Yağlı süte iyi fiyat!

DUYGU ERDOĞAN - Ulusal Süt Konseyi, çiğ süt tavsiye fiyatını açıkladı. Fiyat ilk kez sütün kalitesine göre sınıflandırılmış şekilde duyuruldu. A, B ve C sınıfı olarak belirlenen çiğ süt için üç farklı fiyat oluşturuldu. Yüzde 3.5 ve üzeri yağ oranı ile yüzde 3.1 protein değeri olan çiğ sütler A sınıfında değerlendirilirken, litre başına 2 lira 90 kuruş fiyat belirlendi. Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Başkanı Tarık Tezel, “Kalite bazlı sınıflandırma, önemli. Ancak açıklanan kriterler kalite seviyesini aşağı çekme riskine sahip. 3.6 yağ 3.2 protein değerleri baz alınarak belirlenen fiyat, şu anda 3.5 yağ ve 3.1 proteine çekildi. Avrupa Birliği ortalaması ise yüzde 4.2 yağ ve 3.4 protein. Bu oranın altı, rekabetçilik önünde engel olabilir ve üreticinin kalitesinin teşvik edilmesinde yeterli olmayabilir. Konunun yeniden değerlendirildiğini biliyoruz, bu ay içinde müzakereler yapılacak” dedi. Daha önce açıklanan çiğ süt fiyatı, 1 Ocak-30 Nisan 2021 tarihlerini kapsamak üzere litresine 2 lira 80 kuruş olarak belirlenmişti.

2 ay süreyle geçerli

Mevcut piyasa koşulları nedeniyle artan maliyetler de göz önüne alınarak, çiğ süt fiyatı yeniden belirlendi. Buna göre ‘Çiğ İnek Sütünün Sınıflandırılmasına İlişkin Tebliğ’de yer alan sınıflandırma kriterleri baz alındı. Yeni belirlenen fiyatlar, 1 Mayıs 2021 - 30 Haziran 2021 tarihleri arasında geçerli olacak. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iki ay için destekleme primi litre başına 30 kuruş olarak belirlendi.

‘Küçük üreticiye destek’

Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği (TSUMB) Başkanı Tevfik Keskin, verilen fiyatın piyasa koşullarına göre düşük kalmasına rağmen, kalite bazlı fiyatlandırmayı desteklediklerine dikkat çekti. Fiyatın ilerleyen dönemlerde kaliteye göre kademeli artışını beklediklerini anlatan Keskin, “Özellikle küçük üreticilerin desteklenmesi açısından bu yeni uygulama önemlidir. Küçük üreticinin önü açılacak, kaliteli üretimin karşılığını aldıkça üretimine sarılmaya devam edecektir” dedi.

Sığır ırkı belirleyici

Sütün yağ ve protein oranının ilk belirleyicisi sığır ırkları oluyor. Buna göre, Jersey, Simental, Montofon ırklarında süt miktarı düşük kalsa da, yüksek yağ oranı sağlıyor. Holstein ırkı ise beslenme sayesinde süt değerini artırıyor. Sütün kalitesinde ikinci unsur ise hayvanın beslenmesi olarak gösteriliyor. Tevfik Keskin, son tüketici açısından sütte yağ ve protein değerinin önemine ilişkin olarak şunları söyledi:

“En basit anlatımla; düşük yağ ve proteinli süt ile beslenme değeri de düşük kalır. Yoğurdu daha az alırsın, yaptığın sütlaç su gibi olur. Yağ ve protein değeri yüksek süt ise, daha yüksek besleyicilikle süt ürünleri elde edilir.”

Üretici analiz edecek

Üretici birliği olarak artık sütlerin analizini sağlayacaklarını vurgulayan Keskin, şöyle konuştu:

“Yağ ve protein ölçen makineler alıyoruz. Türkiye’nin tamamına yayılacak şekilde tahlillerimizi yapacağız. Tarım ve Orman Bakanlığımız kalite çalışması yetkisini bize verdi. Eğer sanayici ile aramızda anlaşmazlık çıkarsa da, şahit numunemizi alıp bunu bakanlık laboratuvarlarında ölçeceğiz.”

Sanayici üzerine prim verecek

Türkiye, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında en büyük üçüncü üretici konumunda bulunuyor. Yıllık süt üretimi 24.5 milyon ton oldu. Ancak bu oranın sadece 9.5 milyon tonu kayıt içinde, sanayiciler tarafından değerlendiriliyor. Toplanan sütlerin yağ ve protein değerlerinin analizine ilişkin bilgi veren Tarık Tezel, “Çoğunluğunu köylerden topluyoruz. Ancak içeriğindeki yağ ve protein değerini yüksek tutmak için çiftliklerden de süt temin edip ekliyoruz. Her sanayici almış olduğu çiftlik sütlerinde belli değerin üzerine teşvik edici primler de veriyor. Sütün içerik analizi ise hem sanayiciler tarafından aldıkları süt için yapılıyor, hem de il, ilçe tarım müdürlükleri yapabiliyor” dedi.

‘Teşvik artırılmalı’

Çiğ süt fiyatının Gıda Komitesi tarafından belirlendiğini ve ardından Ulusal Süt Konseyi tarafından açıklandığını hatırlatan Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, “En kaliteli süt ile daha az kaliteli süt arasındaki fiyat çok düşük. Bu kaliteyi artırmak için teşvik edici bir fiyat olmalı. Kalitesi daha düşük olan üretime yönelme olabilir. Süt fiyatı yüzde 3.5 artmış görünüyor ama son iki ayda bile yem fiyatları yüzde 15 arttı. Yani çiğ sütte fiyatın 2 aylık açıklanması önemli, ardından tekrar masaya gelebilir” diye konuştu.