Düşük riskli piyasa için ‘proje kredisi’ne ihtiyaç var

Proje finansman kredisi, Türkiye için oldukça yeni birkavram. Henüz, teoride. Çünkü, konut sektöründe hiçbir şekilde kullanılmıyor.Ancak, son dönemlerde bankalar içingerekli bir enstrüman haline geldi. Hem risklere karşı alınabilecekönlemler hem de sağlıklı bir piyasa oluşturabilmek açısından... Batıülkelerinde projelerin büyük bir çoğunluğu proje finansmanıyöntemiyle yapılıyor.

Proje finansman kredisi konusunda açıklama yapan VakıfbankKonut Finansmanı Müdürü Muhammet Lütfü Çelebi, bankalarınproje finansman kredisine yönelmesigerektiğinin önemine inanan isimlerden. Proje aşamasındaki konutlara, konutkredisi kullandırmakla bankaların risk altına girdiğini savunan Çelebi, buyöntemin bankalar açısından taşıdığı üç riski ise şu sözlerle anlattı:“Risklerden ilki inşaatın tamamlanamaması. İkincisi, Tüketici Kanunu’ndankaynaklanan sorunlar. Çünkü kanuna göre banka, tamamlanmayan evlerden sorumlu.Üçüncü büyük risk ise bankanın marka riski. Bugün her şey pozitif. Yarın birsorun yaşanır da projeler tamamlanmazsa bankaların markaları zarar görür.”

Proje kredileriyle bankaların kredinin hepsini vermek yerinekontrollü olarak, inşaat tamamlandıkça ödeme yapacağını, bunun da inşaatlardageç teslim veya tamamlanmama riskini ortadan kaldıracağını vurgulayanÇelebi,“Kat karşılığı veya hasılatpaylaşımı projeleri daha yüksek risk taşır. Proje öngörüldüğü veya taahhütedilen sürede bitirilemezse arsa sahibi sözleşmeyi feshedebilir. Projeyi yapanşirket de zarar görebilir. Ama asıl zararlı çıkacak olan bankadır” dedi.

Kredi kullanılmış birinşaatta müteahhitin inşaatı bitirememesi durumunda bankanın tamamlamak zorundaolduğunu vurgulayan Çelebi, “Bankaların sorumluluğu çok yüksek. Sözleşmede yeraldığı halde kullanılmayan malzemelerden bile banka sorumlu. Bu durumdabankaların kredi kullandırırken çok seçici olması gerekiyor” diye konuştu.

‘VAKIFBANK, KONUT KREDİSİNDE SEKTÖRÜN İKİ KATI BÜYÜYOR’

Muhammet Lütfü Çelebi, Vakıfbank’ın konut kredisipazarındaki büyümesinin ise sektörün iki katından fazla olduğuna dikkat çekti.Sektörün 2009’da yüzde 13 büyürken, Vakıfbank’ta oranın yüzde 29 olarakgerçekleştiğini söyleyen Çelebi, “Konut kredilerinde 2009 yılında 6 milyarTL’lik net artış gerçekleşti. Bunun 2 milyar TL’lik kısmını biz kullandırdık.2010’un ilk 4 ayında konut kredileri oranı yüzde 10 oranında artış sağladı.Bizim artış oranımız ise yüzde 16. Geçen yılın ilk 6 ayında yakaladığımızbüyümeyi bu yılın ilk 4 ayında yakaladık” dedi.

PROJE FİNANSMAN KREDİSİ NEDİR NERELERDE, NASIL KULLANILIR?

Proje finansman kredisi, bir inşaat projesinin tamamlanmasıiçin kullanılan kredi türü olarak tanımlanıyor. Bir diğer deyişle projeninfinansman yönetiminin sağlanması. Yurtdışında, özellikle Batı ülkelerindeinşaat çalışmalarında çoğunlukla bu yöntem tercih ediliyor. Sistemin ilkadımını konut projesini üstlenen inşaat firmasının daireleri satmasıoluşturuyor. Bazı ülkelerde projenin yüzde 50’sinin, bazısında yüzde 70’inin vehatta bazılarındayüzde 100’ününsatılması gerekiyor.

Ardından banka, müteahhit firmanın projesi için gerekli olankrediyi veriyor. Ancak, buradaki en önemli nokta kredinin 18 aydan 36 aya kadardeğişen vadelerde verilmesi. Eğer, inşaat, sözleşmede belirtildiği doğrultudailerlemiyorsa o aya ait kredi ödenmiyor.