraftarları 1966'da Dünya Kupası'nı kazanan kadronun efsane ismi Bobby Moore'un heykeli karşılıyor. Bu yönüyle dünya futbolun en önemli mabetlerinden biri olan Wembley tarihe de referans vermeyi ihmal etmiyor. Bu yolculukta taraftarları stadın eski görselleri de selamlıyor.
2.618 tuvaletin bulunduğu Wembley, bu yönüyle de dünyadaki diğer tüm spor mekânlarının önüne geçiyor. Stadı dışarıdan çepeçevre dolaşan bir taraftar tam olarak 1 kilometrelik bir mesafe kat etmiş oluyor. Bu muhteşem futbol mabedine yönelik eleştiriler de yok değil elbette.
Sir Alex Ferguson, Arsene Wenger, David Moyes gibi önemli futbol insanları yeni Wembley'in çimlerine yönelik geçmişte eleştirilerde bulunmuş ve bu durumun düzeltilmesi gerektiğini ifade etmişlerdi. 2012'de Londra Olimpiyatları'nın futbol müsabakalarına ev sahipliği yapan Wembley'de bu süreçte zeminde iyileştirmeler gerçekleştirildi.
Kuzey Londra'nın en önemli takımlarından biri olan Tottenham Hotspur, tarihi White Hart Lane Stadyumu'nunun yıkımı ve yeniden inşası sürecinde maçlarını Wembley'de oynamıştı. Stat, 2017-2019 tarihleri arasında iki sezon boyunca Kuzey Londra temsilcisi Tottenham Hotspur'ün iç saha maçlarına ev sahipliği yaptı.
Wembley Park ve Wembley Central duraklarının çok yakınında bulunan stada metro ve tren kullanarak ulaşmak oldukça kolay. Londra'nın kuzeybatısındaki Brent bölgesinde bulunan Wembley mahallesi Londra Metropolitan bölgesinde yer alır. Aynı isimli stat da bu bölgenin içerisindedir.
Futbolun bu önemli mabedi, unutulmaz maçlardan birine daha ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Pandemi nedeniyle bir yıl gecikmeli olarak gerçekleştirilen EURO 2020'nin final maçı Wembley'de oynanacak. 11 Temmuz akşamı İngiltere ve İtalya arasında oynanacak final maçı için şimdiden heyecan dorukta.
