‘Uygun koşullarda üretimde kalırım’
08.04.2025 - 06:50 | Son Güncellenme:
Gençler tarımda kalmak istiyor ancak beklentileri karşılanmıyor. Öncelikle işlerinde sosyal güvence ve iyi bir altyapı ile güçlendirilmiş yaşam koşulları talep ediyorlar. Bugüne kadar devletin sağladığı farklı teşviklerle üretime dönen genç ve kadınlar da sürdürülebilir gelir hedefliyor.
DUYGU ERDOĞAN / İSTANBUL - Genç çiftçiler kırsal alandan ve tarımsal üretimden son yıllarda hızla uzaklaşıyor. Bunun yerine kendi gelirinden daha az olduğu halde ‘asgari ücret’ ile şehirde çalışmayı tercih ediyor. Konunun uzmanları, buradaki temel etkenin sürdürülebilir gelir/güvence ve sosyokültürel alan varlığı olduğunu vurguluyor. Daha önce genç çiftçilere yönelik destek programlarından yararlanan ve yararlanmak isteyenlerle yapılan araştırmalar gösteriyor ki, gençlerin yüzde 80’inden fazlası gelirini güvence eden ve sosyal imkanları sağlanan kırsalda kalmak istiyor.
Türkiye’de hızla yaşlanan nüfusun etkisi özellikle gıda arz güvenliği için ciddi bir risk. Çiftçilerin ortalama yaşı 59’a çıkarken, belde ve köylerde yaşayanların oranı ise yüzde 7’den yüzde 6.6’ya düştü. Gençlerin ve kadınların tarımsal üretimde yer almaları için farklı destek programlarından ilave teşviklerle faydalanmaları sağlanıyor.
5 NEDEN ÖNE ÇIKIYOR
Gençlerin tarımda beklentilerini şekillendiren 5 ana etkene dikkat çeken Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, “Birincisi çiftçi tarafındaki fiyat artışları ışığında tarımsal üretimin algılanan riskleri ile faydaları, ikincisi araziye erişim ve işleme durumu, üçüncüsü gençlerin girdilere erişimi, girdi sübvansiyonları, dördüncüsü genç çiftçilerin tüketici olarak yaşamalarını devam ettirebilme durumu ve beşincisi kırsaldaki yaşam koşullarıdır. Bu belirleyicilere göre gençlerin yarısından çoğu tarımdan kopma eğiliminde. Fakat bu alanlardaki sorunların giderilmesi, kaynaklara erişim, temel insani gereksinimleri elde edebilme durumları gerçekleştiğinde ise gençlerin en az 2/3’ünün tarıma devam etme eğiliminde olduğu ortaya çıkmış” dedi.
5 ÇÖZÜM DİKKAT ÇEKİYOR
Tarım oda ve birlikleri ile alanında uzman isimlerin genç çiftçilerin tarımdan uzaklaşma nedenleri ve çözüm önerileri şu 5 maddede birleşiyor:
■ Sigorta güvencesini devlet vermeli, çiftçi ödemeleri sorun olmamalı.
■ Kırsal alanda sağlık, eğitim, internet ve sosyokültürel alanlara yatırım yapılmalı.
■ Bitkisel ve hayvancal üretimde çiftçinin satışına devlet garanti vermeli.
■ Tarımın algısının iyileştirmek için ilkokuldan itibaren derslerde öne çıkarılmalı.
■ Çiftçilerin desteklemeler yanı sıra gelirini artıracak sistemler geliştirilmeli.
‘PRİM DERDİ’ OLMAMALI
Çiftçilerin özellikle sosyal güvence modeli olarak Bağ-Kur üzerinden prim ödeyerek işlem yapmalarının prim borcu ve daha sonra faizlerle önemli bir sorun haline geldiğini belirten ziraat odaları ise, daha kolay bir model ile sigorta sisteminin ‘ödeme derdi’ olmadan sağlanması gerektiğini belirtiyorlar.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar önceki gün yaptığı açıklamada, kırsalda çiftçilerin yaş ortalamasının 59’a çıktığını açıklamıştı. Yaşlanan nüfus ve gençlerin tarımdan kopmasının gıda arz güvenliğinde çok ciddi bir sorunu işaret ettiğini belirten Bayraktar, gençleri yeniden tarıma döndürecek programların acil şekilde hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi. Buna göre, üreticilerin yüzde 35’i 65 yaşın üzerindeyken, yüzde 35’i ise 50-64 yaş aralığında. 18-32 yaş arası genç çiftçilerin oranı ise yüzde 5.
