Yapamayacağı iş yok! İnsan gibi...

MİNE ÖZDEMİR GÜNELİ

Ameliyata giren robotlar, sanal asistanlar, sürücüsüz araçlar, en kısa yolculuğu hesaplayan, istenilen dilde yazılı ve sesli çeviri yapan uygulamalar... Farkında olsak da olmasak da yapay zekâ artık hayatımızda. Peki, hayatı kolaylaştırdığı kadar meslekleri de insanların elinden alan yapay zekâ teknolojisinde, gelecekte bizi neler bekliyor? Bu soruyu Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Say’a sorduk:

‘Takma akıl gibi’

- Yapay zeka nedir?

Yapay zekâ insanların beyinleriyle yaptığı işleri makinalara da yaptırmak için uzun zamandan beri üstünde çalıştığımız bir teknoloji. Bazı işler var ki insanlar zihinleriyle bile onu yapamıyor. Mesela Google’da bir cümle yazıyorsunuz, dünyanın neresinde, ne zaman geçerse geçsin o cümleyi şak diye size buluyor. Bunu dünyanın en akıllı insanı yapamaz. İleri bilgisayar faaliyetlerini, makinelere yaptırma projesinin adıdır yapay zekâ. Bir insan dünyanın en iyi şoförü bile olsa kendi oturduğu arabanın camından gördüğü kadarıyla trafiği görebilir. Oysa telefonlardaki yol bulma uygulaması, başka insanların telefonları da uygulamaya katıldığı için bilgileri birleştirip hangi sokakta, ne hızda gidildiği bilgisini bize veriyor. Yapay zekâ, her şeyi daha akıllı hale getiriyor; ‘takma akıl’ gibi.

- Bu alandaki gelişmeler meslekleri nasıl etkiliyor?

Yapay zekâ istediğimiz şekilde gelişirse elektrik gibi bir şey olacak. Elektriğin etkilediği meslekler hangileri diye soramıyoruz çünkü hepsinde elektrik kullanılıyor.

Masabaşında yapılan işlerin hepsi bilgiyi işlemekle ilgili, çağımızda bilgisayar bütün o kağıt kalemden çok daha iyi çalışıyor. O işlerin hepsi gidebilir. Her mesleğin artık bilgisayar tarafından yapılmasının kolay olacağı bölümleri var. Radyologların yaptığı işin yüzde 90’ını bilgisayar, insandan daha iyi yapacak. Kalan yüzde 10’unu insan doktor yapacak. Doktor da işini, muhakkak bilgisayara bakarak gerçekleştirecek.

- Bu teknolojinin geleceğini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Son 15 yılda beklenmedik derecede önemli bir çığır atladık. Ancak yapay zekâ sistemlerinde hâlâ çözülmesi gereken bilimsel problemler var. Yani daha az örnekten öğrenmesini isteriz. Şimdi çok fazla örnek istiyor. Ne öğrendiğini bize anlatabilmesini isteriz. Bir şey öğrendi, bir şey söylüyor ama bunun gerekçesini bize söyleyemiyor. Düşünce denen şey, bir sorunun cevabını bulmakla ilgili, o kadar da gizemli değil. Yeterince güçlü bir bilgisayarınız varsa yapamayacağınız bir şey yok. Artık güçlü bilgisayarı, yazılım ve donanımıyla kurabilmeye başladık.

Kuralları geç ortaya çıkacak

- Peki yapay zekânın günümüzdeki sorunu nedir?

Genelde yeni teknolojiler kendi hukuklarını daha geç bir şekilde ortaya çıkarıyorlar. Örneğin otonom arabaları sokağa salalım mı, salmayalım mı meselesi dünyada konuşuluyor. Bu araçların satılmaya başladığı ülkelerde ABD’de mesela her eyalet bu konuyla ilgili kendi değişik kanununu geçiriyor. Henüz bu araçlar düzgün çalışmıyor.

SANALA GEÇİLECEK

- Hangi mesleklerle tanışacağız?

Verinin artık petrol gibi faydalı bir şey olduğu anlaşıldığı için veri bilimi ortaya çıktı. Bir şirketin sahip olduğu veri kaynaklarında acaba bizim fark etmediğimiz bilgi saklı mı, bunu çıkarttıralım gibi bir tür madencilik gibi becerilere sahip insanlar aranıyor. Yazılım, bilişim konularının ne kadar önemli olduğu ya da yavaş yavaş fizikselden sanala geçileceği ortada. Bu mesleklerin becerilerine yüksek seviyede sahip olanlar aranıyor. Bu konuda yatırım yapmak önemli.