Türkiye mermerde ‘marka ülke’ olur mu?
12.10.2023 - 07:00 | Son Güncellenme:
Yeryüzünde var olan heykeller arasında her halde en ikonik olanı Michelangelo’nun ünlü Davut heykelidir. Davut’un Golyat’a saldırmaya karar verdiği anı simgeleyen heykel 1501 yılında yapılmaya başlanmış ve 1504’te tamamlanmış. 5 metreden uzun boyu ile normal bir insan boyutunun çok üzerinde olan eser için Michelangelo, başka bir heykeltıraşın kullanmayıp bir köşeye attığı tek bloktan oluşan büyük bir mermeri kullanmış. Hatta Davut heykelini nasıl yaptığı sorulduğunda “O zaten mermerin içinde saklıydı, ben sadece fazlalıkları attım” dediği rivayet edilir.
SERVET YILDIRIM - Rönesans heykel sanatının başyapıtı kabul edilen bu eser Carrara mermerini de dünyaca ünlü yapmıştır. Çünkü o Michelangelo’nun kullandığı blok mermerin ünlü Carrara madenlerinden çıkarılan bir mermer olduğu söylenir.
Önceki hafta İtalya’ya gittik. Verona kentinde düzenlenen ve 161 Türk firmasının katıldığı Marmomac Doğal Taş Fuarı’nın ardından Carrara’ya gelen İstanbul Maden İhracatçıları Birliği’nin (İMİB) Başkanı Rüstem Çetinkaya ve Başkan Yardımcısı Eyüp Batal ile buluştuk. Birlikte Carrara’daki ünlü mermer madenlerini gezdik. Beyaz rengi ve ince taneli dokusuyla dünyaca ünlü ‘Carrara Beyazı’ yani ‘Bianco Carrara’ ile tanıştık. Apuan Alpleri’nden çıkarılan bu doğal taş binlerce yıldır dünyadaki birçok ünlü ve tarihi yapıda sanat ve mimari için kullanılmış.
Milyonlarca turist...
Marka olmanın ya da marka yaratmanın gücü İtalya’da daha iyi anlaşılıyor. İtalya’nın önde gelen turizm bölgelerinden Forte dei Marmi’nin, yani Türkçesiyle Mermer Kale’nin 5 - 6 kilometre yakınında bulunan bu madenler her yıl binlerce turist ağırlıyor. Safari araçları ile mermer ocaklarına paralı turlar düzenleniyor. Dünyanın dört bir tarafından gelen her yaştan turistler Michelangelo’nun taşı aldığı yeri görmek için sıraya giriyorlar.
Kuzey Toskana’daki bu kasaba aynı zamanda Ligurian Denizi’nin kıyısında. Üst gelir grubu için gözde bir tatil kasabası. İtalyanlar burada doğayla ve turizmle uyumlu, sürdürülebilir bir madencilik yapıyor. Benzeri bir turizm olayını Yunanlılar da Thassos adasındaki ünlü “Marble Beach” ile yaratmışlar.
İtalyanlar Davut heykeli hikâyesi üzerinden mermerlerini dünyaya pazarlıyorlar. Ve bu sayede aynı kalitede mermeri Türkiye’nin iki katı fiyata satabiliyorlar. Oysa mermerin anavatanı Türkiye ‘Carrara Beyazı’ndan çok daha kaliteli mermerlere sahip. Ancak İtalya kadar yüksek fiyatlara ürünlerini ihraç edemiyor. Çünkü işin hikâyesini tam olarak anlatamıyor ve marka yaratamıyor.
Daha iyi pazarlıyorlar
Rüstem Çetinkaya bunu açıklarken “Carrara’daki mermer fiyatlarıyla bizim fiyatlarımız arasında fark var. Ama bu daha iyi olduğu için değil, onlar daha iyi pazarladıkları için. Birim fiyat olarak bizim iki katımız. Bizim en zayıf yanımız burası. Bir kalite farkımız yok” diyor.
Mermer Yunanca’da parlayan taş anlamındaki “Marmaros” kelimesinden geliyor. Marmara Denizi’nde, Kapıdağ yarımadasının kuzeyinde yer alan Marmara Adası’nda bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen “Marmaros” denilmiş. Rüstem Çetinkaya’nın dediği gibi “Carrara, mermercilik faaliyetlerini yaparken aynı zamanda da yüzbinlerce turisti ağırlıyor. Ancak mermerin ana vatanı Türkiye, bunu henüz başarabilmiş değil... Biz de Türkiye’de bunu yapabiliriz. Anadolu’nun mermer hikâyelerini dünya ile buluşturmalıyız.”
Çetinkaya “Türkiye’de de aynı şeyi başarabiliriz. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ÇED Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü başta olmak üzere üçünün bir araya gelmelerini talep ediyoruz” çağrısı yaptı.
Sanayi çarkları ve madencilik
Cari açığın önemli kaynaklarından biri de Türkiye’nin yaptığı maden ithalatı. Türkiye maden sektörünün 2022 yılında gerçekleştirdiği toplam 6.5 milyar dolarlık ihracatın yaklaşık üçte biri doğal taş ihracatından meydana geldi. Çetinkaya, “Eğer madenlerimizi çıkarmayı başarabilirsek 6.5 milyar dolar olan ihracatımızı 30 - 40 milyar dolar seviyelerine çıkarabiliriz... Ham madde konusunda tam bağımsız olabilmek için madenlerimize sahip çıkmak ve dünyaya satmak zorundayız” diyor. Maden ihracatını arttırabilmek için İMİB bir yandan yurt içi ve yurt dışı fuarlara güçlü katılımlar gösterirken diğer yandan da pazarlama faaliyetlerine ağırlık veriyor.
Madencilik sıkıntılı bir sektör ama sanayi için “olmazsa olmaz” sektörlerden biri. Diğer deyişle maden olmazsa sanayide çarklar dönmez. Buna rağmen mermer üreticilerinin de dediği gibi “Türkiye olarak biz de kendi hikâyemizi yazmalıyız. Eğer bunu başarırsak ham madde bağımsızlığını da yakalarız. Bunu başarmak zorundayız. Bunu yaparken de çevreyle uyumlu, sürdürülebilirliğe bağlı bir şekilde yapabiliriz.”