18.5 MİLYAR LİRALIK KIRSAL KALKINMA DESTEĞİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da ramazanda çiftçiler ile yaptığı iftarda kırsalda hayat standardının yükseltilmesi, kadın ve genç nüfusun üretime teşvik edilmesine yönelik çalışmalarının sürdüğüne vurgu yapmıştı. Bu kesimlere kırsal kalkınma programlarında yüzde 50 ile yüzde 100 arası hibe desteklerinin bulunduğunu aktaran Erdoğan, “2025 yılında bütçeden ve uluslararası kurum, kuruluşlardan kredi ve eş finansman desteğiyle 18.5 milyar liralık kırsal kalkınma desteği vereceğiz” müjdesini iletmişti.
TÜM DÜNYA BUNA ÇALIŞIYOR
ABD’de 65 yaş üstü çiftçi sayısı ise toplamın yüzde 34’ünü oluşturuyor. Avrupa Birliği’nde ise yüzde 57.9’u 55 yaş üstü çiftçilerden oluşuyor. Japonya’da tarımsal faaliyetleri ticari olarak yürüten hane halkının yüzde 10’u genç çiftçilerden oluşurken yüzde 90’ı 50 yaş ve üzeri çiftçilerden oluşuyor. Gelişmiş ülkelerde de tarımda çalışan nüfusu artıracak ve gençleri tarıma yönlendirecek sistemler geliştiriliyor. Bunların başında ise sosyal güvence ve gelir artırıcı imkanlar var.
‘FİKİRDEN HASADA’
Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü de tarım sektöründe girişimcilik ve inovasyonu teşvik etmek amacıyla Fikirden Hasada: Gençler İçin Tarımda Girişimcilik ve İnovasyon Programı’nı hayata geçiriyor. Bu yenilikçi program, 18-30 yaş arası gençlerin tarım alanındaki yaratıcı fikirlerini geliştirmelerine ve projelerini fikir aşamasından hasat aşamasına kadar hayata geçirmelerine destek olmayı hedefliyor.
Programa kabul edilen gençler, 30 Nisan 2025 tarihinde ilan edilecek. Buna göre gençlere çeşitli teşvik ve imkanlar sağlanacak.
FARKLI PROJELERLE DESTEKLENİYOR
Bugüne kadar uygulanan ve devam eden projelerle Tarım ve Orman Bakanlığı, gençler ile kadınlar için hibe başta olmak üzere teşvikler veriyor.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP), Makine-Ekipman Alımı Destekleri, Uzman Eller Projesi, Genç Çiftçi Projesi, Bireysel Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi, Katılım Öncesi Yardım Aracının Kırsal Kalkınma Bileşeni (IPARD) ve Dezavantajlı Alanlarda Uygulanan Kırsal Kalkınma Projeleri hayata geçirildi.
Geçen yıl 7 bin 62 projeye 8 milyar 596 milyon liralık hibe verilirken, bu hibelerle 15 milyar 528 milyon liralık yatırım gerçekleştirildi ve 7 bin 896 kişiye de istihdam sağlandı.
IPARD I ve II programları kapsamında da 2007-2024 döneminde 25 bin 612 projeye destek sağlanarak, faaliyete geçirilen 119 milyar 100 milyon liralık yatırımla 96 bin 257 kişilik istihdam oluşturuldu. IPARD III Programı ile ise destekler devam ediyor.
Tarımda önemli bir finansman gücü olarak Ziraat Bankası’nın ise onlarca farklı başlıkta destekleri var. Gençlere ve kadınlara yönelik ise 3 milyon liraya kadar çeşitli imkanlarla destek kredileri sağlanıyor.
KEŞFETYENİ
Instagram'da yaptığı paylaşımlarla adından sıkça söz ettiren Yasemin Kay Allen, bu kez aşkını duyurdu.
